Ο ΔΙΑΒΟΛΟΣ ΕΝ ΤΟΥΡΚΙᾼ

5.

Τ' ὄνειρον.

Εἴπομεν ὅτι ὅταν ὁ Δανιὴλ Κοκκάλας εἰσῆλθεν εἰς τὸ αὐτοκρατορικὸν δωμάτιον, ὁ Πατισὰχ ἐκοιμᾶτο βαθύτατα μ' ἐσταυρωμένους πόδας ἐπὶ τοῦ ἀνακλίντρου, ἔχων τὰ νῶτα ἐστηριγμένα εἰς τὴν γωνίαν τῶν δύο προσκεφαλαίων· ὁ Δανιὴλ τὸν ἐπλησίασεν, ἐχαιρέτισεν ὑποκλινέστατα, καὶ ὅταν εἶδεν ὅτι ἐκοιμᾶτο, ἐστάθη ἄνευ κρότου ὄρθιος περιμένων.

Διῆλθόν τινα λεπτὰ καὶ ὁ Σουλτάνος Μ…. ἤνοιξε τοὺς ὀφθαλμοὺς ὠρύξαν διάτορον φωνὴν καὶ τὴν λέξιν «ἥμαρτον»· συγχρόνως ὠρθώθη ἀστραπηδὸν καὶ ἐγονάτισεν ἐπὶ τοῦ σοφφᾶ. Ὅταν δὲ τὰ ὄμματά του ἠκόντισαν τὸν Δανιὴλ Κοκκάλαν, καὶ πάλιν «ἥμαρτον! ἥμαρτον, Θεέ μου! ἔκραξε» καὶ ἐρρίφθη ἐνώπιον τούτου γονατιστός.

Ἐθορυβήθη ἐκεῖνος, καὶ ὀπισθοπορῶν ἔλαβε τὸν μονάρχην ἀπὸ τοῦ βραχίονος λέγων… Μεγαλειότατε, ἐγέρθητι· τί σημαίνει τοῦτο, Μεγαλειότατε;

- Τὸ τρομερὸν ὄνειρον!!… εἶσαι σύ, φίλε! ἐγειρόμενος καὶ θεωρῶν αὐτὸν ἀπὸ κεφαλῆς μέχρι ποδῶν εἶπε· σὺ εἶσαι; ἐπανέλαβε νευρικῶς συσφίγγων τὴν χεῖρά του καὶ κολυμβῶν εἰς ἱδρῶτα. Ὁποία νύξ! ὁποῖον ὄνειρον! ὤ! βέβαια βουλὴ ὑπερτάτη μ' ἀπαγορεύει ν' ἀκολουθήσω τὰς νουθεσίας σου.

Δὲν ἠδύνατο ὁ Δανιὴλ νὰ συνάψῃ ἔννοιαν ἐκ τῶν λόγων τοῦ Σουλτάνου καὶ ἀφίνων τὴν παλάμην εἰς τὰς χεῖρας τοῦ Πατισάχ, εἶπε· Μεγαλειότατε, εἶμαι πάντοτε πρόθυμος νὰ θυσιάσω τὴν ζωήν μου ὅπου τὰ συμφέροντα τῆς ὑψηλῆς Μοναρχίας σας τὸ ἀπαιτοῦν… ἔλθετε, Μεγαλειότατε, καθήσατε ἐπὶ τοῦ ἀνακλίντρου, ὅπως καθησυχάσῃ ἡ ἠρεθισμένη φαντασία σας.

- Ὤ! Θεέ μου, Θεέ μου, ἔκραξεν ὁ Πατισὰχ ριπτόμενος ἐπὶ τοῦ ἀνακλίντρου καὶ ὑψῶν τὰς χεῖρας του πρὸς τὸν Οὐρανόν· ὁποῖαι εἰκόνες παρεστάθησαν ἐνώπιόν μου πρὸ ὀλίγου! ἆρα ὑπάρχουν ὅλα ταῦτα; ἆρα ἦτον ἁπλοῦν ὄνειρον ἢ ἀλήθειαι, τὰ ὁποίας τὸ προγνωστικόν μου εἶδες; ἆρα ἦτον ὀπτασία, ἢ εἰκὼν τοῦ ἀνθρώπου τούτου; καὶ ἔδειξε τὸν Δανιὴλ Κοκκάλαν, ἢ πραγματικῶς τὸν περιέβαλες μὲ ἔνσαρκον μορφὴν διὰ νὰ μ' ἐπιβάλῃς Θεέ μου, τυφλῶς ν' ἀκολουθῶ τὰς νουθεσίας του; Τ' ὄνειρον εἶναι τὸ αὐτό, τὸ ὁποῖον πρὸ εἴκοσι ἐτῶν ἐνυπνιάσθην, ὅτε ἐφόνευσα τὸν ἀδελφόν μου. Ἐλθέ, Δανιήλ· ἐλθέ, φίλε· καὶ πρὶν σ' ἐρωτήσω ποῦ ἤσουν πόθεν ἔρχεσαι, ἄκουσέ με.

- Μεγαλειότατε, νὰ διατάξω νὰ σᾶς φέρουν ὀλίγον ὕδωρ ὅπως ρίψητε εἰς τὸ πρόσωπον· ἡ ταραχή σας εἶναι μεγίστη, τὸ βλέπω εἶπεν ὁ Δανιήλ.

- Νὰ διατάξῃς καλήτερα νὰ ἔλθῃ ὁ ὀνειροκρίτης μου. Ἐπιθυμῶ νὰ διηγηθῶ ἐνώπιον τούτου ὅ,τι εἶδον. Ἐπιθυμῶ ν' ἀκούσω τὴν ἐξήγησιν.

- Ἐνθυμηθῆτε, Μεγαλειότατε, ὅτι τὰς ὑπερτάτας βουλὰς καὶ τὰς προαισθήσεις τῆς ψυχῆς ὁ ἀνθρώπινος νοῦς ἄλλων ποτὲ δὲν δύναται νὰ ἐξηγήσῃ· ὀρθότερον εἶναι νὰ προσπαθῶμεν ἡμεῖς αὐτοὶ νὰ ἐξιχνιάσωμεν ταῦτα ἐρευνῶντες τὴν συνείδησίν μας.

- Ὀρθῶς λέγεις, Δανιήλ· ἀλλ' ὅταν ἐξαίφνης δὲν δυνάμεθα νὰ φθάσωμεν εἰς τοῦτο, διότι νομίζομεν ἀκηλίδωτον τὴν συνείδησίν μας, ἄτοπον δὲν εἶναι νὰ μὴ προστρέχωμεν καὶ εἰς τὴν συμβουλὴν τῶν ἐμπειροτέρων μας; Δὲν δύνασαι νὰ μὲ ἀρνηθῇς, Δανιήλ, ὅτι δὲν ὑπάρχουν στιγμαὶ κατὰ τὰς ὁποίας ἡ δεισιδαιμονία δὲν προσβάλλει καὶ αὐτὰ τὰ θετικώτερα πνεύματα… Δεδόσθω ὅτι κυματίζομαι κἀγὼ ἀπὸ ταύτην τώρα· ἐπιθυμῶ ν' ἀκούσω τὸν ὀνειροκρίτην μου. Ἐπιθυμῶ νὰ τὸν ἀκούσῃς καὶ σύ. Τὸν ὑπολήπτομαι τὸν γέροντα ἐκεῖνον, διότι πολλάκις ἐπηλήθευσαν ὅ,τι μὲ εἶπε.

- Θέλω πράξῃ ὅ,τι ἡ Μεγαλειότης σας ἐπιθυμεῖ. Καὶ εἴθε ἡ ἐξήγησίς του νὰ ᾖναι ἄγγελος καλῶν οἰωνῶν, εἶπεν ὁ Δανιὴλ κλίνων τὸ σῶμα καὶ ἐξῆλθε τῆς αἰθούσης· ὅπως προσκαλέσῃ τὸν ὀνειροκρίτην.

Μετ' ὀλίγον ὁ μέγας ἀστρολόγος τῆς αὐλῆς εἰσῆλθεν ἐντὸς τοῦ αὐτοῦ δωματίου.

- Πλησίασον, Σολαμὲτ Γιζαΐτ, (ἦτο τ' ὄνομα τοῦ ὀνειροκρίτου). Ἔτη πολλὰ παρῆλθον ὅπου δὲν σ' ἔκραξα νὰ μὲ προμαντεύσῃς τι· ἐπεφυλαττόμην νὰ σὲ καλέσω ἐπὶ δυσκόλου καὶ πολυπλόκου ὀνείρατος, ὅπως δείξῃς τὴν πραγματικήν σου ἱκανότητα. Ἰδοὺ ἦλθεν ἡ περίστασις.

Ὁ ὀνειροκρίτης ἦτο γέρων τῆς βαθυτέρας ἡλικίας· ὁ μύσταξ, ὁ μακρὸς πώγων του καὶ οἱ ὀφρῦς του ἦσαν χιονώδεις· τὸ δὲ πρόσωπόν του ἐρυθροῦν, ἔμπλεων ρυτίδων καί τινων ἐρυθρῶν φλεβῶν. Τὰ βήματά του ἦσαν κλονούμενα· ἔφερε δ' ἐπὶ τῆς κεφαλῆς μέγα καβούκιον περιτυλιγμένον ἀπὸ λευκὸν στρόφιον· ὅλη ἡ λοιπὴ ἐνδυμασία του ἦτο λευκή. Ὅταν ἐπλησίασε βήματά τινα μακρὰν τοῦ ἀνακλίντρου, ἐγονάτισεν, ἐσταύρωσεν εἰς τὸ στῆθος τὰς χεῖρας καὶ μὲ βραχνὴν φωνὴν εἶπε. Μεγαλειότατε εἰς τὴν ἐπιστήμην μας ἱκανότης δὲν ὑπάρχει· ἐπικαλοῦμαι τὴν βοήθειαν τοῦ Προφήτου, καὶ οὗτος φωτίζει τὸν νοῦν μου διὰ ν' ἀναγγείλω πρὸς τὴν Μεγαλειότητά σας τὰς βουλάς του.

Ὁ Πατισὰχ ἔρριψε βλέμμα ἐπὶ τοῦ Δανιήλ, διὰ νὰ ἴδῃ ὁποίαν ἐντύπωσιν οἱ λόγοι οὗτοι ἐπέφερον εἰς αὐτόν· ἀλλὰ τίποτε δὲν ἠδυνήθη ν' ἀναγνώσῃ.

- Σ' ἐπροσκάλεσα νὰ μ' ἐξηγήσῃς, εἶπεν πάλιν ὁ Σουλτάνος, φρικῶδες ὄνειρον, τὸ ὁποῖον πρὸ ἐτῶν μὲ εἶχε παρασταθῇ, καὶ τὸ ὁποῖον πάλιν πρὸ ὀλίγου εἶδον· λοιπὸν ἄκουσον·

- Πρὸ δεκαεπτὰ ἐτῶν, ἓν μετὰ τὴν ἀνάβασίν μου εἰς τὸν θρόνον, μετ' ὀλίγας ἡμέρας ἀφοῦ εἶχον πνίξῃ τὸν ἀδελφόν μου Μουσταφᾶ· ἓν ἑσπέρας εἰς τὸ αὐτὸ παλάτιον εὑρισκόμενος εἰς τὸ λουτρόν μου ἀνεπαισθήτως ἀπεκοιμήθην καὶ ἐνυπνιάσθην ὅτι ἓν πνεῦμα ἦλθεν πλησίον μου ὑπὸ μορφὴν εὐειδοῦς νέου, κρατοῦν τὸν φονευθέντα ἀδελφόν μου ἐκ τῆς χειρὸς ὅλον αἱματόφυρτον· μὲ παραπόνου δὲ φωνὴν δεικνῦόν μοι τοῦτον εἶπεν· «Ἰδοὺ ἡ πρώτη βαθμὶς τοῦ θρόνου, τὸν ὁποῖον ἀναβαίνεις», καὶ ἐκβαλὸν ἀπὸ τὸ σῶμα τὴν κεφαλήν του μὲ τὴν ἔρριψεν ἐπὶ τῶν γονάτων μου. Οἱ λόγοι οὗτοι, καθ' ὅσον ἐνθυμοῦμαι, δὲν μ' ἐπροξένησαν καμμίαν ἐντύπωσιν, ἀλλὰ μὲ ψυχρὸν αἷμα καὶ ἀδιαφορίαν ἔλαβον τὴν νεκρὰν κεφαλὴν τοῦ ἀδελφοῦ μου εἰς τὰς χεῖράς μου, τὴν ἐθεώρησα μὲ θηριώδη χαράν· ἐσυλλογίσθην ὅτι ὁ θρόνος μένει εἰς ἐμὲ ἀσφαλής, καὶ μετὰ ταῦτα τὴν ἔρριψα πάλιν ἐπὶ τοῦ αὐτοῦ ἀνακλίντρου, προσθέσας μόνον «Κάλλιον εἰς τὴν αἰώνιον ζωὴν ὅπου σ' ἔστειλον, παρὰ κεκλεισμένος καὶ περιωρισμένος εἰς τὸ παλάτιόν σου μὲ δωροφύλακας.^[1]»

Ἡ κεφαλὴ καὶ τὸ νεκρὸν σῶμα τοῦ ἀδελφοῦ μου ἀνελήφθησαν μετ' ὀλίγον· ἐγὼ δ' ἔμεινον μετὰ τοῦ νέου ἐκείνου τοῦ ὁποίου ἡ μορφὴ τοσοῦτον μὲ κατέθελξεν, ὥστε μ' ἀνοικτὸν στόμα εὐηρεστούμην νὰ τὸν ἀκροάζομαι. Τότε ἤρχισε τὸ πνεῦμα μὲ εὐγλωττίαν ἡδυτάτην νὰ μὲ παριστάνῃ πόσον ἀπέναντι τῆς φιλοδοξίας λησμονοῦμεν ἑαυτοὺς καὶ τὴν φύσιν μας· καὶ ἤρξατο νὰ μὲ προμαντεύῃ τὰς μεταβολάς, αἵτινες μέλλουν νὰ λάβουν χώραν ἐπὶ τῆς Βασιλείας μου· νὰ μὲ διηγῆται τὰς σκληρότητας τῶν προκατόχων μου· ἐν ἑνὶ λόγῳ μὲ διήγειρε τοιοῦτον φόβον, ὥστε ἔντρομος γονατίσας ἐμπρός του τὸν παρεκάλουν νὰ μὲ σώσῃ καὶ βοηθήσῃ ὅπως ἐξέλθω τῆς θέσεως ταύτης τὴν ὁποίαν μὲ προεμάντευεν. Δὲν ὑπάρχει ἢ εἷς δρόμος, μὲ εἶπε. Τὸ κράτος σου συνίσταται κυρίως ἀπὸ δύο λαούς, τὸν χριστιανικὸν καὶ τὸν τῆς θρησκείας σου· συμφέρει ν' ἀφήσῃς τὸν ἰδικόν σου καὶ νὰ ριφθῇς εἰς τὰς ἀγκάλας τοῦ πρώτου. Θέλεις κερδήσῃ τὴν συμπάθειαν τῶν ἐξωτερικῶν ἐχθρῶν σου. Τὸ ἁμάρτημα τοῦ φόνου τοῦ ἀδελφοῦ σου θέλει ἀποπλυθῇ, καὶ θέλεις σχηματίσῃ Βασιλείαν λαμπρὰν τρόμον προξενοῦσαν εἰς τὰς λοιπάς. Τότε καὶ ἐμὲ τῆς αἰωνίας καταδίκης ἀπαλλάττεις· τοιαύτη εἶναι ἡ ὑπερτάτη βουλή· σκέψου καὶ ἐνέργει. Ὁσάκις δ' εὑρεθῇς περιπλεγμένος κάλεσόν με ἐν τῇ διανοία σου· φέρε εἰς τὸ στόμα σου τὸ δακτυλίδιον τοῦτο, καὶ μ' ἔρριψεν εἰς τὰς χεῖρας δακτυλίδιον καὶ πάραυτα θέλεις μὲ ἰδεῖ ἔμπροσθέν σου. Μετὰ τοὺς λόγους τούτους δι' ἑνὸς τρομεροῦ σεισμοῦ εἶδον ν' ἀνοιχθῇ τὸ καταπέτασμα τοῦ παλατίου μου καὶ τὸ πνεῦμα ἐξῆλθε. Τὴν αὐτὴν στιγμὴν ἐξύπνησα ἔντρομος· ἡ καρδία μου ἐσφοδροκτύπα· ἐσκέφθην ἐπὶ τῆς τοσοῦτον ζωηρᾶς ἐνυπνιάσεως, ἐζήτησα νὰ ἴδω ἄν κρατῶ εἰς τὰς χεῖρας τὸ δακτυλίδιον καὶ ὅταν ἐπείσθην περὶ τῆς ὀπτασίας, τότε τὸ πρῶτον πρᾶγμα, ὅπερ ἔπραξα τὴν ἐπαύριον ἦτο νὰ τρέξω νὰ ἐγείρω τὸν τάφον τοῦ ἀδελφοῦ μου καὶ νὰ δεηθῶ ἐπ' αὐτοῦ. Ἔκτοτε παρῆλθον δεκαεπτὰ ἔτη τῆς Βασιλείας καὶ τῳόντι ἄπειροι μεταβολαὶ ἀνεπαισθήτως ἐλάμβανον χώραν. Εἰς χιλίας δεινὰς θέσεις περιεπλέχθην, καὶ τὸ περίεργον ἦτον ὅτι ἅμα παρήρχετο μία καταιγὶς τοῦ δυστυχοῦς τούτου κράτους, πάραυτα ἀνεπόλουν ὅτι κάπου εἶχον ἰδεῖ τὰ συμβάντα ταῦτα· ἤρχετο εἰς τὴν μνήμην μου τότε ὅτι αἱ σφαῖραι τῶν δυστυχιῶν τούτων μοὶ παρεστάθησαν ἀείποτε καὶ ἀλλοῦ· καὶ ὕστερον ἀφοῦ κατασυνέτριβον τὴν κεφαλήν, ἐνεθυμούμην τ' ὄνειρον καὶ ἀμυδρῶς πως ὅτι ὁ νέος ὅλα μὲ τὰ εἶχε προμαντεύσῃ. Τότε ἐνεθυμούμην τοὺς λόγους τοῦ νέου ν' ἀλλάξω θρησκείαν. Ἀλλ' αἴφνης βλέπων τὸ ἀκατόρθωτον, τὸ μέγα ἁμάρτημά μου ν' ἀφήσω τὴν τῶν πατέρων μου, ἔπιπτον εἰς βασάνους σκέψεων. Ἐδῶ ἐστάθη ὁ Πατισὰχ ὀλίγον ἀπηυδημένος.

Ὁ ὀνειροκρίτης ἤκουε μὲ τὴν μεγαλειτέραν ρᾳθυμίαν· ὅταν δὲ οὗτος ἔπαυσεν, Ἐνθυμεῖσθε, Μεγαλειότατε, ἠρώτησε, πόσας ἡμέρας μετὰ τὸν θάνατον τοῦ ἀδελφοῦ σας εἴδετε τ' ὄνειρον τοῦτο;

- Εἰς τὰς 18 Δεκεμβρίου ἔπνιξα τὸν ἀδελφόν μου, ἀπεκρίθη ὁ Σουλτὰν Μαχμούτης, τὴν 26 τοῦ αὐτοῦ, δηλ. μετὰ ὀκτὼ ἡμέρας τὸ εἶδον.

Ὁ ὀνειροκρίτης ἐξέβαλε τότε ἐκ τοῦ κόλπου του βιβλίον, ἕνα λίθινον μέλανα ἄβακα, καὶ ἐχάραξεν ἐπὶ τούτου τὸν ἀριθ. 8· ἐξέβαλεν ἐπίσης καὶ μικρὰν κύβην (φιλτζάνι) μὲ τὴν ὁποίαν ἐσκέπασε τὸν ἀριθ. 8 καὶ ἤναψε μικρὸν κηρίον κολλήσας τοῦτο ἐπὶ τῆς κύβης· εἶτα στρέψας πρὸς τὸν αὐτοκράτορα εἶπε.

- Μεγαλειότατε, εἶμαι ἕτοιμος νὰ ἀκούσω τὴν ἐξακολούθησιν.

- Σᾶς προεῖπον ὅτι παρῆλθον δεκαπέντε ἔτη τῆς Μοναρχίας μου, ἤρχισεν ἐκ νέου ὁ Πατισὰχ ὅλος ὠχρός, περὶ δὲ τὰ τέλη τοῦ μακροῦ τούτου διαστήματος, καθ' ὅ ἐστάθην μάρτυς τοσούτων περιπετειῶν, εὗρον σύμβουλον πιστὸν καὶ εἰλικρινῆ φίλον τὸν ἄνθρωπον τοῦτον, καὶ ἔδειξε τὸν Δανιήλ. Ἰδιαίτεραι σχέσεις μὲ συνέδεσαν στενῶς μὲ αὐτὸν, ὥστε δὲν ἤμην πλέον Μονάρχης ἀπέναντι ὑπηκόου, ἀλλὰ φίλος ἀπέναντι φίλου. Κάθε μεταρρύθμισιν, κάθε ἀλλαγὴν πρὸς βελτίωσιν τῶν λαῶν μου τὴν χρεωστῶ εἰς αὐτόν. Καὶ ἐν γένει ἡ μικρὰ πρόοδος τὴν ὁποίαν αἰσθάνομαι νὰ βλέπω εἰς τὸ Κράτος μου εἶναι συνέπεια τῆς φιλίας ταύτης. Μὲ ἄλλους λόγους ἤλπιζον δυνάμει αὐτοῦ νὰ προετοιμάσω τὸν διάδοχόν μου· ν' ἀκολουθήσῃ τὸ μέγα ἔργον τὸ ὁποῖον ἤρχισα· δηλ. νὰ μορφώσω Κράτος ὅμοιον τῶν λοιπῶν πεφωτισμένων ἐθνῶν. Ἤλπιζον ν' ἀφήσω εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν Μονάρχην τοῦ ὁποίου τὰ αἰσθήματα νὰ συμφωνοῦν μετὰ τῶν λοιπῶν μοναρχῶν τῆς Εὐρώπης, καὶ οὕτω νὰ ἐξασφαλισθῇ ἅπαξ ὁ θρόνος τοῦ Μωάμεθ, ὅταν ἐξαίφνης μίαν ἡμέραν ὁ διάδοχος οὗτος εὑρέθη νεκρὸς καὶ ἡ μήτηρ του ἐπίσης. Ὁ καλός μου δὲ οὗτος σύμβουλος ἀνελήφθη χωρὶς νὰ γνωρίζω μέχρι τοῦ νῦν ἔτι ἐὰν ἔζη ἢ ἀπέθανεν.

Ἡ λύπη τὴν ὁποίαν τὰ συμβάντα ταῦτα μ' ἐπροξένησαν ἦτο μεγάλη· καὶ δύο ἔτη σχεδὸν παρῆλθον καὶ ἔτι δὲν ἐσβέσθη.

Σήμερον εἰς τὸ ἱπποδρόμιον ἐντὸς τοῦ πλήθους διέκρινον τὸν Δανιήλ. Τὰ ἐνδύματά του, ὁ τρόπος του μ' ἔδωσαν νὰ ἐννοήσω ὅτι ἦτο ταξειδιώτης, καὶ ὅτι ἐπανήρχετο εἰς Κωνσταντινούπολιν. Πάραυτα τοῦ ἔκαμα σημεῖον ν' ἀπομακρυνθῇ διὰ νὰ τὸν ἴδω ἀκολούθως. Μετὰ δὲ τὴν παῦσιν τοῦ ἱπποδρομίου τὸν περιέμενον· ἀνεπαισθήτως ἔπεσον εἰς μελαγχολίαν καὶ σκέψεις πυκνοτάτας. Ἔρριψα βλέμμα ἐπὶ τοῦ παρελθόντος, καὶ ἡ παρουσία τοῦ ἀνθρώπου τούτου μ' ἐπανέφερε πάμπολα πράγματα, τὰ ὁποῖα ἡ ἀπουσία του μὲ εἶχε κάμῃ νὰ λησμονήσω· ἐνεθυμήθην τὸν δηλητηριασθέντα διάδοχον· ἐνεθυμήθην τὰς τρομερὰς ἐπαναστάσεις καὶ μεταβολὰς τῆς Βασιλείας μου· ἐνεθυμήθην τὸν ἄθλιον ἀδελφόν μου· τὸ τρομερὸν ἐκεῖνο ὄνειρον καὶ ἐν τῷ ἅμα ἡ φαντασία ἔλαβε τοιαύτην ζωηρὰν ἔξαψιν, ὥστ' ἐνόμισα πραγματικῶς ὅτι εὑρισκόμην εἰς τὴν ἐποχὴν ἐκείνην ἐν τῷ μέσῳ τοῦ λουτροῦ μου. Ἐνόμισα ὅτι ἔχω εἰς χεῖράς μου τὸ δακτυλίδιον, τὸ ἔφερον εἰς τὸ στόμα καὶ πάραυτα ἔπεσον εἰς λήθαργον. Ἀκούσατε, ἐξηκολούθησεν ὅλος ἀσθμαίνων ὁ Πατισάχ, τὴν νέαν μου ὀπτασίαν. Ἐκαθήμην εἰς τὴν ἰδίαν ταύτην θέσιν· ἤνοιξεν ἡ θύρα, εἰσῆλθες σὺ Δανιὴλ μὲ τὴν στολήν σου τοῦ ταξειδίου, μὲ τὸ μέγα τὸ ἴδιον ἀνάστημά σου. Δὲν εἰξεύρω ὅμως εἶχες εἰς τὴν φυσιογνωμίαν τι μεμιγμένον τοῦ νέου ἐκείνου, δηλ. πάραυτα εἰς τὴν ἐμφάνισίν σου ἡ μνήμη μου μὲ συνέχεε μὲ τὴν εἰκόνα τοῦ πνεύματος· ἐμβῆκες λέγω καὶ μὲ τρόπον αὐθάδη, μὲ αὐθαίρετον ὕφος ἐπλησίασας τὸ ἀνάκλιντρόν μου καὶ ἐξηπλώθης. Εἰς τὴν πρᾶξίν σου ταύτην, τὴν τοσοῦτον καταφρονητικὴν δι' ἕνα Μονάρχην, δὲν ἐμπορῶ νὰ κρύψω ὅτι δὲν ἐσκίρτησα, ὅτι ἡ ἀλαζονεία μου δὲν ἐγκίχθη· ἡ ἀνάμνησις ὅμως ὅτι ἓν πνεῦμα ἐκάθησε πλησίον μου μ' ἔκαμε νὰ τρέμω.

Τότε εἰς τὰ ὦτά μου διεσαλπίσθησαν οἱ ἀκόλουθοι λόγοι σαφέστατα, τοὺς ὁποίους σὺ μὲ εἶπες.

«Σουλτάνε μου, μεταξὺ φόβου καὶ τύφου νὰ προτιμᾷς πάντοτε τὸν πρῶτον· οὗτος εἶναι ὀλιγώτερον ἐπικίνδυνος τοῦ δευτέρου. Οὗτος σὲ κάμνει νὰ ἐννοῇς, ὡς σὲ εἶπον καὶ ἄλλοτε τὸ "Γνῶθι σαυτόν"».

Μετὰ τὴν προφορὰ τῶν λόγων τούτων πάραυτα ἔλαβες τρομερὰν μορφήν, τὴν ἀληθῆ εἰκόνα τοῦ Ἑωσφόρου· τὸ δὲ παλάτιόν μου μετεβλήθη εἰς φρικῶδες κατοικητήριον. Καμμία θύρα δὲν ἐφαίνετο διὰ νὰ ἐξέλθω· σωροὶ δὲ ἁλύσεων, κοκκάλων, νεκροκραββάτων εὑρίσκοντο διεσπαρμένοι ἐντὸς τοῦ δωματίου τούτου, τὸ ὁποῖον μόνον ἓν αὐχμηρὸν φῶς ἐφώτιζε. Τότε ἤρχισας, ἢ κάλλιον τὸ πνεῦμα ἤρχισε νὰ μὲ ὁμιλῇ περὶ τοῦ παρελθόντος, καὶ νὰ μ' ἀναπολῇ τὴν πρώτην συνέντευξίν μας. Τότε μὲ παρουσίασε τὸ νεκρὸν σῶμα τοῦ ἀδελφοῦ μου, καὶ μὲ προεμάντευσε καὶ τὴν συμβουλήν του νὰ δεχθῶ τὸν χριστιανισμόν· ὕστερον δὲ ἀφ' οὗ μὲ ἐτυράννησεν οὐκ ὀλίγον μοὶ προσέθεσε μὲ τρομερὰν φωνήν.

«Εἶναι δευτέρα φορὰ ὅπου μὲ βλέπεις, καὶ μία ἄλλη τρίτη μοὶ εἶναι ἐπιτετραμμένη νὰ συνευρεθῶμεν. Τὴν πρώτην ἤμην εὐειδής, κομψός, ἡ εὐφράδεια τῆς γλώσσης μου σ' ἐμάγευσε στιγμιαίως, ἀλλὰ δὲν σοῦ ἐστερέωσε τὰς νουθεσίας μου· ἡ νεανικὴ μορφή μου σ' ἐνεθάρρυνε νὰ μὲ καλέσῃς ἐκ δευτέρου, καὶ ἰδού εἶμαι ἐμπρός σου ὑπὸ τὸ ἀληθὲς σχῆμά μου κτλ. Ὅταν αἰσθανθῇς τὴν πλάνην, εἰς τὴν ὁποίαν ὁλοκλήρως εὑρίσκεσαι, τότε ἐπανερχόμεθα εἰς τὰς ἀρχαίας μου προτάσεις, τῶν ὁποίων τὴν σωτήριον ἐφαρμογὴν ὄχι μόνον ἀπέβαλες ἀπατήσας με, ἀλλ' οὔτε κἂν μνείαν ἐποίησας αὐτῶν».

Μετὰ τὸ τέλος τῶν λόγων τούτων, οἱ ὁποῖοι νομίζω νὰ βοοῦν, ἀκόμη εἰς τὰ ὦτά μου, μὴ δυνάμενος ν' ἀνθέξω εἰς τοσαύτας ἀπειλὰς καὶ εἰς τοιοῦτον πνιγηρὸν θάλαμον, μ' ἐφάνη ὅτι ἔπεσον ἀναίσθητος ἐπὶ τοῦ ἀνακλίντρου. Τὸ μνημονικόν μου τοσοῦτον τεθορυβημένον ἦτον ἐκείνην τὴν στιγμὴν, ὥστε ἀδυνατῶ νὰ ἐνθυμηθῶ τὰ ὅσα εἶδον. Ἄν καὶ πρὸ ὀλίγου εἶδον τ' ὄνειρον, μ' ὅλον τοῦτο νομίζω τὸ διάστημα ἄπειρον καὶ τὰς σκηνὰς ἐκείνας ὡς πρὸ πολλῶν ἐτῶν ὑπαρξάσας· τοῦτο μόνον ἐνθυμοῦμαι ὅτι τὰ πρῶτα πρόσωπά των ἦσαν ὅλοι οἱ ἀξιοφόροι τοῦ κράτους μου, οἱ συγγενεῖς μου… Καὶ ἐγὼ ἤμην θῦμα τοῦ δόλου αὐτῶν. Τὸ τέλος τοῦ ὀνείρατος ἦτον ὅτι ὁ Ἑωσφόρος ἔλαβε πάλιν τὴν μορφὴν τοῦ Δανιὴλ Κοκκάλα, ἔσφιγξε τὴν χεῖρά μου καὶ μοὶ εἶπε τοὺς ἀκολούθους λόγους.

«Ὁ δρόμος τὸν ὁποῖον ἤρχισας, Πατισάχ, εἶναι ἐκεῖνος ὅστις σὲ καὶ τὸ κράτος σου θέλει σώσῃ· ἐξακολούθησέ τον ἀτρομήτως καὶ συμπλήρωσέ τον. Κατάστρεψον τοῦ Ἰσλαμισμοῦ τὴν βάρβαρον τυραννίαν, καὶ δέξου τὴν ἠθικὴν τοῦ Εὐαγγελίου. Διότι τὸ κυριώτερον μέρος τῶν ὑπηκόων σου εἶναι χριστιανοί. Ἄν δυνηθῶ ν' ἀνοίξω τοὺς ὀφθαλμούς σου τελειώνει καὶ ἡ ἰδική μου καταδίκη. Τότε θέλω συγχωρηθῇ καὶ καταταχθῇ πάλιν εἰς τὸ τάγμα, εἰς ὃ ἐπλάσθην. Αὕτη εἶναι ἡ ὑπερτάτη βουλή.»

Ὁ Δανιὴλ Κοκκάλας ἵστατο ὄρθιος σιωπῶν, ἐπίσης κυριευμένος ἐξ ἀπορρήτου δειλίας εἰς τοὺς λόγους τούτους. Ὁ δὲ γέρων Σολαμὲτ Γιραῒτ ὄρθιος ἦτον ὅλος κατηφής, καὶ οἱ ὀφθαλμοί του ἕτοιμοι νὰ κολυμβήσωσιν εἰς δάκρυα.

Βαθυτάτη σιγὴ ὑπῆρξε δι' ὀλίγας στιγμάς· ὕστερον ὁ γέρων γονατίσας ἔλαβε τὸ βιβλίον του τὸ ὁποῖον ἦτο τοῦ Σολομῶντος, ἔλαβεν εἰς χεῖρας τὸ ἀνημμένον κηρίον, καὶ ἤρχισε ν' ἀναγινώσκῃ μυστικῶς εἰς τὸ φῶς του. Ἔπειτα ἐκ διαλειμμάτων ἔθετε τὸ ὠτίον του ἐπάνω εἰς τὴν κύβην, ἔγραψε διαφόρους κινήσεις των, ἔκαμε διαφόρους ἀριθμητικοὺς ὑπολογισμούς, καὶ ὕστερον στρέψας τὴν πλάκα ἔγραψε τὸν ἀριθμὸν 14. Ἔπειτα ὀρθωθεὶς ἐπλησίασεν ἓν τῶν παραθύρων τῆς αἰθούσης, καὶ ἐθεώρησε τοὺς οὐρανούς.

Ὅταν ἐπέστρεψεν εἰς τὴν θέσιν του ἐφαίνετο ἀγωνιῶν καὶ ὠχρός.

- Λέγε Γιραῒτ, τοῦ εἶπεν ὁ Σουλτάνος.

- Μεγαλειότατε, δώσατέ με τὴν ἄδειαν νὰ σιωπήσω· τίποτε δὲν ἠδυνήθην νὰ ἐξαγάγω.

- Δὲν λέγεις τὴν ἀλήθειαν, ἀπεκρίθη ὁ Σουλτάνος, κἄτι μὲ ὑποκρύπτεις.

- Σᾶς βεβαιῶ, Μεγαλειότατε, τίποτε δὲν ἠδυνήθην νὰ μαντεύσω.

- Σὲ εἶπον ὅτι ἐπιθυμῶ νὰ μὲ εἰπῇς τὸ ἐξαγόμενος, ἐπανέλαβεν ὁ Πατισὰχ μετ' αὐστηρότητος.

- Μεγαλειότατε, μὴ μὲ βιάζητε, δὲν γνωρίζω τίποτε.

- Δανιὴλ δός μοι ἐκεῖνο τὸ ἀβάκιον.

Ὁ Δανιὴλ τὸ ἔδωσε, καὶ ὁ Πατισὰχ ἐξήτασε τοῦτο προσεκτικῶς· εἶτα στρέψας πρὸς τὸν ὀνειροκρίτην τὸν ἠρώτησε.

- Τί σημαίνει ὁ ἀριθμὸς 14;

- Μεγαλειότατε, ἰδοὺ ἡ κεφαλή μου… δὲν δύναμαι νὰ ὁμιλήσω παρρησίᾳ ἑνὸς δευτέρου.

- Ἔστω, εἶπεν ὁ Μονάρχης ποιῶν νεῦμα πρὸς τὸν Δανιὴλ νὰ ἐξέλθῃ.

Ὅταν οὗτος ἀφῆκε τὸν θάλαμον, ὁ ὀνειροκρίτης ἔμεινε μὲ ἐρριμένην ἐπὶ τοῦ στήθους τὴν κεφαλὴν δι' ὀλίγην ὥραν, ἔπειτα ἤρχισεν ὡς ἀκολούθως.

- Καὶ τὰ δύο ταῦτα ὄνειρα, Μεγαλειότατε, εἶναι συνέπεια τῆς ζωηρᾶς φαντασίας σας. Τὸ πρῶτον τὸ εἴδετε ἔπειτα, τινὰς ἡμέρας μετὰ τὴν ἀδελφοκτονίαν τοῦ ἀδελφοῦ σας. Ἄλλως δὲν ἐξηγεῖται ἐκεῖνο, ἢ ὅτι ἡ συνείδησις βεβαρυμένη ὑπὸ ἐλέγχων, τὸ λογικὸν ἀπηυδημένον ἀπὸ τὰς δυσκολίας τῆς ἐποχῆς ἐκείνης, ἡ ψυχή σας νεανική, ὕποπτος καὶ ἄπειρος, ἔτι δὲ καὶ περιστοιχισμένη ὑπὸ τοσούτων κολάκων καὶ συνωμοτῶν, κατεπάλαιε διὰ τοῦ προφητικοῦ της διὰ νὰ ἐξιχνιάσῃ ὁποῖον θέλει σταθῇ τὸ στάδιόν σας ἐπὶ τοῦ θρόνου. Καθ' ὕπνον λοιπὸν ὅπου ἡ φαντασία ἐξάπτεται μᾶλλον καὶ λαμβάνει τὴν ὑψηλοτέραν ὕπτασιν αὐτῆς ἔφθασε νὰ πλέξῃ τ' ὄνειρον ἐκεῖνο. Ἔφθασε νὰ προΐδῃ μέρος τοῦ μέλλοντός της, καὶ ἡ προμάντευσις αὕτη εἶναι ἀνεξήγητος· εἶναι μυστήριον τῆς φύσεως· εἶναι ἡ καθαρὰ ἀπόδειξις ὅτι ἡ ψυχὴ δὲν εἶναι τῆς αὐτῆς οὐσίας μὲ τὸ σῶμά μας, ἀλλὰ κάτι ἀνώτερον καὶ συγγενὲς τῆς ἀθανασίας. Τὸ δεύτερον ὄνειρον, Μεγαλειότατε, τὸ τῆς ἑσπέρας ταύτης, πηγάζει ἐκ τῶν αὐτῶν ἀρχῶν. Ὁ Δανιὴλ Κοκκάλας σᾶς ἐνέπνευσε τὰς ἰδέας τῆς μεταρρυθμίσεως. Ὁ ἄνθρωπος οὗτος ἔφερεν εἰς τὸ κράτος ὅλας ταύτας τὰς μεταβολὰς καὶ ὅλους τοὺς νεωτερισμοὺς τοὺς ὁποίους εἰσήξατε. Καὶ ὁ ἄνθρωπος οὗτος σᾶς ἐνέπνευσε τὸ περὶ ἀλλαγῆς τῆς θρησκείας ζήτημα. Τοῦτον εἴχετε χαμένον τοσοῦτον καιρόν· ἡ αἰφνίδιος λοιπὸν ἐμφάνισίς του ἐξύπνησε πάλιν τὴν φαντασίαν σας, καὶ τ' ὄνειρον σᾶς ἔφερεν ὅ,τι καὶ ἀπόψε εἴδετε. Τοιαύτη εἶναι ἡ ἐξήγησις τοῦ δευτέρου ὀνείρου.

- Ἀλλ' ὁ ἀριθμὸς 14 τί σημαίνει; εἶπεν ὁ Σουλτάνος ἀνυπομόνως.

- Θέλω ἐξακολουθήσῃ, Μεγαλειότατε, ἀπεκρίθη ὁ ὀνειροκρίτης. Εἶμαι γέρων ὀλίγα ἔτη ἢ καὶ ἡμέραι μ' ἐναπομένουν εἰς τὸν πρόσκαιρον τοῦτον βίον. Χρεωστῶ λοιπὸν νὰ σᾶς ὁμιλήσω μὲ τὴν γλῶσσαν καὶ τὴν θέλησιν τοῦ Προφήτου, προσέθεσε.

Πατισάχ, ἐκ τῆς Βασιλείας τῆς ὑμετέρας ὁ θρόνος τοῦ Μωάμεθ ἀρχίζει νὰ καταπίπτῃ. Σὺ πρῶτος ἤγειρας ἀξίνην ὀλεθρίαν κατ' αὐτοῦ. Τὸ ὄνομά σου θέλει μένῃ ἐπικατάρατον εἰς τὸ βιβλίον τῶν ἀνάκτων. Κατέστρεψας καὶ καταστρέφεις καθημερινῶς κάθε ἱερὰν παραγγελίαν, ἣν ἀφῆκεν ὁ Προφήτης. Ἐνόθευσας ὅλας μας τὰς συνηθείας. Εἰς τὸ ἑξῆς παύομεν νὰ ἤμεθα Μουσουλμάνοι· ἀλλ' οὔτε Φράγκοι εἴμεθα. Ἐγίναμεν ἔθνος τὸ ὁποῖον δὲν ἔχει οὐδεμίαν πατρῴαν συνήθειαν, συρόμεθα ἀπὸ τὸν μὲν καὶ δέ. Θέλομεν παραλύσῃ τοιουτοτρόπως λοιπὸν ἀνεπαισθήτως. Δὲν θὰ ἤμεθα εἰς κατάστασιν νὰ ὑπερασπίσωμεν ἑαυτούς· διότι οὔτε αἴσθημα πατριωτισμοῦ καὶ θρησκείας μᾶς ἔμεινε… καὶ τότε!!… τότε ἐγίναμεν ἡ λεία τοῦ πρώτου, ὅστις πίπτει ἐπὶ τῆς κεφαλῆς μας. Πατισάχ! δὲν φθάνουν ταῦτα, ζητεῖς νὰ πράξῃς τὸ μεγαλείτερον ἀνοσιούργημα. Ν' ἀφήσῃς καὶ τὴν θρησκείαν μας αὐτήν, ν' ἀρνηθῇς τὸν ἀληθῆ Προφήτην. Οὐδεὶς τῶν Μουσουλμάνων θὰ σὲ ἀκολουθήσῃ· τὴν ζωὴν μόνον θὰ κινδυνεύσῃς, καὶ τὰ 14 ἔτη, τὰ ὁποῖα τὸ εἱμαρμένον σ' ἔχει προσδιωρισμένα νὰ καθήσῃς ἀκόμη ἐπὶ τοῦ θρόνου, θέλουν καὶ ταῦτα διὰ μιᾶς σβέσῃ.

Τοὺς τελευταίους λόγους ἐπρόφερεν ὁ ὀνειροκρίτης μὲ πομπώδη φωνὴν καὶ αὐστηρότητα· σταυρώσας δὲ τὰς χεῖρας αὖθις ἐγονάτισεν.

Ὁ Σουλτάνος ἐσίγα· μεθ' ἱκανὴν δ' ὥραν δι' ἑνὸς κινήματος τῆς κεφαλῆς ἀνήγειρε τὸν ὀνειροκρίτην.

- Καὶ πόθεν ἐξῆξες ὅτι 14 ἔτη μὲ μένουν νὰ ζήσω εἰσέτι;

- Ἡ ζωὴ ἑκάστου ἀνθρώπου διαιρεῖται εἰς περιόδους, ἤρχισε πάλιν ὁ γέρων, αἱ δὲ περίοδοι χαρακτηρίζονται ἐκ τῶν μεγάλων τοῦ βίου μας συμβάντων. Ἐκ τῆς διηγήσεως τῶν ὀνείρων σας, τὸ βιβλίον μου τοῦτο καὶ οἱ ἀστέρες μοὶ ἀποκαλύπτουν ὅτι τέσσαρες περίοδοι θέλουν ἀποτελέσῃ τὸν βίον τῆς Μεγαλειότητός σας. Ἡ πρώτη ἦτο πρὶν ἀναβῆτε τὸν θρόνον. Ἡ δευτέρα, ἡ ἐποχὴ ὅπου εἴδετε τὸ πρῶτον ὄνειρον, ἡ τρίτη ἀπόψε ὅπου εἴδετε τὸ δεύτερον ὄνειρον καὶ ἡ τετάρτη ὅταν θ' ἀφήσετε τὸν κόσμον.

Τὸν ἀριθμὸν 4 τῶν τεσσάρων περιόδων ἡ βίβλος μου λέγει νὰ πολλαπλασιάσω μὲ τὸν ἀριθμὸν· 8 δηλ. τὸν ἀριθμὸν τῶν ἡμερῶν, αἵτινες διῆλθον ἀπὸ τὴν θανάτωσιν τοῦ ἀδελφοῦ σας μέχρις ὅτου εἴδετε τὸ πρῶτον ὄνειρον· τὸ γενόμενον εἶναι 32· δηλ. ἔτη τριάκοντα δύο ἔχετε νὰ βασιλεύσητε. Ἐβασιλεύσατε ἤδη δεκαοκτώ, σᾶς μένουν λοιπὸν ἄλλα 14.

- Ἀρκεῖ, ἀρκεῖ, ἀπεκρίθη εἰρωνικῶς ὁ Σουλτάνος· εἶτα ἐμουρμούρισεν· ἂς μείνω 14 ἔτη ἀκόμη εἰς τὴν βασιλείαν, καὶ ἀρκοῦν ν' ἀποπερατώσω τὸ σχέδιόν μου. Στρέψας δὲ τώρα πρὸς τὸν ὀνειροκρίτην. Σ' εὐχαριστῶ διὰ τὴν ἐξήγησίν σου, ἦτον ἀξιόλογος. Ἂς εἰσέλθῃ ὁ Δανιὴλ Κοκκάλας, προσέθηκε.

Ὁ γέρων Γιραῒτ ἠγέρθη, προσεκίνησε καὶ ἀπεσύρθη ὅλος ὑπὸ ἀθυμίας κεκαλυμμένος.