Πόροι για τα Ομηρικά έπη: Ο τρωικός μύθος στην τέχνη και τη λογοτεχνία
Ιλίου Πέρσις (Naples 2422)
Περιγραφή
Αττική ερυθρόμορφη υδρία (κάλπις, τύπος υδρίας που ο λαιμός δεν ξεχωρίζει με σαφήνεια από το σώμα) του "Ζωγράφου του Κλεοφράδη". Βρέθηκε στην Καμπανία (Νόλα). Παράσταση της άλωσης της Τροίας στον ώμο της υδρίας μόνο, περιμετρικά. Πολυπρόσωπη σκηνή ζωγραφισμένη με πολλές λεπτομέρειες και συναισθηματικό βάρος, που προδίδουν την επίδραση της μεγάλης ζωγραφικής. Από αριστερά προς δεξιά: Ο Αινείας, κρατώντας ασπίδα, δραπετεύει με τον πατέρα του τον Αγχίση στους ώμους και τον γιο του, τον Ασκάνιο, που προπορεύεται. Και οι τρεις γυρίζουν το κεφάλι ρίχνοντας ένα τελευταίο βλέμμα στην καταστροφή. Κάτω από ένα δέντρο λυγισμένο από τους ανέμους της καταστροφής, δύο Τρωαδίτισσες θρηνούν καθισμένες αντικριστά. Δεξιά τους είναι ένα άγαλμα της Αθηνάς της Παλλάδος. Στη συνέχεια της σκηνής, η Κασσάνδρα γραπώνεται από το παλλάδιο, το ιερό άγαλμα της Αθηνάς, εκλιπαρώντας τον Αίαντα τον Λοκρό να μην την ατιμάσει, ενώ ο Αίαντας ο Λοκρός ποδοπατά έναν στρατιώτη των Τρώων που μόλις σκότωσε για να την αποσπάσει από το άγαλμα. Παραπέρα, ο Πρίαμος, που βρήκε καταφύγιο στο βωμό του Έρκειου Δία, κρατά στα γόνατά του τη σωρό του Αστυάνακτα, του εγγονού του, ενώ ο Νεοπτόλεμος, ετοιμάζεται να σκοτώσει και αυτόν. Τα ενδύματά και το κεφάλι του Πριάμου είναι ματωμένα. Μπροστά στο βωμό ένας ακόμα νεκρός Τρώας. Δεξιά ένας Έλληνας στρατιώτης αμύνεται απέναντι σε μια Τρωαδίτισσα που του επιτίθεται με κόπανο. Πίσω της βρίσκεται η Αίθρα, η συνοδός της Ελένης που σώζεται από τους εγγονούς της, τον Ακάμαντα και τον Δημοφώντα. Άλλη μια Τρωαδίτισσα κρατά το κεφάλι της στα χέρια της και θρηνεί. Η απεικόνιση ενός δέντρου πίσω από το βωμό δείχνει ότι η σκηνή εκτυλίσσεται στο ύπαιθρο. Μια τέτοια λεπτομερειακή περιμετρική παράσταση είναι ασυνήθιστη για αυτού του είδους το αγγείο. Ζωγραφίστηκε λίγο μετά την περσική εισβολή στην Αθήνα και την άλωση της Ακρόπολης. Οι μόνες πράξεις γενναιότητας εκτελούνται από τους Τρώες, ενώ οι Έλληνες φέρονται βάναυσα. Δεν πρόκειται για σκηνή θριάμβου από την πλευρά των Ελλήνων, αλλά θρήνου από την πλευρά των Τρώων, γενναιότητας από τη γυναίκα που ακόμα μάχεται και ελπίδας για την Αίθρα που σώζεται και τον Αινεία με την οικογένειά του.Λεξικογραφικές πληροφορίες
Βιβλιογραφια
Μ. Βουτυράς & Α. Γουλάκη-Βουτυρά, Η αρχαία ελληνική τέχνη και η ακτινοβολία της, Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών, Θεσσαλονίκη 2011, σ. 150.
Αρχαία Τέχνη
Μουσείο: NAPLES Museo Nazionale Archeologico 2422
Περίοδος: Κλασική (πρώιμη)
Χρονολογία: 5ος αι. π.Χ. (480-475 π.Χ. περίπου)
Καλλιτέχνης: Ζωγράφος του Κλεοφράδη (Επίκτητος)
Είδος: Υδρία (κάλπις)
