Βιβλιογραφία

Ιδιωματικά Λεξικά και Γλωσσάρια 

Συνοπτική Παρουσίαση, Βιβλιογραφικά Στοιχεία και Αναλυτική Παρουσίαση 

Προβολή όλων

         
Ταυτότητα Έργου
Γλώσσα:Ελληνική
Συγγραφέας:

Δημητρίου Ν.

Τίτλος:

Λαογραφικά της Σάμου-Λεξικό του Γλωσσικού Ιδιώματος της Σάμου (6ος και 7ος τόμος)

Τόμοι:

Δύο (2). Ο 6ος και ο 7ος τόμος περιλαμβάνουν το Λεξικό. Οι τόμοι 1ος, 2ος, 3ος, 4ος και 5ος περιλαμβάνουν τα Λαογραφικά της Σάμου.

Χρόνος Ά Έκδοσης:

Ο 6ος τόμος το 1993 και ο 7ος το 1996.

Εκδοτικά Στοιχεία:

Λαογραφικά της Σάμου-Λεξικό του Γλωσσικού Ιδιώματος της Σάμου, Τόμος 6ος, Αθήνα 1993. COPYRIGHT, 1993, Νικόλαος Α. Δημητρίου, Σάμος Σάμου, Κεντρική Διάθεση Λεκκάκη 7 (Π. Ψυχικό). Σχεδιάστηκε και τυπώθηκε από το Λαυρέντιο Ντετζιόρτιο στις Πρότυπες Θεσσαλικές Εκδόσεις στα Τρίκαλα το Χειμώνα του 1993 για λογαριασμό του Συγγραφέα. Τόμος 7ος, Αθήνα 1996, COPYRIGHT, 1993, Νικόλαος Α. Δημητρίου Σάμος Σάμου, Κεντρική Διάθεση Λεκκάκη 7 (Π. Ψυχικό).

Μορφή Δημοσίευσης:

Έντυπη

Γενική Κατάταξη:

Νεοελληνικό Ιδιωματικό - Διαλεκτικό Λεξικό

Ειδική Κατάταξη:

Λεξικό του Ιδιώματος της Σάμου

Βιβλιοκρισίες:

Μ. Γ. Βαρβούνης, «Καταγραφή και μελέτη του παραδοσιακού γλωσσικού ιδιώματος της Σάμου», άνθη φιλίας, Τιμητικό αφιέρωμα στον καθηγητή Κ. Μηνά, Αθήνα 2005, σ. 386-368.


ΚΛΙΜΑΚΑ: Μεσαίο Δίτομο.

  • Ο 6ος τόμος, Αθήνα 1993 και ο 7ος, Αθήνα 1996 των Λαογραφικών της Σάμου του Ν. Α. Δημητρίου περιλαμβάνουν το Λεξικό του Σαμιακού Γλωσσικού Ιδιώματος. Η Επεξεργασία–Συμπλήρωση και Επιμέλεια της Έκδοσης έγινε από το γιο του Συγγραφέα, Αλκιβιάδη Δημητρίου, ο οποίος είναι και συγγραφέας του Πρόσθετου τόμου Ευρετήριο και Συμπλήρωμα στα Λαογραφικά της Σάμου του Ν. Δημητρίου, Αθήνα 2002.
  • Το υλικό του Λεξικού στηρίζεται στις λεξιλογικές χειρόγραφες σημειώσεις του Ν. Δημητρίου, τις οποίες ο Α. Δημητρίου συμπλήρωσε και εμπλούτισε με λέξεις που συνέλεξε ο ίδιος είτε από πρόσωπα είτε μέσα από σχετικά κείμενα που αποδελτίωσε και κυρίως από τα κείμενα που περιλαμβάνονται στους πέντε πρώτους τόμους των Λαογραφικών της Σάμου.
  • Κύριο μέλημα του Επιμελητή της έκδοσης και βασική αρχή του Συγγραφέα ήταν να καταγραφούν όλα τα λήμματα που χρησιμοποιούνται από το σαμιώτικο λαό ακόμα κι αν ήταν πολύ κοινά ή χρησιμοποιούνται και από άλλους Έλληνες, για να έχουμε όλο το φάσμα του ιδιώματος με τη χαρακτηριστική παραμόρφωση των λέξεων και συγχρόνως να καταγραφεί η σχέση και σύνδεσή του με τον πανελλήνιο λεξιλογικό πλούτο. Έχουν επίσης καταγραφεί και διασωθεί και λέξεις που δεν είναι πια σε χρήση, απαντούν όμως σε παλιά έγγραφα, διοικητικά και δικαιοπρακτικά, ήδη από τον 17ο αι.
  • Με την αξιοποίηση ζωντανών και παραστατικών παραδειγμάτων του καθημερινού λόγου,των παροιμιών, χαρακτηριστικών φράσεων κ.λ.π. του σαμιώτικου λαού και τη χρήση ιδιαίτερων φωνητικών συμβόλων επιτεύχθηκε και ο σκοπός του συγγραφέα που δεν ήταν «μόνο η ερμηνεία και διαφύλαξη ορισμένων ιδιωματικών λέξεων αλλά και η πιστή προφορά και απόδοση της σαμιώτικης γενικά τοπολαλιάς…». Και αναδεικνύεται έτσι ότι το σαμιώτικο γλωσσικό ιδίωμα, που ανήκει στα βόρεια ιδιώματα, είναι κλωνάρι της κοινής ελληνικής, δεν έχει πολλές τοπικές λέξεις ή ξέχωρη προφορά. Έχει όμως συγχωνεύσει, χωρίς να έχει εντελώς εξαφανίσει, τις διάφορες ντοπιολαλιές και την προφορά των πολλών νέων κατοίκων από τα διάφορα ελληνικά διαμερίσματα που ήρθαν και εγκαταστάθηκαν στη Σάμο την εποχή του ανοικισμού της (από το 1550 μ.Χ. και ύστερα).
  • Το παρόν Λεξικό δεν έχει να προσφέρει πολλά ως προς το ετυμολογικό μέρος των άρθρων του, γιατί ετυμολογούνται κατά κύριο λόγο οι ξενόφερτες λέξεις του ιδιώματος και ελάχιστες ελληνικές. Κι αυτό τις περισσότερες φορές ως αφορμή για περαιτέρω έρευνα και μελέτη για τον μελλοντικό μελετητή-γλωσσολόγο στον οποίο και κατά βάση απευθύνεται προτείνοντας τη δική του λεξικογραφική πρόταση κατά την οποία, όπως χαρακτηριστικά σημειώνει ο Μ. Γ. Βαρβούνης στο Εισαγωγικό του Σημείωμα σελ. 27, «τα γλωσσικά στοιχεία προβάλλονται ως οντότητες αλληλένδετες προς το κοινωνικό και εθιμικό περιβάλλον τους». Ενδιαφέρει όμως και τον επιστήμονα λαογράφο, αλλά και κάθε απλό πολίτη λάτρη των λαογραφικών και γλωσσικών μελετών και φαινομένων. Και καθώς συμπληρώθηκε το 2002 από τον Αλκ. Δημητρίου με το εκτενές και χρηστικό Ευρετήριο στα Λαογραφικά της Σάμου και με νέα λήμματα, συμπληρώματα και διορθώσεις στο δίτομο Λέξικό αποτελεί μια πολύ καλή και πλήρη καταγραφή του ιδιώματος.
  • Η ποιότητα της έκδοσης είναι καλαίσθητη και ποιοτική, με δίστηλη σελίδα, με ευδιάκριτα τα όρια των άρθρων όχι όμως και των μερών τους. Πράγμα που καθιστά κάπως δύσκολη τη μελέτη τους και ιδιαίτερα του σημασιολογικού τους τμήματος, όπου δεν υπάρχει και αρίθμηση των σημασιών.