Rubrics
Κατάλογος κριτηρίων αξιολόγησης. Αντωνοπούλου 2005α:7.
*Κλίμακες διαβαθμισμένων κριτηρίων. Στυλιανού 2008:93.
Ρουμπρίκα. Ντολιοπούλου & Γουργιώτου 2008:174.
Οι κλίμακες διαβαθμισμένων κριτηρίων είναι κλίμακες οι οποίες χρησιμοποιούνται ως εναλλακτικά και περιγραφικά όργανα αξιολόγησης της επίδοσης των μαθητών ή των αποτελεσμάτων των εργασιών τους (Metler 2001, όπως αναφέρεται στον Στυλιανού 2008:54) και αποτελούνται από ειδικά, εκ των προτέρων καθορισμένα, κριτήρια απόδοσης. Είναι, δηλαδή, βαθμολογικές κλίμακες που αποτελούνται από πολλαπλά κριτήρια και είναι κατάλληλες για πιο σύνθετες αξιολογήσεις. Εκτός από την αξιολόγηση των μαθητών, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αξιολόγηση ενός ολόκληρου εκπαιδευτικού προγράμματος ή ενός συγκεκριμένου στόχου του, ή για την αξιολόγηση της ποιότητας και αποτελεσματικότητας της διδασκαλίας κτλ. (Αντωνοπούλου 2005α:8). Επιπλέον, προσφέρουν στους εκπαιδευτικούς, καθώς και σε άλλους φορείς αξιολόγησης τη δυνατότητα για μια διεξοδική και πιο σύνθετη εκτίμηση μιας ποικιλίας πτυχών που σχετίζονται με τη διδασκαλία (Fiderer 1999:4).
Οι κλίμακες διαβαθμισμένων κριτηρίων αποτελούνται από τρία ή και περισσότερα επίπεδα απόδοσης, τα οποία κάθε φορά περιγράφουν λεπτομερώς ένα διαφορετικό βαθμό ανταπόκρισης στο επιθυμητό μαθησιακό αποτέλεσμα. Συνεπώς, οι μαθητές δε βαθμολογούνται, αλλά κατατάσσονται σε επίπεδα, πάντα σύμφωνα με τα κριτήρια της κλίμακας. Έτσι, οι μαθητές αποκτούν μια καλύτερη και πιο ολοκληρωμένη εικόνα της επίδοσής τους, αφού τους δίνεται η δυνατότητα να εντοπίσουν τις ικανότητες και τις αδυναμίες τους. Επίσης, αποκτούν μεγαλύτερη κατανόηση για τη μαθησιακή διαδικασία αλλά και περισσότερα κίνητρα για μάθηση, καθώς τα κριτήρια δίνουν μεγαλύτερη έμφαση στα επιτεύγματα και στην πρόοδό τους παρά στις αποτυχίες τους (McKay 2006:277).
Για να γίνεται η αξιολόγηση του εξεταζομένου/μαθητή με όσο το δυνατόν πιο αξιόπιστο τρόπο με τη χρήση της κλίμακας διαβαθμισμένων κριτηρίων, θα πρέπει ο εκπαιδευτικός/ εξεταστής να ορίσει ακριβώς τους σκοπούς και τα κριτήρια, τα οποία πρέπει να είναι σαφή και να εξετάζουν ένα σημείο το καθένα. Ο εκπαιδευτικός έχει επίσης τη δυνατότητα να κατασκευάσει τις δικές του κλίμακες κριτηρίων σε σχέση με την ύλη, τις ανάγκες και τους στόχους των μαθητών του, καθώς και το σκοπό της αξιολόγησης (McKay 2006:293).
Η κλίμακα διαβαθμισμένων κριτηρίων αποτελεί πιο ποιοτική, σημαντική και αξιόπιστη μέθοδο αξιολόγησης από τις παραδοσιακές. Άλλο πλεονέκτημα της μεθόδου αυτής είναι ότι οι μαθητές συμμετέχουν ενεργά στη διαμόρφωση και δικών τους κριτηρίων, κάτι που αποτελεί κίνητρο για την πρόοδό τους. Είναι, επομένως, πολύ σημαντικό να ακολουθούνται πιστά τα κριτήρια και να μην παρεκκλίνει ο αξιολογητής από αυτά εξαιτίας υποκειμενικών κρίσεων, ώστε να διασφαλίζεται η εγκυρότητα και η αξιοπιστία της αξιολόγησης (Ainsworth & Christinson 1998:41, McKay 2006:270-271). Τέλος, είναι πιθανό να μην έχουν προβλεφθεί όλα τα σημεία που είναι απαραίτητα για την αξιολόγηση και έτσι το αποτέλεσμα να είναι ελλιπές. Θα πρέπει, λοιπόν, να υπάρχει συνεχής έλεγχος και βελτίωση των κριτηρίων (Αντωνοπούλου 2005α:14).
Βιβλιογραφία
Αντωνοπούλου N. (2005α). Κατάλογος Κριτηρίων Ελέγχου και Αξιολόγησης. Journal of Applied Linguistics (Εφαρμοσμένη Γλωσσολογία), 20: 7-20.
Ντολιοπούλου Ε., Γουργιώτου Ε. (2008). Η αξιολόγηση στην εκπαίδευση, με έμφαση στην προσχολική. Αθήνα: Gutenberg.
Στυλιανού Μ. (2008). Η αυτοαξιολόγηση των μαθητών/τριών με βάση το Φάκελο Εργασιών (Portfolio Assessment), ως μέσο ανάπτυξης επικοινωνιακών δεξιοτήτων και ειδικότερα κατανόησης και παραγωγής γραπτού λόγου. Διπλωματική εργασία. Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
- Ainsworth L., Christinson J. (1998). Student Generated Rubrics. USA: Dayle Seymour Publications.
Fiderer A. (1999). 40 Rubrics and Checklists to Assess Reading and Writing. New York: Scholastic.
- McKay P. (2006). Assessing Young Language Learners. Cambridge. Cambridge University Press.
