Ανθολογίες
Ανθολογία Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας
των Θ.Κ. Στεφανόπουλου, Στ. Τσιτσιρίδη, Λ. Αντζουλή, Γ. Κριτσέλη
ΟΜΗΡΟΣ
7. – Ὀδύσσεια α 1-10
Για τα προοίμια των ομηρικών επών γενικά βλ. το Εισαγωγικό σημείωμα στο Κείμενο 1.
Το προοίμιο της Οδύσσειας παρουσιάζει την εξής ιδιομορφία: θεματικά δεν καλύπτει ολόκληρο το έργο αλλά μόνο τις ραψωδίες ε-μ (περίπου το 1/3 του συνόλου) και δίνει δυσανάλογη έμφαση σε ένα μεμονωμένο επεισόδιο, που δύσκολα θα χαρακτηριζόταν το σημαντικότερο της Οδύσσειας,ενώ δεν γίνεται αναφορά σε άλλα θέματα όπως είναι, επί παραδείγματι, οι γνωστές περιπέτειες του Οδυσσέα με τον Πολύφημο, την Κίρκη, τις Σειρήνες κ.ά. Έχει διατυπωθεί η εικασία ότι αυτό το (καθ᾽ εαυτό θαυμαστό) προοίμιο αρχικά είχε συντεθεί για άλλο ποίημα, που είχε ως θέμα του τις περιπλανήσεις και τον νόστο του Οδυσσέα και διέφερε αισθητά από την Οδύσσεια.
ἄνδρα μοι ἔννεπε, Μοῦσα, πολύτροπον, ὃς μάλα πολλὰ |
Τον άντρα, Μούσα, τον πολύτροπο να μου ανιστορήσεις, που βρέθηκε ώς τα πέρατα του κόσμου να γυρνά, αφού της Τροίας πάτησε το κάστρο το ιερό. Γνώρισε πολιτείες πολλές, έμαθε πολλών ανθρώπων τις βουλές, κι έζησε, καταμεσής στο πέλαγος, πάθη πολλά που τον σημάδεψαν, σηκώνοντας το βάρος για τη δική του τη ζωή και των συντρόφων του5 τον γυρισμό. Κι όμως δεν μπόρεσε, που τόσο επιθυμούσε, να σώσει τους συντρόφους. Γιατί εκείνοι χάθηκαν απ᾽ τα δικά τους τα μεγάλα σφάλματα, νήπιοι και μωροί, που πήγαν κι έφαγαν τα βόδια του υπέρλαμπρου Ήλιου· 1 κι αυτός τους άρπαξε του γυρισμού τη μέρα. Από όπου θες, θεά, ξεκίνα την αυτήν την ιστορία, κόρη του Δία,10 και πες την και σ᾽ εμάς.
(μετάφραση Δ. Ν. Μαρωνίτης)
|
1 Κατά τον Ησίοδο ο Yπερίων (στη μετάφραση: ὑπέρλαμπρος) είναι τιτάνας, πατέρας του Ήλιου. Στον Όμηρο Υπερίων χαρακτηρίζεται ο ίδιος ο Ήλιος.
