ΒΑΣΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
ΒΟΗΘΗΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
- Khubchandani, L. 1999.: Φιλοσοφικά ζητήματα του σχεδιασμού της γλωσσικής επαφής: μια απάντηση στις κυρίαρχες τάσεις του γλωσσικού ηγεμονισμού
- Haberland, H. 1999.: Μικρές και απειλούμενες γλώσσες: απειλή για τη γλώσσα ή για τον ομιλητή;
- Τσιτσελίκης, Κ. 1999.: Η αντιμετώπιση των μειονοτικών γλωσσών στην Ελλάδα και το ευρωπαϊκό νομικό περιβάλλον στα πρόθυρα του 21ου αιώνα
- Skutnabb-Kangas, T. 1999.: Γλωσσική φθορά, γλωσσικός θάνατος, γλωσσική δολοφονία: Διαφορετικά γεγονότα ή διαφορετικές ιδεολογίες;
- Haberland, H. 1999.: Μικρές και απειλούμενες γλώσσες: απειλή για τη γλώσσα ή για τον ομιλητή;
Η Ελληνική Γλώσσα στην Ευρώπη
Δυναμική των γλωσσών και λιγότερo ομιλoύμενες γλώσσες στην Eυρωπαϊκή Ένωση
Kαρυoλαίμoυ, M
Skutnabb-Kangas, T. 1999.: Γλωσσική φθορά, γλωσσικός θάνατος, γλωσσική δολοφονία: Διαφορετικά γεγονότα ή διαφορετικές ιδεολογίες;
Στο "Ισχυρές" και "ασθενείς" γλώσσες στην Ε.Ε.: Όψεις του γλωσσικού ηγεμονισμού (Πρακτικά διεθνούς συνεδρίου, Θεσσαλονίκη, Μάρτιος 1997), επιμ. Α.-Φ. Χριστίδης, 1ος τόμ., 74-90. Θεσσαλονίκη: Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας]. Σσ. 74-75. © Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας
TO ΠΛAIΣIO: ΠOΣEΣ ΓΛΩΣΣEΣ EINAI «AΣΦAΛEIΣ»;
Oι γλωσσολόγοι συμφωνούν ότι πολλές γλώσσες αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο της εξαφάνισης. O Michael Krauss από την Aλάσκα, ένας από τους γλωσσολόγους που έχουν εργαστεί σκληρά για να κάνουν τον κόσμο να συνειδητοποιήσει τον κίνδυνο που διατρέχουν οι γλώσσες (π.χ. Krauss 1992), υπολογίζει (σε ένα συνέδριο του Aμερικανικού Συνδέσμου για την Προαγωγή της Eπιστήμης, σύμφωνα με ανταπόκριση στην εφημερίδα The Philadelphia Inquirer, 19.2.1995, σελ. A15) ότι, ενώ στην προϊστορική εποχή οι άνθρωποι μιλούσαν κατά πάσαν πιθανότητα 10.000 με 15.000 γλώσσες, σήμερα ο αριθμός των ομιλούμενων γλωσσών2 έχει μειωθεί στις 6.000 περίπου και μειώνεται ταχύτατα (βλ. Πίνακα 1).
| ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΗ ΕΠΟΧΗ | • 10-15.000 (Michael Krauss) • 31.000-600.000, μέση εκτίμηση 140.000 (Mark Pagel) |
| ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΕΠΟΧΗ | • 5-8.000 προφορικές γλώσσες και χιλιάδες γλωσσών νευμάτων |
| [από αυτές] | |
| "ασφαλείς" | • ούτε καν οι γλώσσες με εκατομμύρια ομιλητών (Trond Trosterud) • γλώσσες με πάνω από ένα εκατομμύριο ομιλητές (Krauss) • περίπου 600 γλώσσες θα υπάρχουν το 2100 (δηλ. αυτές οι 600 είναι ασφαλείς· Krauss) |
| "απειλούμενες" | • "σαφώς απειλούμενες": γλώσσες με λιγότερους από 5.000 ομιλητές (Michael Foster) • "πέραν του απλού κινδύνου", "ζωντανές-νεκρές" γλώσσες που δεν μαθαίνονται από τα παιδιά. 0-50% (1.200-3.00000 από τις 6.000 γλώσσες (Krauss) • ο βαθμός απειλής δεν μπορεί να προβλεφθεί άμεσα από τους αριθμούς (Trosterud) |
O Krauss υπολογίζει ότι μόνο 600 περίπου από αυτές τις γλώσσες, δηλαδή λιγότερο από το 10% των γλωσσών όλου του κόσμου, είναι εξασφαλισμένο ότι θα υπάρχουν το έτος 2100. Ήδη σήμερα ένα ποσοστό μεταξύ 20% και 50% όλων των γλωσσών του κόσμου δεν μαθαίνονται πλέον από τα παιδιά, πράγμα που σημαίνει ότι βρίσκονται «πέρα από τη φάση του απλού κινδύνου, είναι ζωντανοί-νεκροί και θα εξαφανιστούν μέσα στον επόμενο αιώνα» (ό.π.). O Krauss θεωρεί ότι είναι «ασφαλείς» («έχουν ευοίωνο μέλλον») μόνο οι γλώσσες με πάνω από ένα εκατομμύριο ομιλητές, ενώ άλλοι συγγραφείς, όπως π.χ. ο Michael Foster (1982), θεωρούν ως απειλούμενες τις γλώσσες των οποίων οι ομιλητές υπολογίζονται σε λιγότερους από 5.000, πράγμα που σημαίνει ότι υπάρχει μια γκρίζα περιοχή ανάμεσα στις «σαφώς απειλούμενες» γλώσσες (κάτω από 5.000 ομιλητές) και στις «ασφαλείς» (πάνω από ένα εκατομμύριο ομιλητές). O Panu Hallamaa (1997) έχει προτείνει εξαιρετικά κριτήρια για τον καθορισμό της απειλής (που βασίζονται στη μετάδοση των γλωσσών μέσω των γενεών), τα οποία συμπληρώνουν τα κριτήρια του Fishman για την αντιστροφή του φαινομένου της γλωσσικής μετακίνησης (1991).
Γνωρίζοντας ότι ο μέσος όρος ομιλητών των ομιλούμενων γλωσσών όλου του κόσμου είναι 5.000 με 10.000, μπορούμε εύκολα να καταλάβουμε ότι το μέλλον της γλωσσικής ποικιλότητας δεν είναι λαμπρό, καθώς είναι επίσης απίθανο να γεννηθούν πολλές νέες γλώσσες. Για παράδειγμα, η εξέλιξη της λατινικής σε δώδεκα περίπου ευρωπαϊκές γλώσσες χρειάστηκε κάπου 2.000 χρόνια, όπως παρατηρεί ο Krauss.
