πιστοποίηση ελληνομάθειας.

Επικρατούσα ονομάζεται η τιμή μιας κατανομής που εμφανίζει τη μεγαλύτερη συχνότητα, δηλαδή η τιμή που παρατηρήθηκε περισσότερες φορές σε ένα σύνολο δεδομένων. Για παράδειγμα, αν σε έναν πίνακα κατανομής συχνοτήτων τοποθετήσουμε τους βαθμούς που πήραν οι μαθητές σ' ένα τεστ, η δεσπόζουσα τιμή θα είναι ο βαθμός που έχουν πάρει οι περισσότεροι. Συμβολίζεται συνήθως με το «Μο», που προέρχεται από τα δύο αρχικά γράμματα του αγγλικού όρου Mode και, σπανιότερα, με το «» ή με το «Τα». Ο υπολογισμός της μπορεί να γίνει μέσω της απλής εξέτασης του πίνακα κατανομής συχνοτήτων ή να υπολογιστεί με μαθηματικό τρόπο. Συγκαταλέγεται στους δείκτες κεντρικής τάσης και χρησιμεύει κυρίως όταν οι μεταβλητές που εξετάζονται έχουν μετρηθεί με ονοματική κλίμακα (Τσοπάνογλου 2010²:129).

Η επικρατούσα τιμή παρουσιάζει το μειονέκτημα ότι δεν αναδεικνύει τιμές που παρουσιάζουν μικρή διαφορά συχνότητας με αυτή. Δηλαδή, στην περίπτωση που σε μια κατανομή η επικρατούσα τιμή είναι το 16 (σε εικοσάβαθμη κλίμακα) με συχνότητα 25, και υπάρχει και μια άλλη τιμή (για παράδειγμα το 14 στην ίδια εικοσάβαθμη κλίμακα) με συχνότητα 24, η τελευταία θα αγνοηθεί. Επίσης, δε λαμβάνει υπόψη τις υπόλοιπες τιμές της κατανομής. Αυτό το τελευταίο, βέβαια, μπορεί να αποτελεί και πλεονέκτημά της, καθώς στην περίπτωση που υπάρχουν κενά στην κατανομή η δεσπόζουσα τιμή δε θα επηρεαστεί, με συνέπεια να οδηγήσει σε ανακόλουθο με την πραγματικότητα συμπέρασμα, όπως γίνεται με το μέσο όρο. Για παράδειγμα, ας υποθέσουμε ότι δέκα μαθητές έχουν πάρει τους ακόλουθους βαθμούς:

Η επικρατούσα τιμή θα είναι το 15, γιατί είναι ο βαθμός που έχουν πάρει οι περισσότεροι μαθητές (4). Για τον υπολογισμό της δεν λαμβάνονται υπόψη οι βαθμοί των υπολοίπων, και το γεγονός ότι υπάρχει σημαντική απόσταση μεταξύ αυτών που έχουν πάρει 7, 10 και 15 δεν μπορεί να την επηρεάσει. Στην περίπτωση, όμως, του μέσου όρου θα αθροίζονταν όλοι οι βαθμοί και θα διαιρούνταν με το πλήθος τους, με αποτέλεσμα να καταλήξουμε στην τιμή 13,2, βαθμό που δεν έχει πάρει κανένας μαθητής, ενώ θα παρουσιαζόταν σαν αντιπροσωπευτικός βαθμός αυτής της τάξης.

Υπάρχει περίπτωση σε ένα σύνολο κατανεμημένων δεδομένων να υπάρχουν δύο δεσπόζουσες τιμές, όταν δύο διαφορετικές τιμές έχουν μεγαλύτερη συχνότητα από όλες τις άλλες και ίση μεταξύ τους. Τότε ονομάζεται διμοδική κατανομή ή δικόρυφη.

Βιβλιογραφία