Ανθολογίες
Ανθολογία Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας
των Θ.Κ. Στεφανόπουλου, Στ. Τσιτσιρίδη, Λ. Αντζουλή, Γ. Κριτσέλη
ΑΛΚΑΙΟΣ
37. – Απόσπασμα 346 Lobel-Page
Τα θέματα τα οποία επανέρχονται στην ποίηση του Αλκαίου είναι χαρακτηριστικά της μελικής ποίησης που εκτελούνταν από έναν μόνον τραγουδιστή, της λυρικής μονωδίας: η πολιτική και ο πόλεμος (ιδιαιτέρα ο εμφύλιος στα "στασιωτικά μέλη" του), θέματα από το μύθο, ο έρωτας, το κρασί. Στην κατηγορία ποιημάτων που ασχολούνται με το τελευταίο θέμα, στα συμποτικά δηλαδή άσματα, ανήκει και το ποίημα που ακολουθεί. Αρχίζει με έναν στίχο ο οποίος περιλαμβάνει συγχρόνως τρία στοιχεία: μια -αναμενόμενη σε τραγούδι αυτού του είδους- προτροπή, μια ρητορική ερώτηση, που επιτείνει την προτροπή, και μια σύντομη αιτιολόγηση, με την οποία προσδιορίζεται ο ακριβής χρόνος. Ακολούθως περιγράφεται η διαδικασία της οινοποσίας. Εδώ εμπεριέχεται, όπως παρατηρεί ξένος μελετητής, ουσιαστικά ολόκληρο το τελετουργικό της ελληνικής οινοποσίας, όλα όσα γίνονταικαι λέγονται σε μια τέτοια περίσταση. Το μόνο ασυνήθιστο είναι ότι το κρασί αναμειγνύεται σε τέτοιες αναλογίες, ώστε είναι εξαιρετικά δυνατό σε σχέση με το κρασί που πινόταν συνήθως. Αυτή ακριβώς η εντολή για την παρασκευή ασυνήθιστα δυνατού κρασιού προετοιμάζεται ίσως από την επίκληση του Διονύσου.
πώνωμεν· τί τὰ λύχν᾽ ὀμμένομεν; δάκτυλος ἀμέρα·
οἶνον γὰρ Σεμέλας καὶ Δίος υἶος λαθικάδεα
πλήαις κὰκ κεφάλας, ‹ἀ› δ᾽ ἀτέρα τὰν ἀτέραν κύλιξ |
Ας πίνουμε λοιπόν. Τι περιμένουμε να ανάψουν τα λυχνάρια; Να τόσο δα, ένα δάκτυλο ημέρας έχει απομείνει. [2] Φέρε μας, φίλε μου, τις μεγάλες κύλικες, τις ξομπλιαστές. [4] Για να ξεχνούν τις συμφορές χάρισε τον οίνο στους ανθρώπους ο γιος της Σεμέλης και του Δία. Κέρνα λοιπόν ένα προς δυο.1 [6] Ξέχειλα τα ποτήρια, και η μια κύλικα την άλλη να ωθεί.
(μετάφραση Μ. Ζ. Κοπιδάκης)
|
1 Στις οδηγίες για την ανάμειξη του κρασιού αναφέρεται πάντα πρώτο το μέρος του νερού. Η συνιστώμενη από τον Ησίοδο αναλογία ήταν 3 προς 1, ενώ το κρασί με αναλογία 1 προς 1 εθεωρείτο ήδη δυνατό.