Ψηφίδες για την ελληνική γλώσσα

Το Ημερολόγιο Καταστρώματος, Α΄ κυκλοφόρησε την άνοιξη του 1940 και περιείχε 17 ποιήματα, γραμμένα από το 1937 ώς το 1940. Ένα από τα ποιήματα αυτά, «Η τελευταία μέρα», δεν στάθηκε δυνατό να συμπεριληφθεί στην έκδοση του 1940, εξαιτίας της λογοκρισίας. Αιτία της σύνθεσης της συλλογής αυτής ήταν η επίγνωση του επερχόμενου πολέμου. Έτσι, στο Ημερολόγιο Καταστρώματος, Α΄ αποτυπώνεται συχνά η φρίκη του πολέμου, όχι μόνο ως επερχόμενη μοίρα, αλλά και ως βίωμα του παρόντος χρόνου (Γαραντούδης & Καγιαλής, 2008: 155-156).
Σύμφωνα με τον ίδιο τον Γιώργο Σεφέρη, αυτός ο άνθρωπος που «πηγαίνει κλαίγοντας» είναι ο Ελπήνορας. Πρόκειται για ένα σκίτσο grotesco του Ελπήνορα, για έναν Ελπήνορα που συγγενεύει με αυτόν της Κίχλης. Σχολιάζοντας τη συχνή παρουσία του μυθικού ήρωα στην ποίησή του, ο Γιώργος Σεφέρης σημείωσε τα εξής: «ο τρυφερός μέσος άνθρωπος πάει να γίνει ο πιο συγκινητικός ανάμεσα στα πρόσωπά μου, ίσως γιατί συμβολίζει αυτούς που δηλώνουμε στην καθημερινή μας ομιλία με το επιφώνημα ο κακομοίρης. Ωστόσο, ας μη ξεχνούμε πως οι άκακοι αυτοί άνθρωποι, επειδή ακριβώς είναι εύκολοι, είναι συχνά οι καλύτεροι φορείς του κακού που έχει αλλού την πηγή του» (Σαββίδης, 1981: 18).