Εξώφυλλο

Ανθολογίες

Ανθολογία Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

των Θ.Κ. Στεφανόπουλου, Στ. Τσιτσιρίδη, Λ. Αντζουλή, Γ. Κριτσέλη

ΑΡΧΙΛΟΧΟΣ

26. – Απόσπασμα 13 West

Οι στίχοι απευθύνονται σε κάποιον Περικλή, που μαζί με άλλους, έξοχους άντρες πνίγηκε σε ναυάγιο. Η άποψη, που έχει επανειλημμένα διατυπωθεί, ότι το απόσπασμα προέρχεται από την ελεγεία που έγραψε ο Αρχίλοχος για τον άντρα της αδερφής του, ο οποίος επίσης χάθηκε στη θάλασσα, δεν στηρίζεται επαρκώς.

Στους σωζόμενους, εξαιρετικά εύρυθμους στίχους η διαβεβαίωση για την ειλικρίνειατης οδύνης των θρηνούντων και την πάνδημη συμμετοχή στο πένθος συνδυάζεται με το δραστικότατο στη μονολεκτικότητά του εγκώμιο των νεκρών (τοίους), ενώ η επίγνωση ότι το μόνο αντίδοτο που έδωσαν οι θεοί είναι η τλημοσύνη (η "καρτερία", η "δύναμη να αντέχει κάποιος") και ότι ο πόνος είναι κοινή μοίρα των θνητών οδηγεί στην τελική προτροπή προς τους θρηνούντες να αντέξουν και να σταματήσουν το θρήνο.

κήδεα μὲν στονόεντα Περίκλεες οὔτέ τις ἀστῶν
μεμφόμενος θαλίῃς τέρψεται οὐδὲ πόλις·
τοίους γὰρ κατὰ κῦμα πολυφλοίσβοιο θαλάσσης
ἔκλυσεν, οἰδαλέους δ᾽ ἀμφ᾽ ὀδύνῃς ἔχομεν
5 πνεύμονας. ἀλλὰ θεοὶ γὰρ ἀνηκέστοισι κακοῖσιν
ὦ φίλ᾽ ἐπὶ κρατερὴν τλημοσύνην ἔθεσαν
φάρμακον. ἄλλοτε ἄλλος ἔχει τόδε· νῦν μὲν ἐς ἡμέας
ἐτράπεθ᾽, αἱματόεν δ᾽ ἕλκος ἀναστένομεν,
ἐξαῦτις δ᾽ ἑτέρους ἐπαμείψεται. ἀλλὰ τάχιστα
10 τλῆτε, γυναικεῖον πένθος ἀπωσάμενοι.

Κανείς πολίτης με το νου στη συμφορά, γογγύζοντας,

δε θα ξεδώσει, Περικλή, στο γλέντι μήτε η πόλη.

Το κύμα του βουερού βυθού έπνιξε τέτοιους άντρες,

που από το κλάμα είναι πρησμένα τα πνεμόνια μας.

Μα στ᾽ αθεράπευτα δεινά, βοτάνι, φίλε,5

τη σιδερένια υπομονή οι θεοί μάς δώρισαν.

Παντού χτυπάει η συμφορά, που τώρα στράφηκε

σε μας και για την ανοιχτή πληγή μοιρολογάμε.

Μα πάλι σ᾽ άλλους θα τραβήξει. Φίλοι, γρηγοράτε,

κάντε καρδιά κι αφείστε τα γυναίκεια κλάματα.10

 

(μετάφραση Γιάννης Δάλλας)