Πορτολάνοι (16.-17. αι.): Πορτολ.

Οι πορτολάνοι είναι κείμενα με οδηγίες ναυσιπλοΐας, γραμμένα από ναυτικούς για να βοηθήσουν τους συναδέλφους τους.

Πορτολ. Α

(περιλαμβάνει επτά (7) πορτολάνους, από τους οποίους ο πρώτος είναι ένα μεγαλύτερο κείμενο, πιθανότατα του ίδιου συγγραφέα)

χφφ (στην έκδοση του Delatte διακρίνονται σε δυο ομάδες, ανάλογα με τη σειρά καταγραφής των επιμέρους πορτολάνων)

1η ομάδα

Α: Αθηναϊκός κώδικας της Βιβλιοθήκης της Βουλής των Ελλήνων 108 (1534)

W: Vindobonensis theol. gr. 244 (16. αι.)

2η ομάδα

V: Vindobonensis hist. gr. 82 (16. αι.)

O: Ottobonianus gr. 339 (τέλη 16. αι.) και Ottobonianus gr. 150

P: Parisinus 1416, Bibliothèque Nationale (16. αι.)

t: έκδοση του 1573 από τον Δημήτριο Τάγια, η οποία περιλαμβάνει σημαντικά τμήματα πορτολάνων που δεν έχουν σωθεί στη χειρόγραφη παράδοση. Η έκδοση βασίζεται στην 2η ομάδα των χφφ VOP. Δύο άλλες εκδόσεις χρονολογούνται στα 1618 και 1641.

Πορτολ. Β

Vossianus gr. O 12 της Πανεπιστημιακής Βιβλιοθήκης του Leiden (1553)

Zagorensis: κώδικας 46 της Δημόσιας Βιβλιοθήκης της Ζαγοράς (16. αι.)

Εκδόσεις

1. A. Delatte, Les Portulans grecs, Λιέγη/Παρίσι 1947. II: Compléments, Βρυξέλλες 1958
2. Αγ. Τσελίκας, Δύο χειρόγραφοι ελληνικοί πορτολάνοι. Οι κώδικες της Βιβλιοθήκης της Βουλής των Ελλήνων και της Δημόσιας Βιβλιοθήκης Ζαγοράς, Αθήνα, Μορφωτικό Ίδρυμα Ελληνικής Τραπέζης, 2003 (εκδίδει παράλληλα τον Αθηναϊκό και τον κώδικα της Ζαγοράς)

Επανέκδοση, βασισμένη στο κείμενο του Delatte, έκανε ο Κ. Κούτσικας, Οι ελληνικοί πορτολάνοι, Αθήνα, Εκάτη, 2000, έκδοση η οποία περιλαμβάνει τους οκτώ (8) πορτολάνους της 1ης ομάδας του Delatte (Α). Χρησιμοποείται βοηθητικά για τις σημειώσεις και το γλωσσάριο της.