Μεταφόρτωση ως PDF Εκτύπωση <>

Κείμενο 10: Χριστίδης, Α.-Φ. 1996. Γλωσσικές μυθολογίες: Η περίπτωση της ελληνικής. Στο Η ελληνική γλώσσα στη διευρυμένη Ευρωπαϊκή Ένωση. Αθήνα: Κέντρο Λογοτεχνικής Μετάφρασης, σελ. 173.

[…] Τι κάνει κανείς απέναντι σε ένα λόγο, σε γλωσσικές χρήσεις, που σχεδιάζεται στα "λογιστήρια" της "παγκοσμιοποίησης", για να χρησιμοποιήσω τις εκφράσεις του κ. Ελεφάντη, και που στοχεύει στη συγκάλυψη, στον καταναγκασμό, την παραπληροφόρηση, την εμπορευματοποίηση των πάντων και στην υποταγή του δέκτη στις επιταγές της; Αυτό το είδος λόγου το ζούμε εδώ και μια δεκαετία στην Ελλάδα, στον χώρο κυρίως, αλλά όχι αποκλειστικά, της παντοδύναμης ιδιωτικής τηλεόρασης. Και αυτή η γλωσσική χρήση πριμοδοτεί και μυθοποιεί την ξένη λέξη - όλα τα κανάλια έχουν αγγλικές επωνυμίες- , γιατί ξέρει την εμπορικότητά της, τη δύναμη που ασκεί πάνω στον δέκτη ως αποδέκτη και καταναλωτή.

Το χειρότερο που έχει να κάνει κανείς είναι να κραυγάσει "κινδυνεύει η καθαρότητα της γλώσσας μας και της φυλής μας", και να προχωρήσει στην εθνιστική μυθοποίηση της γλωσσικής ετερότητάς του και στη νομική, ενδεχομένως, προστασία της. Η γλώσσα δεν κινδυνεύει από τέτοιες γλωσσικές χρήσεις, γιατί η γλώσσα μπορεί και να αποκαλύπτει και να συγκαλύπτει και να απελευθερώνει και να καταναγκάζει. Έχει, λοιπόν, η γλώσσα μια συστατική ουδετερότητα. Η συγκάλυψη, ο καταναγκασμός, η παραπληροφόρηση δεν αποτελούν γλωσσική παθολογία. Σε αυτά τα περιεχόμενα απαντά κανείς μ' έναν αντίπαλο λόγο που εκφράζει τα αντίπαλα περιεχόμενα.

Στον χώρο της γλωσσικής πολιτικής, η "ετερότητα", μια "ετερότητα" που θα πρέπει ταυτόχρονα να διακρίνει και να ενώνει, θα διαφυλαχθεί - και, σε κάποιο ποσοστό, θα διαμορφωθεί- όχι μέσα από τη μυθοποίηση της μητρικής γλώσσας και της ιστορίας της, αλλά και μέσα από την απομυθοποίησή της: μέσα από την αποκάλυψη τόσο των ιστορικών (και όχι μυθικών) ιδιαιτεροτήτων της όσο και της ενότητάς της με τις άλλες γλώσσες - ενότητα που, απώτερα, προκύπτει από την ενότητα της ανθρώπινης νόησης.

Η απομυθοποίηση αυτή θα πρέπει βέβαια να επεκταθεί, με ανάλογο τρόπο, και στη διδακτική της ξένης γλώσσας: της "ισχυρής" ξένης γλώσσας που εκφράζει ένα "ισχυρό" πολιτισμικό μοντέλο. Η υπεράσπιση της "ετερότητας" - ειδικά στον χώρο των "ασθενών" λεγομένων γλωσσών- θα πρέπει να διαμορφώσει τη διδακτική εκείνη που συνειδητά θα αντιστέκεται στις μυθοποιητικές συνδηλώσεις με τις οποίες η ισχυρή - πολιτισμικά- γλώσσα περιβάλλεται στην επικράτεια της "ασθενούς" γλώσσας. Ας μην ξεχνάμε ότι η μεθοδολογία της διδακτικής παράγεται, για προφανείς λόγους, στις χώρες όπου μιλιούνται "ισχυρές" γλώσσες. Είναι καιρός εμείς οι γλωσσολόγοι των "μικρών" γλωσσών να ξανασκεφτούμε το ζήτημα της διδακτικής της ισχυρής ξένης γλώσσας, που δεν είναι βέβαια καθόλου άσχετο με το ζήτημα της διδακτικής της μητρικής γλώσσας […].