Ανθολογίες
Ανθολογία Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας
των Θ.Κ. Στεφανόπουλου, Στ. Τσιτσιρίδη, Λ. Αντζουλή, Γ. Κριτσέλη
ΟΜΗΡΟΣ
13. – Οδύσσεια ω 1-14
Μετάτη μνηστηροφονία (ραψωδία χ) και τον αναγνωρισμό του Οδυσσέα από την Πηνελόπη (ραψωδία ψ) ο ψυχοπομπός Ερμής οδηγεί τις ψυχές των μνηστήρων στον Άδη, όπου θα συναντήσουν ψυχές ηρώων του Τρωικού πολέμου.
Οι εισαγωγικοί στίχοι της τελευταίας ραψωδίας άσκησαν, φαίνεται, ιδιαίτερη έλξη σε ποιητές όπως ο Κάλβος και ο Σεφέρης αλλά και σε πεζογράφους όπως ο Γ. Χειμωνάς.
Ἑρμῆς δὲ ψυχὰς Κυλλήνιος ἐξεκαλεῖτο |
Και ο Κυλλήνιος1 Ερμής προσκαλούσε τις ψυχές των μνηστήρων. Είχε στο χέρι ραβδί όμορφο, χρυσό. Μ᾽ αυτό μαγεύει τα μάτια των ανθρώπων, ή κοιμισμένους τους ξυπνά, σαν το θελήσει. Έτσι πήρε να ξεκινήσει, κι αυτές τσιρίζοντας ακολουθούσαν. Όπως όταν νυχτερίδες στα5 βάθη της σπηλιάς κρατιούνται αρμαθιά γαντζωμένες στο βράχο, κι αν αποπέσει μια, τότε όλες πεταρίζουν τσιρίζοντας. Έτσι κι εκείνες τσιρίζαν και πήγαιναν. Κι ο Ερμής τις οδηγούσε στους υγρούς δρόμους, 10 χωρίς κακία. Πέρασαν το ρέμα του Ωκεανού2 και τη Λευκή Πέτρα, πέρασαν τις πύλες του ήλιου και τον κόσμο των ονείρων,3 κι έσωσαν γρήγορα στ᾽ Ασφοδελό Λιβάδι, όπου κατοικούν οι ψυχές4...
(μετάφραση Γιώργος Σεφέρης)
|
1 Κατά την παράδοση ο Ερμής είχε γεννηθεί στο όρος Κυλλήνη. Αυτή είναι η μοναδική φορά στον Όμηρο που ο συγκεκριμένος θεός εμφανίζεται ως ψυχοπομπός.
2 Για τους αρχαίους ο Ωκεανός ήταν μέγας ποταμός που περιέκλειε κυκλικά τη γη.
3 Η Λευκή Πέτρα, οι πύλες του Ήλιου και ο δήμος των ονείρων, που συναντούν οι ψυχές στο ταξίδι για τον Άδη, είναι μυθικές περιοχές που τις τοποθετούσαν στα δυτικά.
4 Ο Σεφέρης δεν παραθέτει -και δεν μεταφράζει- την κατακλείδα του τελευταίου στίχου εἴδωλα καμόντων ("τα είδωλα εκείνων που πέθαναν", κατά γράμμα: "τα είδωλα εκείνων που έχουν αφήσει πίσω τους τους κόπους").
