[219] Στους Έλληνες που ήταν στις Θερμοπύλες ο μάντης Μεγιστίας,¹ εξετάζοντας τα εντόσθια ενός ζώου, είπε ότι μαζί με την αυγή θα ερχόταν ο θάνατός τους. Ύστερα μερικοί αυτόμολοι τους είπαν πως οι Πέρσες τους περικύκλωναν. Τους το είπαν όταν ήταν ακόμη νύχτα και τρίτοι ήρθαν να τους το πουν στρατιώτες, που ήσαν σκοποί στα υψώματα την ώρα που χάραζε η μέρα. [2] Τότε οι Έλληνες έκαναν σύσκεψη και οι γνώμες διχάστηκαν. Άλλοι δεν ήθελαν να εγκαταλείψουν τη θέση τους και άλλοι είχαν την αντίθετη γνώμη. Μετά την σύσκεψη χωρίστηκαν. Άλλοι έφυγαν και πήγαν ο καθένας στην πολιτεία του και άλλοι με τον Λεωνίδα ετοιμάστηκαν να μείνουν.

[220] Λένε ότι ο ίδιος ο Λεωνίδας τους έδιωξε για να μη σκοτωθούν, αλλά γι᾽ αυτόν και τους άλλους Σπαρτιάτες που ήσαν εκεί θα ήταν ατιμωτικό να εγκαταλείψουν τη θέση, που είχαν έρθει να φρουρήσουν. [2] Η γνώμη την οποία εγώ ασπάζομαι είναι η ακόλουθη: ο Λεωνίδας, όταν είδε πόσο απρόθυμοι ήσαν οι σύμμαχοι και πόσο δεν ήθελαν να ριψοκινδυνέψουν μαζί του, έδωσε διαταγή να φύγουν, έκρινε όμως πως θα ήταν ατιμωτικό να φύγει ο ίδιος. Μένοντας εξασφάλιζε μεγάλη δόξα για τον εαυτό του και δεν προκαλούσε καμιά βλάβη στην τύχη της Σπάρτης. [3] Και πράγματι, όταν οι Σπαρτιάτες είχαν ζητήσει χρησμό για τον πόλεμο αυτόν που μόλις είχε αρχίσει, η Πυθία τους είχε πει ότι ή η πολιτεία τους θα κυριευόταν από τους βαρβάρους ή θα σκοτωνόταν ο βασιλιάς τους.

..............................................................................

[223] Ο Ξέρξης, αφού έκανε σπονδές όταν ανέτειλε ο ήλιος, περίμενε να γεμίσει η αγορά² και τότε να εξαπολύσει την επίθεσή του. Αυτό τον είχε συμβουλέψει ο Εφιάλτης, γιατί η κάθοδος από το βουνό είναι συντομότερη και πολύ λιγότερος ο δρόμος παρά αν ανέβει κανείς κάνοντας γύρο. [2] Οι βάρβαροι που ήταν με τον Ξέρξη, έκαναν επίθεση και οι Έλληνες με τον Λεωνίδα έκαναν έξοδο θανάτου και προχώρησαν πολύ πιο έξω από την στενωπό, προς το φαρδύτερο μέρος του αυχένα. [3] Τις προηγούμενες μέρες φύλαγαν το τείχος και πολεμούσαν μέσα στα στενά, αλλά τώρα πολεμούσαν έξω από τα στενά και έπεφτε αμέτρητο πλήθος βαρβάρων, γιατί πίσω τους οι αρχηγοί των μονάδων τούς ανάγκαζαν με μαστίγια να προχωρούν όλο και πιο μπροστά. Πολλοί απ᾽ αυτούς έπεφταν στη θάλασσα και πνίγονταν και πολλοί περισσότεροι καταπατιόνταν ζωντανοί από τους άλλους. [4] Κανείς δεν νοιαζόταν για όποιον σκοτωνόταν. Ξέροντας πως τους περιμένει ο θάνατος από εκείνους που τους είχαν κυκλώσει από το βουνό, οι Έλληνες πολεμούσαν με τη μεγαλύτερη παλικαριά εναντίον των βαρβάρων, μη λογαριάζοντας τον κίνδυνο.

[224] Των περισσοτέρων γρήγορα έσπασαν τα δόρατά τους, αλλά πολεμούσαν τους Πέρσες με τα σπαθιά. Στην μάχη απάνω έπεσε ο Λεωνίδας που πολέμησε πάρα πολύ γενναία και μαζί του πολλοί ονομαστοί Σπαρτιάτες που τα ονόματά τους, επειδή φάνηκαν άξιοι, τα έμαθα, καθώς και τα ονόματα των τριακοσίων. [2] Και από τους Πέρσες έπεσαν πολλοί και ονομαστοί. Ανάμεσά τους δύο γυιοι του Δαρείου, ο Αβροκόμης και ο Υπεράνθης που τους είχε γεννήσει η Φραταγούνη, κόρη του Αρτάνη.

..............................................................................

[225] Δύο αδελφοί του Ξέρξη σκοτώθηκαν πολεμώντας γύρω από τον νεκρό του Λεωνίδα. Γινόταν πεισματική μάχη ανάμεσα σε Πέρσες και Έλληνες που μπόρεσαν, αφού απώθησαν τέσσερις φορές τους βαρβάρους, να πάρουν το νεκρό του Λεωνίδα. Η μάχη εξακολούθησε έως ότου έφτασαν οι Πέρσες που ήσαν με τον Εφιάλτη. [2] Όταν το ένιωσαν οι Έλληνες, άλλαξε η όψη της μάχης. Υποχώρησαν στο πιο στενό μέρος, πέρασαν μέσα στο τείχος και πήγαν και πήραν θέση όλοι εκτός από τους Θηβαίους, στον μικρό λόφο που βρίσκεται στην είσοδο, όπου σήμερα είναι το πέτρινο λιοντάρι, μνημείο του Λεωνίδα. [3] Σ᾽ εκείνο το μέρος πολεμώντας με τα μαχαίρια τους, που τους είχαν μείνει, και με τα χέρια και με τα δόντια, τους σκότωσαν οι βάρβαροι ρίχνοντας βέλη,³ άλλοι καθώς έρχονταν από το τείχος που γκρέμισαν και άλλοι καθώς τους είχαν κυκλώσει από παντού.