Πατρόκλου άθλα (Αθήνα 15499)

• 
×
Πατρόκλου άθλα (Αθήνα 15499)

Κλείσιμο
• 
×
Πατρόκλου άθλα (Αθήνα 15499)

Κλείσιμο

Περιγραφή

Θραύσμα από αττικό μελανόμορφο δίνο του ζωγράφου Σοφίλου (υπογεγραμμένο). Βρέθηκε κοντά στα Φάρσαλα της Θεσσαλίας. Σύμφωνα με τον Κακριδή στο θραύσμα αυτό σώζεται ένα μέρος μόνο από την αρματοδρομία που αγωνοθέτησε ο Αχιλλέας για να τιμήσει τον νεκρό φίλο του Πάτροκλο. Κατά εξαίρεση του κανόνα, ο αγγειογράφος επιγράφει το θέμα του: "ΑΤΛΑ" ("Πατρόκλου άθλα"). Σώζεται τμήμα του πρώτου τέθριππου και μια διμέτωπη βαθμιδωτή εξέδρα με τους θεατές, που συμμετέχουν ενεργά, άλλοι με ζωηρές χειρονομίες, άλλος κραδαίνοντας το ραβδί του. Στο δεξί χαμένο τμήμα στεκόταν, όπως υποδηλώνει η επιγραφή, ο Αχιλλέας. Είναι πολύ πιθανό, πως παράλληλα με την αρματοδρομία εικονίζονταν και άλλα αγωνίσματα, γιατί και η μεγάλη διάμετρος του αγγείου το επέτρεπε και η επιγραφή ΑΤΛΑ (άθλα) το υπαινίσσεται. Οι επικήδειοι αγώνες προς τιμήν των νεκρών ηρώων ήταν συνήθεια της εποχής του Ομήρου. Στο ιλιαδικό έπος (Ψ 257-897) αθλοθετούνται 8 αγωνίσματα στα οποία παίρνουν μέρος οι σπουδαιότεροι Αχαιοί. Με αυτούς σηματοδοτείται και το τέλος της μήνιδας του Αχιλλέα, ο οποίος τώρα προσφέρει πολύτιμα έπαθλα. Τα ἆθλα του Πατρόκλου είναι θεμελιώδους σημασίας για τη σπουδή της πρώιμης ιστορίας του αθλητισμού. Διαφέρουν από τους Ολυμπιακούς αγώνες α) ως προς τον αθλοθέτη, όπου στην ιλιάδα είναι ένα πρόσωπο, ο Αχιλλέας και όχι μία πόλη και β) ως προς την απονομή των επάθλων: στην ιλιάδα απονέμεται έπαθλο σε όλους τους συμμετέχοντες ενώ στους Ολυμπιακούς αγώνες έπαθλο ελάμβανε μόνο ο πρώτος νικητής. Ένα άλλο, εξ ίσου διάσημο, αγγείο με θέμα σχετικό με τον Πάτροκλο προέρχεται από την ίδια περιοχή: ο καλυκωτός κρατήρας τεχνοτροπίας του Εξηκία αρ. ευρ. 26746 (Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο). Ο τόπος εύρεσης του αγγείου βρίσκεται πολύ κοντά στα Φάρσαλα, δηλαδή στην καρδιά της ομηρικής Φθίας, της χώρας του Αχιλλέα, του Πατρόκλου και των Μυρμιδόνων.

Λεξικογραφικές πληροφορίες

• ΠΑΤΡΟΚΛΟΣ

Βιβλιογραφια

Γ. Καββαδίας, «Άθλα επί Πατρόκλω. Έπος και αττική εικονογραφία», στο ΟΜΗΡΙΚΑ ΕΠΗ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΕΧΝΗ ΜYΘΟΙ, ΚΕΙΜΕΝΑ, ΕΙΚΟΝΕΣ, Πρακτικά του IA΄ Διεθνούς Συνεδρίου για την Οδύσσεια Ιθάκη, 15-19.