Κάθε γραφική σημείωση η οποία παρέχει στον αναγνώστη πληροφορίες για τη δομή, την τροπικότητα ή τη διαλογική αξία του γραπτού κειμένου. Ανάλογα με τη λειτουργία που επιτελούν, μπορούμε να διακρίνουμε τρεις κατηγορίες σημείων στίξης:

δομικά σημεία στίξης: τέτοια είναι οι τελείες, οι άνω τελείες, τα κόμματα, οι παρενθέσεις, οι αγκύλες κλπ. Σημειώνουν ή αντανακλούν τις σχέσεις που συνέχουν τα δομικά στοιχεία του κειμένου, σχέσεις οι οποίες μπορεί να είναι συντακτικές , σημασιολογικές ή επιχειρηματολογικές. Στην πραγματικότητα, τα δομικά σημεία στίξης υπονοούν την επιστροφή στον προφορικό λόγο (πρβ. παύσεις και διακοπές που δηλώνονται από τις τελείες· πτώση του επιτονιστικού επιπέδου στο μέσο του εκφωνήματος , που δηλώνεται από τις παρενθέσεις· άνοδος του επιτονιστικού επιπέδου σε περιπτώσεις παράταξης, που δηλώνεται από τα κόμματα κλπ.), έτσι ώστε ο αναγνώστης να μπορέσει να ανασυνθέσει τον τρόπο με τον οποίο θα είχε εκφωνηθεί το ίδιο κείμενο. Εντούτοις, όπως δείχνει και η αδυναμία ορισμένων μαθητών να στίξουν «σωστά» τα γραπτά τους ή οι ποικίλοι κανόνες στίξης ανάλογα με τη γλώσσα, η κατανομή των δομικών σημείων στίξης είναι και αυτή σε κάποιον βαθμό συμβατική και καθορίζεται από εξωγλωσσικούς παράγοντες·

τροπικά σημεία στίξης: είναι οι τελείες, τα θαυμαστικά και τα ερωτηματικά. Υποδεικνύουν την αποφαντική (Ήρθε ο Τάκης), την αναφωνητική ή προστακτική (Ήρθε ο Τάκης! Ή Έλα Τάκη!) και την ερωτηματική (Ήρθε ο Τάκης;) τροπικότητα της πρότασης·

διαλογικά σημεία στίξης: τέτοια είναι τα εισαγωγικά, οι παύλες, τα αποσιωπητικά κλπ. Σημειώνουν τις διαλογικές αξίες ενός κειμένου: την πολυφωνικότητα (τα εισαγωγικά σημαίνουν πως παρατίθεται ο λόγος ενός «άλλου»), τη συνομιλιακή εναλλαγή (οι παύλες σημαίνουν την υπολαβή του λόγου από κάποιο άλλο πρόσωπο), την παραπομπή στα συνομιλιακά υπονοήματα (τα αποσιωπητικά) κλπ.

Ευνόητο είναι πως κάθε ανάλογη παρέμβαση σε ένα κείμενο (π.χ. υπογραμμίσεις, πλαγιογράμματα στοιχεία) συνιστά εξίσου στίξη, στον βαθμό που αποτελεί επιπλέον μεταγλωσσική πληροφορία για την ανάγνωση.

Από τον Ηλεκτρονικό Κόμβο για την υποστήριξη των διδασκόντων την ελληνική γλώσσα (http://www.komvos.edu.gr/glwssa/Lexiko/lexiko_n.htm)

Πεδίο