Ψηφίδες για την ελληνική γλώσσα

Πρόκειται για το τρίτο και τελευταίο μέρος της ποιητικής σύνθεσης Κίχλη (1947). Το πολύστιχο αυτό ποίημα ο Γ. Σεφέρης το έγραψε αμέσως μετά τον πόλεμο, το καλοκαίρι και το φθινόπωρο του 1946, και το δημοσίευσε τον επόμενο χρόνο. Είναι ένα ιδιαίτερα υπαινικτικό ποίημα, που αντλεί από το ελληνικό τοπίο (το σκηνικό του σπιτιού στον Πόρο, όπου γράφτηκε το ποίημα) και από τις παραδόσεις του παρελθόντος (τους μύθους του Οδυσσέα, των παιδιών του Οιδίποδα και της γέννησης της Αφροδίτης). Στο ποίημα, η «Κίχλη» είναι κυριολεκτικά ένα πουλί, αλλά και το όνομα ενός πλοίου που βυθίστηκε στον πόλεμο. Στη συνέχεια, ταυτίζεται με το πλοίο που οδήγησε τον Οδυσσέα στον Κάτω Κόσμο για να κερδίσει τον νόστο του (Beaton, 1996: 244-245).
Το συνθετικό ποίημα αρθρώνεται σε τρία αριθμημένα μέρη, από τα οποία τα δύο πρώτα κλιμακώνονται —όπως έγραφε ο ίδιος ο Σεφέρης— «σαν σιγανή πορεία προς τη νέκυια» (Γαραντούδης & Καγιαλής, 2008: 160), και κινείται σε δύο κύκλους· ο ένας αφορά περισσότερο τον σεφερικό Ελπήνορα και ο άλλος τον σεφερικό Οδυσσέα. Ο πρώτος κύκλος θρυμματίζεται γιατί η ερωτική ηδονή μετατρέπεται σε λαγνεία, κυριαρχούν η σωματική φθορά και ο θάνατος, και ο νόστος ακυρώνεται. Ο δεύτερος κύκλος σχηματίζεται στον Κάτω Κόσμο και αναδύεται ξανά ως αγάπη, που επιτρέπει τη συμφιλίωση του νόστου με τον θάνατο (Μαρωνίτης, 1989: 22). Η οραματική αυτή σύνθεση τελειώνει με τον Οδυσσέα να ξαναγυρίζει στο σπίτι του, την ίδια στιγμή που γεννιέται ξανά η θεά του Έρωτα, η Αφροδίτη (Beaton, 1996: 264). Στο συγκεκριμένο τρίτο μέρος, παρατηρούμε στοιχεία διακειμενικότητας που παραπέμπουν στην Οδύσσεια και την Ιλιάδα, καθώς και αναφορές που παραπέμπουν στον θηβαϊκό μυθολογικό κύκλο. Πιο συγκεκριμένα, γίνονται ρητές αναφορές στον Ετεοκλή, τον Πολυνείκη και την Αντιγόνη (Μαρωνίτης, 1992: 68).