Μεταφόρτωση ως PDF Εκτύπωση <>

Κείμενο 1: Eλεφάντης, A. 1996. O νεοφιλελευθερισμός στη γλώσσα. Στο H ελληνική γλώσσα στη διευρυμένη Eυρωπαϊκή Ένωση (Πρακτικά Συνεδρίου 3-5 Φεβρουαρίου 1995), 181-188. Aθήνα: Kέντρο Λογοτεχνικής Mετάφρασης, σελ. 187-188.

Κατά δεύτερο λόγο και σημαντικότερο, το συγκεκριμένο ευρωπαϊκό, ομοσπονδιακό κράτος που οικοδομείται σιγά-σιγά, και μάλιστα στη ζούλα, παρά τις φεντεραλιστικές διακηρύξεις, είναι κράτος του νεοφιλελευθερισμού, κράτος του ανταγωνισμού και της ελεύθερης αγοράς. Έτσι τουλάχιστον το θέλουν οι πρωτεργάτες του και το άρθρο 122 της συμφωνίας του Μάαστριχτ, έτσι το οργανώνουν οι κυρίαρχες πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις. Είναι κράτος δύο, πολλών, ταχυτήτων, κράτος μεταβλητής γεωμετρίας. Βλέπουμε κάθε μέρα μπροστά μας τα ρεκόρ σ' αυτόν τον ιδιόμορφο ευρωπαϊκό πρωταθλητισμό, όπου κάποιοι προχωρούν ολοένα πιο μπροστά κι άλλοι μένουν πίσω. Έτσι, λοιπόν, έχουμε από τη μια μεριά την κουλτούρα της παγκοσμιοποίησης, που έλεγα προηγουμένως, τον πολιτισμό για τις μάζες που παράγουν και επιβάλλουν οι βιομηχανίες της μαζικής κουλτούρας του ελεύθερου χρόνου, και των απολαύσεων. Αυτός ο πολιτισμός με τα σύνεργά του και τα μοντέλα του προχωρεί, ακατάσχετος, μπροστά. Είναι ο πολιτισμός των κυρίαρχων δυνάμεων της ομοσπονδίας, των κυρίαρχων της ελεύθερης αγοράς και του ανταγωνισμού, είναι πολιτισμός της πρώτης ταχύτητας, είναι ο πολιτισμός που απειλεί και τις γλώσσες, όπως έλεγα στην αρχή. Και τις απειλεί όχι με εξαφάνιση αλλά με περιθωριοποίηση, μ' ένα εσωτερικό στέγνωμα. Άπειρα τα παραδείγματαμπροστά μας όπου τα αγγλικά του φτωχού αντικαθιστούν τη γλώσσα της ζωής μας. Aυτοί που σήμερα υποστηρίζουν ότι το κράτος, το εθνικό κράτος, δεν πρέπει να παρεμβαίνει κανονιστικά στη γλώσσα και τον πολιτισμό, ενδιαφερόμενοι για την αυστηρώς αυθόρμητη παραγωγή και αναπαραγωγή τους, είναι υπέρμαχοι του άκρατου φιλελευθερισμού, ώστε να κυριαρχεί ο νόμος των "άτυπων ολοκληρώσεων", αυτών που συντελούνται μέσα στην αδιαφάνεια και υπό την ανεξέλεγκτη ώθηση των μεγάλων δυνάμεων της αγοράς, χωρίς την παρέμβαση σχεδιασμένων κυβερνητικών αποφάσεων αλλά ως αποτέλεσμα της δυναμικής των αγορών, της τεχνολογίας, των επικοινωνιακών δικτύων και των εμπορικών ανταλλαγών. Aυτός είναι ο πολιτισμός του νεοφιλελευθερισμού, του κεφαλαίου, της μεγάλης ταχύτητας. O άλλος -ή μάλλον οι άλλοι με τις πολλές γλώσσες, τα ιδιώματα, τις ιδιαιτερότητες- χάνεται βραδυπορώντας σιγά-σιγά στη βοή του πλήθους παρά τις εκστρατείες διασώσεως.

Με το υπερκράτος Ευρώπη, μια ιστορική διαδικασία ενοποίησης που ανήκει στη μακρά διάρκεια πάει να συμπτυχθεί μέσα στη βραχύτατη διάρκεια, με μοιραία συνέπεια τα πολλά πτώματα που μένουν πίσω. Ανάμεσά τους η ευρωπαϊκή γλωσσική και πολιτισμική πολυφωνία, οι ιδιαιτερότητες, ο πραγματικός πλούτος, με άλλα λόγια, των Εθνών.