Ψηφίδες για την ελληνική γλώσσα

Στη συλλογή Η Ασώματη (1983) του Δ. Π. Παπαδίτσα αξιοποιείται σε μεγάλο βαθμό ο τρωικός κύκλος και ιδιαίτερα η Ιλιάδα. Στο συγκεκριμένο ποίημα ο ποιητής αρχικά ταυτίζεται με μορφές που προέρχονται από τον τρωικό πόλεμο και από το στρατόπεδο τόσο των Αχαιών όσο και των Τρώων· μεταμορφώνεται σε μακρυμάλλη Αχαιό, σε ξυρισμένο Αρπαλίωνα, σε Έκτορα, σε Διομήδη. Το πρόσωπο όμως με το οποίο ταυτίζεται απόλυτα είναι το μυθικό πρόσωπο του μάντη Κάλχα. Η πλήρης ταύτιση με τον Κάλχα επιτυγχάνεται με τη χρήση της προσωπικής αντωνυμίας του α΄ ενικού προσώπου. Έτσι, ο ποιητής, ως ένας άλλος Κάλχας, καταφεύγει στη μαντική τέχνη για να προσεγγίσει την απόλυτη αλήθεια, την απόλυτη γνώση γύρω από το Ον. Διαπιστώνει όμως ότι και οι προφητικές ικανότητες αποδεικνύονται ανεπαρκείς για τη διερεύνηση της αλήθειας («Ο Κάλχας —φωνάζω— αχ ο Κάλχας ο ψεύτης, κι ο Κάλχας είμαι εγώ»). Ωστόσο, η διαπίστωση αυτή δεν συνεπάγεται την παραίτησή του από τις αναζητήσεις του. Ο «πρισματικός», ακούραστος νους του προβληματίζεται, αλλά συνεχίζει αδιάκοπα την επίμονη έρευνά για το Ον, τόσο μέσα από την αρχαιότητα, που συνιστά την αφετηρία των αναζητήσεών του («απλώς δανείζομαι το δολιχόσκιον έγχος του Ατρείδη φαντάζομαι θαμμένα γέλια Δρυάδων σε απάτητες χαράδρες κι αυτό σημαίνει "έφτασα από κάπου" χωρίς να το αποδείχνουν μ’ όλους τους τρόπους τους οι άλλοι») και την οποία μεταφέρει στο παρόν, όσο και μέσα από την επιστήμη («Ανακάλυψα το αριθμητικό μου αντίστοιχο, βρήκα τα νιτρικά μου σφαιρίδια και τα σθένη του άνθρακα»), που μέσα στους στίχους των ποιημάτων του μπορεί και συμβαδίζει αρμονικά με την αρχαιότητα και τον μύθο (Γιαννοπούλου, 2014: 56–57). Όπως διαπιστώνει και η Ελένη Λαδιά (2011:109), πρόκειται για ένα «φιλοσοφικό ποίημα στο οποίο διερευνάται η ουσία του όντος και η αξία ή όχι των τρόπων διερεύνησής του», στο πλαίσιο της διαρκούς ποιητικής αναζήτησης του Παπαδίτσα για την υπόσταση και την ταυτότητα, για το τι είναι το ον, καθώς και της αναζήτησης των μέσων για τον προσδιορισμό τους και για την ενότητα του πολλαπλού (Μήττα, 2015: 172).