Ψηφίδες για την ελληνική γλώσσα

Το ποίημα ανήκει στη συλλογή Τετράδιο Γυμνασμάτων , Α΄ (1928–1937) (1940). Η συλλογή περιλαμβάνει ποιήματα που δεν ανήκαν σε καμιά ποιητική συλλογή απ' όσες είχε δημοσιεύσει ο Γ. Σεφέρης, ποιήματα που γράφτηκαν με αφορμή διάφορες περιστάσεις και χαρίστηκαν σε φίλους, και ποιήματα-ασκήσεις, όπου παρατηρείται η συνειδητή μίμηση του ύφους ή της θεματολογίας ενός ποιητή. Με τη μεγάλη μετρική ποικιλία των ποιημάτων που περιλαμβάνει, η συλλογή αυτή φανερώνει τη μετάβαση από την πρώτη μορφολογική περίοδο του Σεφέρη στη δεύτερη περίοδο, η οποία είχε ως αφετηριακό σημείο τον ελεύθερο στίχο του Μυθιστορήματος. Ενοποιητικός παράγοντας όλων των ποιημάτων, παρά τις διαφορετικές εκφραστικές τους τάσεις, είναι ο διάλογος με τη μακραίωνη ελληνική παράδοση (Γαραντούδης & Καγιαλής, 2008: 80-81).
Στο συγκεκριμένο ποίημα η Ελλάδα ταυτίζεται με ένα πλοίο που «είναι έτοιμο να σαλπάρει», ενώ ο λαός της αργεί να το αντιληφεί και βρίσκεται ακινητοποιημένος σε μια κατάσταση αναμονής και αγωνίας. Ο τίτλος του ποιήματος υποδεικνύει να διαβάσουμε το ποίημα «με τον τρόπο του Γ. Σεφέρη» και, κατά συνέπεια, να λάβουμε σοβαρά υπόψη μας στην ανάγνωση αυτή την καταγραφή στο τέλος του ποιήματος: «Α/π Αυλίς, περιμένοντας να ξεκινήσει. Καλοκαίρι 1936». Η καταγραφή αυτή παραπέμπει στη μυθολογική Αυλίδα και αποκαλύπτει ότι το ταξίδι που επίκειται είναι ένα ταξίδι οδυνηρό. Η Αυλίδα στην αρχαία μυθολογία ήταν το λιμάνι όπου παρέμενε αγκυροβολημένος λόγω άπνοιας ο ελληνικός στόλος και όπου θυσιάστηκε η Ιφιγένεια για να μπορέσουν να αναχωρήσουν τα πλοία για τον Τρωικό Πόλεμο. Οι αιματηρές συνέπειες αυτής της θυσίας παρουσιάζονται από τον Αισχύλο στην τραγωδία Αγαμέμνων, της οποίας παρατίθεται και ο στίχος 659 («ὁρῶμεν ἀνθοῦν πέλαγος Αἰγαῖον νεκροῖς» σε μετάφραση του ποιητή: «βλέπουμε ν' ανθίζει νεκρούς το Αιγαίο»). Η μυθολογική αναφορά «Αυλίς» και η δυσοίωνη ονομασία του καραβιού «ΑΓ ΩΝΙΑ 937» αποτελούν αμφίσημες αναφορές, που μας επιτρέπουν να ερμηνεύσουμε το ποίημα πολιτικά (Vitti, 1994: 143–145). Η Ελλάδα, «που περιμένει να σαλπάρει» μέσα στην ομίχλη της πολιτικής κρίσης το καλοκαίρι του 1936, ίσως είναι καταδικασμένη να επαναδραστηριοποιήσει τον αρχαίο κύκλο της βίας και της εκδίκησης, που από τα χρόνια του Ομήρου και του Αισχύλου αποτελούσε μέρος της κληρονομιάς του Ελληνισμού (Beaton, 1996: 212). Ο διάλογος με την παράδοση, και πιο συγκεκριμένα η τυραννική επίγνωση της διάρκειας και της επιβίωσης της αρχαίας παράδοσης, προβάλλεται στο σύγχρονο ιστορικό παρόν, για να καταδείξει τη μιζέρια και την έλλειψη ταυτότητας της σύγχρονης Ελλάδας (Γαραντούδης & Καγιαλής, 2008: 82).