[26] Περιγράφω γενικά και τις χώρες που περιλαμβάνονται γύρω της αρχίζοντας από τα ίδια μέρη που άρχισα να περιγράφω και τη θάλασσα. Μπαίνοντας στον Πορθμό στις Στήλες, στα δεξιά είναι η Λιβύη έως την εκβολή του Νείλου, κι αριστερά αντίπορθμος η Ευρώπη έως τον Τάναϊ.¹ Και οι δυο ακτές καταλήγουν στην Ασία. Αρχίζω από την Ευρώπη, επειδή έχει ποικιλία σχημάτων και έδωσε πολύ καλύτερους άνδρες και πολιτείες, και από τα αγαθά μάς έχει μεταδώσει αυτή τα περισσότερα. Κι αυτό επειδή ολόκληρη είναι κατοικήσιμη εκτός από μικρό της μέρος που από το ψύχος είναι ακατοίκητο. Αυτή είναι γειτονική με τους Αμαξοίκους² στον Τάναϊ, στη Μαιώτιδα³ και στον Βορυσθένη.⁴ Από την κατοικήσιμη χώρα, το ορεινό και το παγωμένο κατοικείται δύσκολα, επειδή οι συνθήκες είναι αντίξοες. Πάντως με καλούς διοικητές ακόμη και τα δύσκολα κατοικημένα και τα ληστρικά μέρη εκπολιτίζονται. Έτσι και οι Έλληνες, κατοικώντας βουνά και βράχους, ζούσαν πολύ καλά, επειδή προνόησαν στην πολιτεία τους, στις τέχνες και στη σωστή διαχείριση του βίου. Οι Ρωμαίοι πάλι, που πήραν πολλούς λαούς ανήμερους στη φύση τους, επειδή κατοικούσαν μέρη τραχιά, χωρίς λιμάνια, ψυχρά ή από άλλη αιτία δύσκολα να μείνεις, τους απομονωμένους έσμιξαν μεταξύ τους και τους αγριότερους τους έμαθαν να ζούνε πολιτισμένα. Κι όσο μέρος της Ευρώπης είναι ομαλό και εύκρατο στη φύση, τότε αυτό είναι βοηθητικό του πολιτισμού, επειδή σε ευτυχισμένη χώρα όλα συντελούν προς την ειρήνη. Αντίθετα στην άγονη χώρα ακμάζει το φιλοπόλεμο ήθος και το παλικαρίσιο. Αλλά βέβαια οι λαοί αυτοί βοηθούν ο ένας τον άλλον. Άλλοι βοηθάνε με τα όπλα τους ενώ άλλοι με προϊόντα και τέχνες και διαμόρφωση ηθών. Ολοφάνερες βέβαια είναι οι ζημιές που φέρνουν ο ένας στον άλλον, όταν δεν αλληλοβοηθιούνται: τότε κυριαρχεί η βία αυτών που έχουνε τα όπλα, εκτός αν ελέγχονται από την πλειοψηφία. Υπάρχει και κάτι το καταπληκτικό σε αυτή την ήπειρο. Όλη έχει ποικίλα βουνά και πεδιάδες ώστε σε όλα τα μέρη συνυπάρχουν γεωργία, πολιτεία και πολεμική τέχνη. Αλλά το μεγαλύτερο μέρος είναι το άλλο, το ειρηνικό, ώστε επικρατεί αυτό σε όλα με τη βοήθεια και των ηγεμόνων. Πρώτα ήταν οι Έλληνες, οι Μακεδόνες και οι Ρωμαίοι αργότερα. Γι᾽ αυτό είναι αυταρκέστατη τόσο στον πόλεμο όσο και στην ειρήνη. Έχει αφθονία πολεμιστών και πολλούς γεωργούς που κρατάνε τη συνοχή των πόλεων. Διαφέρει και αλλού: παράγει τα καλύτερα προϊόντα, που είναι χρήσιμα στον βίο, και πολλά χρήσιμα μέταλλα, ενώ μπαχαρικά και πολύτιμους λίθους εισάγει από έξω· πράγματα που αν δεν τα έχεις, δεν γίνεται η ζωή σου χειρότερη από αυτόν που τα έχει. Επίσης έχει αφθονία κτηνοτροφίας και λίγα άγρια θηρία. Αυτή είναι λοιπόν η γενική περιγραφή της φύσης της ηπείρου.