Multivariate analysis of variance (MANOVA)

Πολυμεταβλητή ανάλυση διακύμανσης. Καρλής 2005:129.

Πρόκειται για μετεξέλιξη της μονομεταβλητής ανάλυσης διακύμανσης (ANOVA). Η διαφορά της έγκειται στο γεγονός ότι στην ανάλυση που γίνεται με τη χρήση της περιλαμβάνονται περισσότερες από μία «εξαρτημένες μεταβλητές», οι οποίες βέβαια εκφράζονται με αριθμητικά δεδομένα. Με την εφαρμογή της πολυμεταβλητής ανάλυσης διακύμανσης δημιουργείται μια νέα εξαρτημένη μεταβλητή, με βάση το γραμμικό συνδυασμό όλων των εξεταζόμενων εξαρτημένων μεταβλητών, η οποία μεγιστοποιεί, όσο περισσότερο γίνεται, τις διαφορές των μέσων όρων μεταξύ των ομάδων-επιπέδων της «ανεξάρτητης μεταβλητής».

Η μέθοδος αυτή υλοποιεί ελέγχους των διαφορών των μέσων όρων σε δύο επίπεδα, το πολυμεταβλητό, όπου εξετάζεται η επίδραση της ανεξάρτητης μεταβλητής πάνω στο γραμμικό συνδυασμό όλων των εξαρτημένων μεταβλητών ταυτόχρονα, και το μονομεταβλητό, όπου ελέγχεται η επίδραση της ανεξάρτητης μεταβλητής πάνω σε καθεμιά εξαρτημένη μεταβλητή χωριστά. Στην περίπτωση που προστεθούν μία ή περισσότερες συμμεταβλητές, η ανάλυση μετατρέπεται σε MANCOVA, δηλαδή σε πολυμεταβλητή ανάλυση συνδιακύμανσης. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι η πολυμεταβλητή ανάλυση διαφέρει από την πολυπαραγοντική, καθώς η πρώτη επικεντρώνεται στις εξαρτημένες μεταβλητές, ενώ η δεύτερη στις ανεξάρτητες.

Βιβλιογραφία

  • Καρλής Δ. (2005). Πολυμεταβλητή στατιστική ανάλυση. Αθήνα: Σταμούλης.


  • Russell B. (2006). Research Methods in Anthropology. Lanham: Alta Mira Press.

  • Scott Ch., Windsor J. (2000). General Language Performance Measures in Spoken and Written Narrative and Expository Discourse of School-Age Children With Language Learning Disabilities. Journal of Speech, Language, and Hearing Research, 43: 324-339.