Τεχνολογίες της Πληροφορίας και Επικοινωνίας (ΤΠΕ) και διδασκαλία της ελληνικής
Αξιοποίηση των ΤΠΕ στην ελληνική εκπαίδευση
9.2.1.2. Ως προς τη δεύτερη κατηγορία αιτίων
i. Οι εκπαιδευτικοί κάνουν λόγο για ελλείψεις και αδυναμίες του σχολικού περιβάλλοντος στο οποίο καθημερινά εργάζονται και για περιορισμούς που τίθενται.
Νομίζω πως το σχολείο δεν είναι ακόμη έτοιμο για τέτοιες αλλαγές. Όχι μόνο οι εκπαιδευτικοί αλλά και τα σχολεία. Εδώ έχουμε ελλείψεις σε βασικά πράγματα. Πολλές φορές δεν έχουμε καθηγητές.
Μας πιέζει το πρόγραμμα και η ύλη. Δεν μπορείς να μην το ακολουθείς, γιατί μετά θα 'ρθει ο συνάδελφος και θα σου πει: «εγώ έφτασα εκεί, εσύ πού βρίσκεσαι;» Πρέπει να συμβαδίζουμε. Τα παιδιά θα δώσουν εξετάσεις και θα συναγωνιστούν άλλα για αυτές τις θέσεις.
Να σας πω γιατί. Γιατί αυτή τη στιγμή εγώ στην Ιστορία είμαι στη σελίδα 40 και η συνάδελφος που κάνει στο άλλο τμήμα είναι στην 80. Ναι, και θα χρειαστεί να βάλουμε διαγώνισμα στο τέλος. Δεν μπορώ εγώ να 'χω το 1/3 του βιβλίου κι αυτή να έχει τα, πάνω απ' τα 2/3. Και μιλάμε για Α' Λυκείου που δεν πιέζει η ύλη. Άμα.. δεν κουβεντιάζω για Γ' Λυκείου. Εκεί είναι αδιανόητο να γίνει κάτι τέτοιο, αδιανόητο.
Οι περισσότερες σχολικές μονάδες της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στην ελληνική επικράτεια διαθέτουν εργαστήριο υπολογιστών. Η χρήση όμως του εργαστηρίου για την πραγματοποίηση μαθημάτων εκτός αυτών της Πληροφορικής δεν είναι καθόλου αυτονόητη, καθώς το ωράριο λειτουργίας του είναι συνήθως πλήρες και δύσκολα κάποιος φιλόλογος εκπαιδευτικός μπορεί να εξασφαλίσει ότι αυτό θα του είναι διαθέσιμο, προκειμένου να διεξάγει το μάθημά του σε αυτό. Το πρόβλημα είναι ιδιαίτερα οξυμμένο στα τεχνικά επαγγελματικά εκπαιδευτήρια, όπου τα εργαστήρια της πληροφορικής είναι μονίμως κατειλημμένα από τις αντίστοιχες ειδικότητες της Πληροφορικής.
Ανάλογα με το μάθημα μπορεί να είναι από πολύ χρήσιμα ως λιγότερο χρήσιμα, αλλά το βασικό είναι να έχει τη δυνατότητα ο καθηγητής να τα χρησιμοποιήσει. Αυτό είναι ουτοπικό με βάση τη σημερινή κατάσταση των ελληνικών σχολείων. Δεν υπάρχει υποδομή.. Άρα, και να θέλει ο καθηγητής να τα χρησιμοποιήσει, δεν έχει τα μέσα, δεν έχει τη δυνατότητα, δεν μπορεί να του διατίθεται η αίθουσα της Πληροφορικής όποτε ο ίδιος το επιθυμεί.. Κατά συνέπεια, τα λογισμικά θα χρησιμοποιηθούν ελάχιστα, δυστυχώς.
Παράδειγμα, οι αίθουσες θα μπορούσαν να είναι όλες οργανωμένες με τον ίδιο τρόπο. Από βίντεο, τηλεόραση, μαγνητόφωνα, τα πάντα. Δηλαδή, δεν μπορεί, για να δείξεις στο παιδί κάτι, να το μεταφέρεις από τη μια αίθουσα στην άλλη. Κι αν υπήρχαν αίθουσες ειδικοτήτων, θα το προτιμούσα ακόμη περισσότερο. Δηλαδή, αν είχαμε τα περιθώρια και τα οικονομικά μέσα να έχουν αίθουσες ειδικοτήτων, όπου ο καθένας, τελικά, θα μπορούσε να φτιάξει τον δικό του χώρο με τον δικό του τρόπο.
Οι ελλείψεις στην υλικοτεχνική υποδομή των σχολείων και των εργαστηρίων υπολογιστών, ο παρωχημένος, αρκετές φορές, τεχνολογικός εξοπλισμός, ο περιορισμένος αριθμός υπολογιστών και η δυσκολία των φιλολόγων να έχουν πρόσβαση σε έναν υπολογιστή, τον οποίο ανά πάσα στιγμή θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν, αποτελούν εξίσου αποτρεπτικούς παράγοντες.
Νομίζεις ότι μπορούμε να μπαίνουμε όποτε θέλουμε στο εργαστήριο; Υπάρχει πρόγραμμα με τις ώρες που χρησιμοποιείται, πότε είναι ελεύθερο κλπ. Θα πρέπει να δεις πότε είναι ελεύθερο, αν σε βολεύει, και τις περισσότερες φορές δεν μπορείς να το χρησιμοποιήσεις. Απαιτεί μια ολόκληρη διαδικασία πριν.
Προσπάθησα να χρησιμοποιήσω τις νέες τεχνολογίες αλλά βλέπω ότι το πρόβλημα είναι ότι, άμα δεν έχεις την ώρα που θέλεις το εργαστήριο, δεν μπορείς να ξεφύγεις. Δεν μπορείς να προσφέρεις στα παιδιά περισσότερα πράγματα. Βέβαια, προσπαθώ, και στα άλλα μαθήματα και σε άλλες δραστηριότητες που κάνουμε, τα παιδιά να βρίσκουν κάποιο ενδιαφέρον, αλλά δεν είναι πολύ εύκολο αυτό όμως.
Με τη σημερινή μορφή, όχι, πρέπει να υπάρχει εργαστήριο εκτός πληροφορικής, εκτός του μαθήματος της Πληροφορικής, όχι δεν μπορεί να εφαρμοστεί. Είναι μεγάλο πρόβλημα αυτό. Εγώ, φέτος, που θα ήθελα να πάω στο εργαστήριο, δεν μπορώ, δεν βρίσκω χρόνο και δεν νομίζω ότι θα τα καταφέρω όλη τη χρονιά.
Επιπλέον, ακόμη και στις περιπτώσεις που η κατάσταση των εργαστηρίων είναι ικανοποιητική από άποψη υλικοτεχνικής υποδομής, εντούτοις η έλλειψη τεχνικής υποστήριξης αποτελεί νέο ανασταλτικό παράγοντα, που αποτρέπει τους εκπαιδευτικούς να χρησιμοποιούν με άνεση τους υπολογιστές. Καθώς σπανίως οι ίδιοι διαθέτουν τεχνικές γνώσεις για να αντιμετωπίσουν τυχόν προβλήματα, αποφεύγουν τη χρήση των υπολογιστών από φόβο πρόκλησης βλάβης. Ακόμη και όταν επιδιώκουν να εξασφαλίσουν την πρόσβασή τους στα εργαστήρια, αντιμετωπίζουν την καχυποψία των συναδέλφων τους εκπαιδευτικών της Πληροφορικής, που τις περισσότερες φορές χρεώνονται τα εργαστήρια και καλούνται να λογοδοτήσουν στη Διεύθυνση του σχολείου για τυχόν φθορές στα μηχανήματα. Επιπρόσθετα, επειδή θεωρείται πως οι φιλόλογοι πολύ μικρή σχέση έχουν με τις νέες τεχνολογίες, οι συνάδελφοί τους καθηγητές της Πληροφορικής διστάζουν να τους εμπιστευθούν τα εργαστήρια και να τους αφήσουν μόνους με τους μαθητές τους μέσα σ' αυτά.
Δεν ξέρω αν μπορώ να πάω μόνη μου με τα παιδιά στο εργαστήριο. Στις διδασκαλίες είχαμε τον επιμορφωτή να μας βοηθήσει σε περίπτωση που κάτι δεν πάει καλά ή κάτι δεν λειτουργήσει όπως πρέπει. Τώρα, που τα ξέχασα κιόλας, ποιος θα με βοηθήσει; Και οι καθηγητές της Πληροφορικής τα χρεώνονται τα εργαστήρια, δεν θέλω να τους φέρω σε δύσκολη θέση. Αν μπορούσε κάποιος να με βοηθήσει την ώρα της διδασκαλίας στο εργαστήριο, θα πήγαινα.
Πολλοί από τους ερωτηθέντες θεωρούν ενδιαφέρουσα την προοπτική της συνεργασίας τους με καθηγητές της Πληροφορικής, ώστε να καθίσταται περισσότερο δυνατή η χρήση από μέρους τους των νέων τεχνολογιών. Καθώς, όμως, μια τέτοια συνεργασία σπανίως μπορεί να πραγματοποιηθεί, οι φιλόλογοι εξακολουθούν να εμφανίζονται διστακτικοί στη χρήση των νέων τεχνολογιών στη διδακτική τους πρακτική.
Μολονότι υπάρχουν εξοπλισμένα εργαστήρια, οι πληροφορικοί δεν μας επιτρέπουν να τα χρησιμοποιήσουμε, γιατί μπορεί να τα χαλάσουμε. Ακόμη και όταν μου δίνουν τα κλειδιά, νομίζουν ότι μου κάνουν χάρη.
Τέλος, ένας ακόμη παράγοντας που οι εκπαιδευτικοί επικαλούνται κατά κόρον, όχι άδικα, και που δυσκολεύει τη συστηματικότερη αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών στη διδασκαλία των φιλολογικών μαθημάτων είναι και ο χαρακτήρας του προγράμματος των μαθημάτων, που περιστρέφεται γύρω από την ύλη και τις εξετάσεις. Τα πράγματα γίνονται ιδιαίτερα δύσκολα, όταν αναφερόμαστε στις τελευταίες τάξεις του Λυκείου, που τα πανελληνίως εξεταζόμενα μαθήματα κρίνουν την εισαγωγή των υποψηφίων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, όπου πια η χρήση των νέων τεχνολογιών και η γενικότερη εφαρμογή καινοτομιών κρίνεται ως απαγορευτική.
Στο Γυμνάσιο είναι πιο εύκολο να γίνει, αλλά στο Λύκειο το Υπουργείο μας πιέζει συνέχεια να ολοκληρώσουμε την ύλη για να 'χουμε καιρό για επαναλήψεις. Συνέχεια πρέπει να στέλνουμε αναφορές για το πού βρισκόμαστε. Αν τα πράγματα ήταν πιο ελεύθερα από την άποψη της ύλης, ναι, θα το επιχειρούσα συχνότερα αλλά τώρα είναι δύσκολο.
Ένας μικρός αριθμός εκπαιδευτικών επιχειρεί να αξιοποιεί τις ΤΠΕ στη διδασκαλία των μαθημάτων του. Αλλά και στην περίπτωση αυτή αυτό γίνεται εξαιρετικά περιστασιακά, σε περιπτώσεις που δεν ξεπερνούν τις 2-3 φορές (στην καλύτερη περίπτωση) το χρόνο. Θα δούμε στη συνέχεια κάποιες ενδεικτικές τέτοιες περιπτώσεις.
Ναι, χρησιμοποιώ. Είχαμε κάνει ένα πρόγραμμα ολυμπιακής παιδείας και με μία μικρή ομάδα βρήκαμε στοιχεία για τους αρχαίους ολυμπιακούς αγώνες και φτιάξαμε και cd, όλο το υλικό που συγκεντρώσαμε το βάλαμε στο cd, και από την εκδήλωση βέβαια βάλαμε, και άλλα πράγματα μέσα. Με άλλη ομάδα που κάναμε για την αναγεννησιακή τέχνη της Ιταλίας, πάλι μέσα από τους υπολογιστές το κάναμε. Βρίσκαμε στοιχεία από διάφορες ιστοσελίδες, καταλήξαμε σε κάποια συγκεκριμένη στο τέλος. Τί άλλο έχουμε κάνει φέτος; Κάνουμε ένα πρόγραμμα του Ε.Ι.Ν., ηλεκτρονική αδελφοποίηση, και τώρα ξεκινήσαμε, δεν ξέρω πώς θα πάει, θα δούμε.
Ε, από κείνη τη φορά, τα επόμενα χρόνια φροντίζω να κάνω διδασκαλίες. Τρεις το χρόνο, δύο, τέσσερις, ανάλογα. Όπως είχαμε πει και πέρυσι έκανα τρεις σε διαφορετικά θέματα, ας πούμε, σε τρία τμήματα, βάλτε συνολικά εννιά ώρες, ας πούμε. Δηλαδή αυτό, άλλο δεν είχε καμία σχέση εκείνη η επιμόρφωση που έκανα με την πραγματικότητα του σχολείου.
Σε κάποιες πάλι περιπτώσεις οι εκπαιδευτικοί απλώς παροτρύνουν τους μαθητές τους να αξιοποιήσουν τους υπολογιστές του σχολείου με σκοπό τη συγγραφή των εργασιών τους.
Τους δίνω εργασίες για το σπίτι και τους ζητάω να μου τις φέρουν δακτυλογραφημένες στον υπολογιστή τους. Έτσι νομίζω ότι ασχολούνται με κάτι που τους ενδιαφέρει, και μαθαίνουμε κιόλας.