[Ια] Ω φόρμιγα χρυσή, του Απόλλωνα

και των Μουσών με τις μενεξελιές πλεξούδες

κτήμα κοινό και ταιριαστό,

σε σένα των χορωδών το βήμα υπακούει,

σαν η λαμπρή γιορτή αρχίζει·

τα σήματά σου οι αοιδοί ακολουθούνε,

όταν τα προοίμια,¹ με των χορδών σου τον παλμό, ανακρούεις,

που του χορού δηλώνουν την αρχή.

Εσύ και την ανέσπερη φωτιά στου κεραυνού τη λόγχη σβήνεις.5

Πάνω στο σκήπτρο του Διός

κοιμάται ο αετός,² των πουλιών ο αρχηγός,

αφήνοντας χαλαρές δεξιά ζερβά να πέφτουν

τις γοργές του φτερούγες·

 

[Ιβ] γλυκά τα βλέφαρά του κλείνει,

γιατί νεφέλη μελανή στο αγκυλωτό κεφάλι γύρω έχεις απλώσει

και κοιμισμένος τη λυγερή του ράχη ανασηκώνει

από τις συγχορδίες σου μαγεμένος.10

Αλλά και ο βίαιος Άρης

του κονταριού του την τραχιά αιχμή στην άκρη αφήνει

και νιώθει την καρδιά του να γλυκαίνει από τον ύπνο·

οι μαγικοί σου ήχοι και το μυαλό των αθανάτων συνεπαίρνουν

χάρη στου τέκνου της Λητώς³ την τέχνη

και των βαθύκολπων Μουσών.

 

[Ιγ] Και όσα, πάνω στη γη και το ακατάλυτο το πέλαγο,

ο Δίας δεν αγαπά ταράζονται,

των Πιερίδων⁴ τ᾽ άσματα σαν ακούσουν,⁵

κι εκείνος που κείτεται στον Τάρταρο τον τρομερό,15

των θεών ο εχθρός, ο εκατοντακέφαλος Τυφώνας·⁶

αυτόν, που κάποτε τον έθρεψε της Κιλικίας η ξακουστή σπηλιά,

τώρα οι κυματόδαρτες ακτές πέρ᾽ απ᾽ την Κύμη⁷

και η Σικελία τα δασύτριχα του πιέζουνε στέρνα,

κι ο ουράνιος στύλος τον κρατάει ακίνητον εκεί,

της Αίτνας το χιονόσκεπο βουνό,

που τρέφει ολοχρονίς το τσουχτερό το χιόνι.20

 

[ΙIα] Μέσ᾽ από τα έγκατά της ξεπηδούν

πηγές αγνότατες φωτιάς αζύγωτης·

τη μέρα ποτάμια χύνονται ροές καυτές καπνού,

και μες τη νύχτα καταπόρφυρη η φλόγα κυλάει

κι ώς του βαθιού πελάου την απλωσιά κατρακυλάει

με πάταγο τα βράχια.

Και τους τρομαχτικούς κρουνούς του Ηφαίστου25

εκείνο το θεριό ψηλά τινάζει·

θέαμα αλλόκοτο να το αντικρίσεις,

φριχτό και μόνο απ᾽ όσους έτυχαν εκεί ν᾽ ακούσεις:⁸

 

[ΙΙβ] πώς είναι το θεριό δεμένο ανάμεσα στις βαθύσκιωτες

κορφές της Αίτνας και στον κάμπο,

και όλη του τη ράχη την κεντάει οργώνοντάς την

το στρώμα, όπου είναι πλαγιασμένη.

Άμποτε, Δία, ω άμποτε να ᾽μαστε αρεστοί σε σένα

που προστατεύεις τούτο το βουνό, μέτωπο χώρας καρπερής·30

τ᾽ όνομά σου το ᾽χει πάρει κι η πόλη του η γειτονική,

που ο ξακουστός τη δόξασε ιδρυτής της,

γιατί ο κήρυκας τ᾽ όνομά της στον πυθικό τον στίβο διαλάλησε,

αγγέλλοντας τη λαμπρή νίκη του Ιέρωνα στην αρματοδρομία.

 

[ΙΙγ] Όσοι με πλοία γυρνούν τα πέλαγα ζητούν για πρώτη χάρη,

σαν ξεκινούν, άνεμος ούριος να τους προπέμψει·

έτσι θαρρούν πως θα ᾽χουνε και πιο ωραίο γυρισμό στο τέλος.35

Κι η νίκη η σημερινή μοιάζει να δίνει υπόσχεση

πως και στο μέλλον η πόλη τούτη θα δοξαστεί για τ᾽ άλογά της

που θα στεφανωθούν, κι ονομαστή θα γίνει

για τα γλυκόφωνα τραγούδια στις γιορτές της.

Άνακτα Φοίβε, Λύκιε⁹ και Δήλιε,

εσύ που αγαπάς του Παρνασσού την Κασταλία κρήνη,

άμποτε αυτά μέσα στον νου σου καλόγνωμα να βάλεις40

και χάρισε στη χώρα αυτή άντρες γενναίους.

 

[ΙΙΙα] Γιατί των θνητών όλα τα χαρίσματα απ᾽ τους θεούς πηγάζουν,

και γίνονται σοφοί, και χεροδύναμοι, και τεχνουργοί του λόγου.

Κι όταν τον άντρα εκείνον να παινέψω θέλω,

ελπίζω το χαλκοπρόσωπο κοντάρι να μην το στείλω πέρα απ᾽ τον στίβο,

αλλά, στην παλάμη κραδαίνοντάς το, να το ρίξω μακριά,45

τους αντιπάλους ξεπερνώντας.

Κι άμποτε ο χρόνος πάντοτε όπως τώρα ευδαιμονία να του χαρίζει

και πλούτη, και των βασάνων λησμονιά να φέρνει.

 

[ΙΙΙβ] Μακάρι, αλήθεια, να του θυμίζει ο χρόνος σε ποιες

μες στους πολέμους μάχες

τη θέση του κράτησε δείχνοντας καρτερική ψυχή,

και κέρδισαν, αυτός και οι δικοί του, με του θεού το χέρι

τιμές που άλλος Έλληνας κανένας δεν τις δρέπει,

του πλούτου τους αγέρωχο στεφάνι.50

Και τώρα, του Φιλοκτήτη τα ίχνη ακολουθώντας, κίνησε για πόλεμο·

απ᾽ την ανάγκη στενεμένος ακόμα κι ο τρανός

φίλον τον λέει καλοπιάνοντάς τον.

Και λένε πως πήγανε στη Λήμνο ήρωες ισόθεοι να φέρουν τον τοξότη,

 

[IIIγ] του Ποίαντα τον γιο,¹⁰ που τον βασάνιζε η πληγή του.

Κι αυτός του Πριάμου την πόλη κούρσεψε και στα δεινά των Δαναών

έβαλε τέλος· μπορεί μ᾽ ασθενικό να βάδιζε κορμί,55

μα από τη Μοίρα ήτανε γραμμένο.

Έτσι και τον Ιέρωνα ας κρατά ο θεός ορθόν στα χρόνια που θα ρθούνε,

και όσα η ψυχή του πεθυμά να του χαρίζει με το σωστό το μέτρο.

Μούσα, δέξου και τον Δεινομένη να υμνήσω,

αμείβοντας τη νίκη των τεθρίππων.

Στον γιο χαρά δεν είναι ξένη του πατέρα του η νίκη.

Ελάτε τώρα, ας συνθέσουμε έναν ύμνο αγαπητό στον βασιλιά της Αίτνας. 60

 

[IVα] Γι᾽ αυτόν ο Ιέρων έχτισε την πόλη εκείνη -τη λευτεριά της πύργωσαν

θεοί-

αλφαδιασμένη με τους νόμους της φυλής του Ύλλου·¹¹

μα και του Πάμφυλου οι απόγονοι καθώς και των Ηρακλειδών

που ζούνε στα ριζά του Ταϋγέτου

θέλουνε να κρατούνε τους θεσμούς του Αιγιμιού

μένοντας πάντα Δωριείς.65

Από την Πίνδο ξεκινώντας, πήραν οι μακάριοι τις Αμύκλες,¹²

οι τρισένδοξοι γείτονες των Τυνδαριδών με τα λευκά τ᾽ άλογα,

κι άνθησε του κονταριού τους η φήμη.

 

[IVβ] Ω Δία που τέλος σε όλα δίνεις, μακάρι πλάι στου

Αμένα¹³ τα νερά να βγαίνει αληθινός

ο λόγος των ανθρώπων

που τέτοια μοίρα πάντοτε ορίζει σε βασιλιάδες και πολίτες.

Με σε βοηθό ο άρχοντας δίνει στον γιο του συμβουλές·70

μακάρι τον λαό να τιμήσει και να τον οδηγήσει σε ομοφροσύνη και

γαλήνη.

Κατάνευσε, παρακαλώ σε,γιε του Κρόνου,

ήμεροι οι Φοίνικες¹⁴ στη χώρα τους να μένουν,

κι οι Τυρρηνοί¹⁵ χωρίς αλαλαγμούς πολέμου,

βλέποντας μπρος στην Κύμη πώς η έπαρσή τους στον στόλο θρήνο

έφερε·

 

[IVγ] απ᾽ των Συρακουσίων τον αρχηγό το ξέρουνε τι πάθαν,

σαν τους εδάμασε και πέταξε απ᾽ τα γοργά καράβια στη θάλασσα

τη νιότη, την Ελλάδα από βαριά σκλαβιά λυτρώνοντας.75

Τη Σαλαμίνα υμνώντας θα κερδίσω την εύνοια της Αθήνας γι᾽ αμοιβή μου·

της Σπάρτης την εύνοια, αν υμνήσω τη μάχη κοντά στον Κιθαιρώνα,¹⁶

εκεί που οι Μήδοι οι καμπυλότοξοι λυγίσαν·

και για του Δεινομένη τα παιδιά¹⁷ ύμνο θα πλέξω,

που τον εκέρδισαν με την παλικαριά τους,80

πλάι στου Ιμέρα¹⁸ τα γάργαρα νερά

τον εχθρικό στρατό τσακίζοντας.

 

[Vα] Αν πεις τον λόγο τον σωστό κι αν τα πολλά μπορέσεις

νήματα να τα πυκνοϋφάνεις,

θα ᾽ναι πιο μικρός ο ψόγος των ανθρώπων·

γιατί η βαρετή η χόρταση τις βιαστικές στομώνει ελπίδες·

και τίποτα δεν είναι πιο βαρύ στα μύχια της καρδιάς των πολιτών

παρά ν᾽ ακούν για τις χαρές των άλλων.

Αλλά -καλύτερα να σε φθονούν παρά να σε οικτίρουν-85

μην παραλείψεις τα έργα τα καλά. Κυβέρνα με πηδάλιο δίκαιο

τον λαό και χάλκευε τη γλώσσα σου στ᾽ αμόνι της αλήθειας.

 

[Vβ] Αν κάτι, έστω και μικρό, λοξά σου ξεσπιθίσει, μεγάλο θα φανεί,

γιατί έρχεται από σένα.

Για πράγματα πολλά φροντίζεις, και μάρτυρες πολλοί

για κάθε πράξη, καλή ή κακή, θα γίνουν πιστευτοί.

Κράτα γενναιόδωρη τη διάθεσή σου κι, αν θέλεις

λόγο γλυκό πάντα ν᾽ ακούς, ας μην κουράζεσαι απλόχερα να δαπανάς.90

Σαν καπετάνιος άπλωνε στο αγέρι το πανί και, ω φίλε,

μην γελαστείς απ᾽ το εύκολο το κέρδος.

Μονάχα η φήμη η λαμπρή που οι θνητοί αφήνουνε μετά τον θάνατό τους

 

[Vγ] μηνάει για τη ζωή τους σε ποιητές και σε λογίους.

Του Κροίσου δεν πεθαίνει το ευγενικό μεγαλείο.

Κι αυτόν που με άσπλαχνη ψυχή καρβούνιαζε τα θύματά του

μέσα στον χάλκινο ταύρο, τον Φάλαρη,¹⁹ από παντού εχθρική τον

περιζώνει95

φήμη. Ποτέ οι φόρμιγγες που συνοδεύουν γλυκά των παιδιών τα τραγούδια

μέσα στα σπίτια δεν θα τον δεχτούν.

Το πρώτο έπαθλο η ευτυχία είναι· το καλό όνομα

τη δεύτερη έχει θέση: όποιος πετύχει και τα δυο100

και τα κρατήσει, το υπέρτατο στεφάνι έχει κερδίσει.