Γραφικό

Πυξίς

Ψηφιακή Αρχαιοθήκη

Επιμ. Τριανταφυλλιά Γιάννου

Ελένη

Στην ποίηση του Τ. Σινόπουλου η Ελένη προσλαμβάνει δύο μορφές· είναι η σύγχρονη Ελένη, μία από τους πολλούς νεκρούς του Σινόπουλου, αλλά και η μυθική Ελένη. Η μυθική Ελένη, σύμφωνα με δήλωση του ίδιου του ποιητή στον υπομνηματισμό της πρώτης έκδοσης των Ασμάτων (1953), χρησιμοποιείται ως σύμβολο του πνεύματος (Βαρελάς, 2001). Με τη συλλογή Ελένη, ο Τ. Σινόπουλος «εκφράζει με ιδιαίτερη οξύτητα την πικρία και τη μελαγχολία, την αίσθηση του "εξόριστου", που του προκαλεί ο σύγχρονος κόσμος, την αγεφύρωτη αντίθεση ανάμεσα στην πραγματικότητα και το όνειρο, που βρίσκει κάποια διέξοδο στην ποίηση ή δημιουργία» (Βαρίκας, 1958). Ο Πέτρος Χάρης είδε στην Ελένη του Σινόπουλου τον «μύθο της μεγάλης ομορφιάς μέσα στην ευαισθησία ενός σημερινού ανθρώπου» (1958), ενώ ο Γ. Μερακλής (1996: 86) είδε την «πεθαμένη ομορφιά της ζωής». Τέλος, ο Ερατοσθένης Καψωμένος (1996) αντιμετώπισε την παρουσία της Ελένης στο σινοπουλικό έργο ως τον «χαμένο έρωτα». Σύμφωνα με τον Πλατανίτη (1989: 67-69), σύμβολο του έρωτα και του θανάτου, η Ελένη του Σινόπουλου αγγίζει την αθανασία, καθώς ο ποιητής τη μεταγγίζει στην τέχνη του και τη δένει με σύμβολα της αιωνιότητας. Οι γυναίκες που αγάπησε ο ποιητής, όπως για παράδειγμα η Ελένη, νικούν τον χρόνο και ανατρέπουν τον θάνατο περνώντας στον χώρο της Τέχνης. Ταυτόχρονα, η αναβίωση αυτή αγαπημένων προσώπων στον χώρο της Τέχνης αποτελεί άλλο ένα προσωπείο θανάτου, που καλύπτει την αγωνία και τον σπαραγμό για τον θάνατο. Σύμφωνα με τον Φράιερ (1987: 30-32), η Ελένη για τον Σινόπουλο είναι η ωραία και άσπιλη γυναίκα που ζει μόνο στους μύθους θεών και ηρώων και είναι αδύνατο να υπάρξει στον σύγχρονο κόσμο· μπορεί μόνο να αναστηθεί σε ποιήματα, και η μόνη της ελπίδα για επιβίωση είναι να γεννήσει τον ποιητή, που, με τη σειρά του, θα την ξαναγεννήσει.

Στοιχεία Έκδοσης:

  • Σινόπουλος, Τάκης. 1957. Ελένη. Αθήνα: Δίφρος. Και στον συγκεντρωτικό τόμο: Τάκης Σινόπουλος. 1976. Συλλογή Ι, 1951-1964. Αθήνα: Ερμής.

Βιβλιογραφία-Δικτυογραφία:

  • ΨΗΦΙΔΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ, ΑΝΕΜΟΣΚΑΛΑ, Τάκης Σινόπουλος.
  • Βαρελάς, Λάμπρος. 2001. «Ο μύθος της ωραίας Ελένης στη νεοελληνική ποίηση: Από τον Παλαμά έως τον Ρίτσο». Στον τόμο Μνήμη Γ. Π. Σαββίδη. Θέματα νεοελληνικής φιλολογίας: Γραμματολογικά, εκδοτικά, κριτικά. Πρακτικά της Η΄ Επιστημονικής Συνάντησης (11–14 Μαρτίου 1997). Αθήνα: Ερμής. 333-343. Και στην ηλεκτρονική διεύθυνση ΠΥΛΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ, Νεότερη Ευρωπαϊκή Λογοτεχνία: Αλμπέρ Σαμαίν, "Ελένη" [Α 25].
  • Βαρίκας, Βάσος. 1958. «Συγγραφείς και κείμενα». ΤΟ ΒΗΜΑ (22.05.1958).
  • Καψωμένος, Ερατοσθένης. 1996.«Σεφερικοί κώδικες στο Σινόπουλο». Στον τόμο: Τάκης Σινόπουλος, ένοικος τώρα του παντοτεινού κεκυρωμένος . Πύργος: Αλφειός. 49-65.
  • Μερακλής, Γιώργος. 1996.«Τα φαντάσματα στην ποίηση του Τάκη Σινόπουλου». Στον τόμο: Τάκης Σινόπουλος, ένοικος τώρα του παντοτεινού κεκυρωμένος . Πύργος: Αλφειός. 73-86.
  • Πλατανίτης, Δημήτρης. 1989. Τρία δοκίμια για τον Τάκη Σινόπουλο. Αθήνα: Σμίλη. Και απόσπασμα (σελ. 55-75) ηλεκτρονικά.
  • Φράιερ, Κίμων. 1978. Τοπίο θανάτου: Εισαγωγή στην ποίηση του Τάκη Σινόπουλου . Μετάφραση: Ν. Βαγενάς & Θ. Στραβέλης. Αθήνα: Κέδρος.
  • Χάρης, Πέτρος. 1958.«Τα νέα βιβλία. Τάκη Σινόπουλου: "Μεταίχμιο Β΄"- "Ελένη"». Ελευθερία (22.03.1958).