Ψηφίδες για την ελληνική γλώσσα

Ο Βασίλης Βασιλικός, στο πρωτόλειο αυτό έργο του, καταφεύγει στον μύθο και στις αλληγορίες για να εκφράσει τους προβληματισμούς της γενιάς του και να προσδώσει στο όραμά του για αλλαγή στερεότερη μορφή. Ανασυνθέτει, λοιπόν, τον μύθο του Ιάσονα, προσδίδοντας βάθος στα σύμβολά του, έτσι ώστε να ερμηνεύσει σε βάθος την ανθρώπινη φύση. Ο Ιάσονας επιθυμεί να αποκτήσει το χρυσόμαλλο δέρας, την ηθική δηλαδή τελειότητα. Για τον σκοπό αυτό, σύμφωνα με τον δάσκαλό του, τον Χείρωνα, χρειάζεται αγώνας και θάρρος, γιατί από τη φύση του ο άνθρωπος είναι Μονοσάνδαλος, γεμάτος δηλαδή αδυναμίες, πάθη και ελλείψεις. Ο δράκοντας, επομένως, που φυλάει το χρυσόμαλλο δέρας είναι ο ίδιος μας ο εαυτός, και μπορούμε να τον κερδίσουμε μόνο με τη δύναμη του πνεύματος. Κι ενώ όσο είμαστε νέοι εμπνεόμαστε από τον ανώτερο πνευματικό εαυτό μας, καθώς μεγαλώνουμε, λόγω της τριβής μας με τη ζωή, χάνουμε τη νεανική μας πνευματικότητα, με αποτέλεσμα ο κατώτερος εαυτός μας να υπερνικά και να χάνουμε το νεανικό μας όραμα. Η διήγηση του Ιάσονα σταματά λίγο πριν ξεκινήσει το ταξίδι για την Κολχίδα. Κι αυτό γιατί για τον Βασίλη Βασιλικό αυτό που έχει σημασία δεν είναι η περιπέτεια αυτή καθαυτή αλλά η λαχτάρα για την περιπέτεια (Χατζίνης, 1954: 770-771). Ο Ιάσονας του Βασίλη Βασιλικού είναι ένας ήρωας μεταιχμιακός, με την έννοια ότι κινείται μεταξύ εφηβείας και ενηλικίωσης, προσκόλλησης στην πατρίδα και φυγής, ασφάλειας και περιπέτειας. Σύμφωνα με τον Βαγγέλη Χατζηβασιλείου (2012), Η διήγηση του Ιάσονα είναι ένα έργο όπου τα πάντα δείχνουν μεταβατικά και μετέωρα, με τους ήρωες να αγωνίζονται να αποδράσουν από μια απωθητική και δυσβάστακτη καθημερινότητα, η οποία το μόνο που κάνει είναι να αναπαράγει μια πολλαπλά νωθρή και απαξιωμένη κοινωνία. Με τον τρόπο αυτόν, ο Βασιλικός επιδιώκει να αποσπάσει από το βαρύ πολιτικοκοινωνικό κλίμα της εποχής του μια σαφώς εξατομικευμένη, σχεδόν υπαρξιακή διάσταση, τονίζοντας τον υποκειμενικό χαρακτήρα τόσο της αφηγηματικής του τέχνης όσο και της πραγματικότητας.