Washback effect
Αναδραστική επίδραση. Αντωνοπούλου 2005β.
Η αναδραστική επίδραση είναι «η επιρροή, θετική ή αρνητική, που ασκεί στη διδακτική διαδικασία η δομή, το περιεχόμενο, η τάση που ακολουθούν οι εξεταστικές δοκιμασίες, κυρίως ευρείας κλίμακας, αλλά και οι κανόνες που διέπουν όλη τη διεξαγωγή τους» (Αντωνοπούλου 2005β:501). Πρόκειται, δηλαδή, για την επίδραση της αξιολόγησης στη διδασκαλία και τη μάθηση με ό,τι αυτό μπορεί να περιλαμβάνει (Buck 1988:17, Messick 1996:243, Bailey 1996:259, Cheng 2002, Cheng, 2003), όπως το περιεχόμενο της διδασκαλίας (πρόγραμμα σπουδών, ύλη κτλ.), τη διδακτική μεθοδολογία, τα συναισθήματα ή τις απόψεις των εμπλεκομένων (Spratt 2005:8). Από την άλλη, η αναδραστική επίδραση ορίζεται και ως το αποτέλεσμα που έχουν οι διάφορες εξεταστικές δοκιμασίες στη συμπεριφορά των διδασκόντων και των μαθητών στην τάξη, οι οποίοι ενεργούν με τρόπο που σε άλλη περίπτωση πιθανόν να μην ενεργούσαν (Alderson & Wall 1993:117). Τέλος, η αναδραστική επίδραση συχνά εξετάζεται και ως η επίδραση της εξέτασης στο εκπαιδευτικό σύστημα, αλλά και σε ολόκληρη την κοινωνία (Manjarres 2005:6).
Η επίδραση της αξιολόγησης μπορεί να έχει αρνητικό ή θετικό χαρακτήρα. Είναι αρνητική, όταν το περιεχόμενο της εξεταστικής δοκιμασίας θεωρείται είτε ξεπερασμένο είτε μη επικοινωνιακό, ή όταν δεν αντανακλά τη διδακτέα ύλη. Επίσης, η αναδραστική επίδραση είναι συνήθως αρνητική, όταν η μέθοδος εξέτασης είναι υπερβολικά τυποποιημένη και δεν επιτρέπει στους εξεταζόμενους να επιδείξουν τις γνώσεις τους στον επιθυμητό βαθμό. Τέλος, το γεγονός ότι οι εκπαιδευτικοί επικεντρώνονται μόνο στην εξεταστέα ύλη κατά τη διδασκαλία, μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα να μην καλύπτονται όλες οι μαθησιακές ανάγκες των μαθητών (Vernon 19562, Wiseman 1961, Davies 1968).
Ωστόσο, η αναδραστική επίδραση μπορεί να έχει θετικό και ωφέλιμο χαρακτήρα υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις (Hughes 2003:53-56): Πρώτο, όταν αξιολογούνται εκείνες οι ικανότητες οι οποίες χρειάζονται περαιτέρω βελτίωση και ενίσχυση. Δεύτερο, όταν σε μια εξέταση υπάρχει ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα όλων των γλωσσικών στοιχείων, ικανοτήτων και δεξιοτήτων που έχουν οριστεί για αξιολόγηση κατά τον αρχικό σχεδιασμό της εξέτασης. Τρίτο, όταν οι εξεταζόμενοι συμμετέχουν σε δοκιμασίες σχετικές με την περιοχή στην οποία ήταν προγραμματισμένο να αξιολογηθούν. Τέταρτο, όταν οι εξεταζόμενοι αξιολογούνται με βάση συγκεκριμένα κριτήρια αξιολόγησης και η επίδοσή τους κρίνεται σύμφωνα με αυτά και όχι συγκριτικά με την επίδοση των υπολοίπων (Hughes 2003:55). Πέμπτο, όταν τα τεστ επίδοσης βασίζονται σε αντικειμενικούς στόχους και όχι στο περιεχόμενο ενός σχολικού βιβλίου (Hughes 2003:55). Έκτο, όταν οποιαδήποτε εξεταστική δοκιμασία και αν ακολουθείται είναι γνωστή και σαφής τόσο στους διδάσκοντες όσο και στους σπουδαστές. Έβδομο, κρίνεται απαραίτητη η υποστήριξη και η καθοδήγηση των διδασκόντων σε περίπτωση που οι μαθητές πρόκειται να λάβουν μέρος σε μια καινούργια εξέταση. Τέλος, όταν όλες οι δοκιμασίες εξετάζονται ως προς την αξιοπιστία, εγκυρότητα και πρακτικότητά τους (Hughes 2003:56).
Βιβλιογραφία
Αντωνοπούλου Ν. (2005β). Η αναδραστική επίδραση των εξεταστικών δοκιμασιών στη διδασκαλία της νέας ελληνικής ως ξένης/δεύτερης γλώσσας. Στο Ε. Agathopoulou, M. Dimitrakopoulou, D. Papadopoulou (eds), Selected Papers on Theoretical and Applied Linguistics. Thessaloniki: Monochromia, 501-511.
- Alderson J. C., Wall D. (1993). Does washback exist? Applied Linguistics, 14: 115-129.
- Bailey K. (1996). Working for washback: a review of the washback concept in language testing. Language Testing, 13/3: 257-79.
- Buck G. (1988). Testing listening comprehension in Japanese university entrance exams. JALT Journal, 10: 15-42.
- Cheng L. (2002). Washback of a public exam on English teaching. ERIC Document Reproduction Service No. ED472167.
- Cheng L. (2003). Looking at the impact of a public examination change on secondary classroom teaching: A Hong Kong case study. Journal of Classroom Interaction, 38/1: 1-10.
- Cheng L., Watanabe Y., Curtis A. (eds.) (2004). Washback in language testing: Research contexts and methods. London: Lawrence Erlbaum.
- Davies A. (ed.) (1968). Language testing symposium: A psycholinguistic approach. Oxford: Oxford University Press.
- Hughes A (2003). Testing for Language Teachers. Cambridge: Cambridge University Press.
- Manjarres N. M. (2005). Washback of the foreign language test of the state examinations in Colombia: a case study. Arizona Working Papers in SLAT, 12: 1-19.
- Messick S. (1996). Validity and washback in language testing. Language Testing, 13/3: 241-256.
- Spratt M. (2005). Washback and the classroom: the implications for teaching and learning of studies of washback from exams. Language Teaching Research, 9/1: 5-29.
- Vernon P. E. (19562). The measurement of abilities. London: University of London Press.
- Wiseman S. (ed.) (1961). Examinations and English Education. Manchester: Manchester University Press.
