3.5.Β.iii. Μονωδίες

Πολύ ανάλογες με τον διθύραμβο εξελίξεις παρουσίασε την ίδια εποχή και το κιθαρωδικό λατρευτικό τραγούδι του Απόλλωνα, ο νόμος, όπου το παραδοσιακό δακτυλικό μέτρο αντικαταστάθηκε με άλλα ποικίλα μέτρα και ρυθμούς. Οι νόμοι ήταν τραγούδια μονωδικά· όμως τώρα ορισμένα τους μέρη φαίνεται να προορίζονταν για χορική παρουσίαση, όπως και στον νέο διθύραμβο, αντίστροφα, η χορική εκφορά μπορούσε, θυμίζουμε, να διακοπεί από μονωδίες.

Ένας πάπυρος του 4ου π.Χ. αιώνα μάς διασώζει το μεγαλύτερο μέρος ενός νόμου του Τιμόθεου από τη Μίλητο (περ. 450-360 π.Χ.). Το έργο επιγράφεται Πέρσαι και περιγράφει τη ναυμαχία της Σαλαμίνας με ζωηρά χρώματα και με πάθος. Η γλώσσα, φορτωμένη εικόνες και σύνθετα, είναι εξεζητημένη, καμιά φορά και δυσνόητη τόσο ώστε και ο Τιμόθεος να αποτελέσει στόχο των κωμωδιογράφων, π.χ. του Αναξανδρίδη, που τον κορόιδεψε ότι την πήλινη χύτρα την ονόμασε πυρίκτιτον στέγαν, «κατοικία χτισμένη στη φωτιά» (απόσπ. 23).

Μονωδικά τραγούδια έγραψε και η Κόριννα από την Τανάγρα της Βοιωτίας, που έζησε την ίδια εποχή με τον Πίνδαρο. Όσα αποσπάσματα μας σώζονται είναι γραμμένα στο βοιωτικό ιδίωμα, με ομηρικές επιδράσεις, και αφορούν τοπικούς ήρωες και μύθους. Με τη Βοιωτία σχετίζεται και ένα της τραγούδι όπου ο Κιθαιρώνας και ο Ελικώνας, τα δυο βουνά, συναγωνίζονται σε μουσικές ικανότητες. Αφηγηματικά τραγούδια για βοιωτούς ήρωες ξέρουμε πως έγραψε και η υποτιθέμενη δασκάλα της Κόριννας, η Μυρτίδα.^[95]

Εκατό και παραπάνω χρόνια μετά την Κόριννα, γύρω στα μέσα του 4ου π.Χ. αιώνα, έζησε στην Τήλο, στα Δωδεκάνησα, μια ακόμα ποιήτρια, η Ήριννα. Τα έργα της, γραμμένα σε δωρική διάλεκτο με επικές προσμείξεις, έχουν τα περισσότερα χαθεί. Μας σώζονται δύο επιγράμματα και αποσπάσματα από ένα της τραγούδι, την Ἠλακάτη («Ρόκα»), όπου με πολλή τρυφερότητα η ποιήτρια αναθυμάται και θρηνεί τη συνομήλική της φιλενάδα, τη Βαυκίδα, που είχε πεθάνει στα δεκαεννιά της χρόνια. Το τραγούδι είχε συνολικά 300 δακτυλικούς εξάμετρους στίχους, και οι φιλόλογοι θεωρούν ότι άνοιξε τον δρόμο για τα αλεξανδρινά επύλλια (σ. 200 σημ. 180).

Τους κλασικούς αιώνες ο σατιρικός ίαμβος, ως ξεχωριστό λυρικό ποιητικό είδος, είχε ουσιαστικά εξαφανιστεί ή, πιο σωστά, είχε αντικατασταθεί από το δραματικό είδος της κωμωδίας.