πιστοποίηση ελληνομάθειας.

Παραδοσιακή αρχιτεκτονική Θάσου

Τα σωζόμενα παραδοσιακά σπίτια της Θάσου χρονολογούνται από το 1800 και μετά. Κτισμένα σε δασωμένες πλαγιές, εμφανίζουν όλα τα στοιχεία της θρακομακεδονικής αρχιτεκτονικής, χωρίς κανένα νησιώτικο. Η εξήγηση πρέπει να αναζητηθεί στη μεγάλη ομοιότητα των παραγόντων που επηρέασαν την κατασκευή των σπιτιών της Θάσου και του ευρύτερου θρακομακεδονικού χώρου: κλίμα, ίδια υλικά κατασκευής (ξύλο και πέτρα), ίδιος τρόπος δόμησης ανά τις εποχές, ίδια σινάφια μετακινουμένων μαστόρων Ηπειρωτών, Αρβανιτών Βουλγάρων αλλά και ντόπιων.

Υπάρχουν, όμως, και ιδιαίτεροι παράγοντες που επιδρούν στην θασίτικη δόμηση. Η απομόνωση του νησιού και ο φόβος εξαιτίας των πειρατών. Η απομόνωση, καθώς το νησί ήταν πειρατικό καταφύγιο και τόπος, από όπου έπαιρναν οι πειρατές ναυπηγήσιμη ξυλεία, δεν επέτρεψε στους Θασίους να επιδοθούν στη ναυτιλία, να πλουτίσουν και να εισάγουν νέες ιδέες. Παρέμεναν στο εσωτερικό φοβισμένοι και, σύμφωνα με τους περιηγητές, μόνο η συνήθεια τούς κρατούσε στο νησί. Η βασική επαφή τους με τον έξω κόσμο ήταν με το Άγιο Όρος. Αλλά, τόσο τα αγιορείτικα μετόχια, όσο και οι εκκλησιές, είναι κτισμένα με τα ίδια υλικά και τεχνικές και, όταν το μέγεθός τους είναι μικρό, συγχέονται με τα θασίτικα σπίτια. Ο πειρατικός κίνδυνος επηρέασε ιδιαίτερα την αρχιτεκτονική των παλαιότερων σπιτιών, η οποία έχει καθαρά αμυντικό χαρακτήρα: πετροντούβαρα, παράθυρα-πολεμίστρες, αμπάρες των θυρών, ελάχιστα ανοίγματα σε προφυλαγμένες θέσεις.

Οι παλαιότεροι οικισμοί της τουρκοκρατίας ήταν το Λιμανχισάρ (Λιμένας, ο μόνος παράλιος), ο Θεολόγος, το Γενιχισάρ (Κάστρο), το Μπουλγάρ (Βουλγάρω, Ραχώνι) και το κάστρο της Κακής Ράχης. Από αυτά ο Λιμένας, το Κάστρο και η Κακή Ράχη ήταν οχυρωμένα. Το 1570 αναφέρεται και το Καζαβίτι, ενώ το 1626 οι Μαριές. Με εξαίρεση τον Λιμένα που κι αυτός εγκαταλείφθηκε το 1770, τα υπόλοιπα βρίσκονται σε έναν εσωτερικό δακτύλιο. Η Παναγία, η Ποταμιά, η Καληράχη, τα Λιμενάρια, οΣωτήρας, ο Αγ. Γεώργιος είναι νεώτερα. Η επιλογή της θέσης τους συνδυάζει την αθέατη από τη θάλασσα ορεινή περιοχή, για προστασία από τους πειρατές (όταν αυτό δεν ήταν δυνατό, επιλεγόταν δυσπρόσιτη θέση), την ύπαρξη νερού σε κοντινή απόσταση, τον σωστό προσανατολισμό, κατά προτίμηση τον νότο, την προστασία από τους ανέμους και την ενδιαφέρουσα θέα. Η μορφή οργάνωσής τους προσαρμόζεται στις δυνατότητες του εδάφους και είναι άλλοτε γραμμική, κατά μήκος ενός κεντρικού άξονα (όπως είναι στο Θεολόγο), ή κεντρική, γύρω από την πλατεία (όπως είναι στο Κάστρο). Οι δρόμοι ήταν λιθόστρωτοι και συντηρούνταν κάθε χρόνο με υποχρεωτική προσωπική εργασία των Θασίων.

Οι κάτοικοι τα πρώτα χρόνια της τουρκοκρατίας ασχολούνται κυρίως με την κτηνοτροφία και την αμπελουργία. Συμπληρωματικά ασχολούνται με τα μελίσσια και άλλα προϊόντα (βρώμη, σύκα, κουκούλια, όσπρια, καρύδια, αμύγδαλα, λινάρι, βελανίδια, πίσσα). Όλες αυτές οι ασχολίες μπορούσαν να γίνουν με ασφάλεια κοντά στα χωριά, μακριά από τη θάλασσα και τους πειρατές. Η ελαιοκαλλιέργεια ήταν περιορισμένη, λόγω της μεγάλης απόστασης των δένδρων από τα χωριά. (…)

Τα νεοκλασικά

Ο νεοκλασικισμός της Θάσου συνδέεται άμεσα με τη δημιουργία των δύο σημαντικότερων παράλιων οικισμών (Λιμένας, Λιμενάρια). Η ανάπτυξη των Λιμεναρίων, που ξεκίνησε το 1902, υπήρξε ραγδαία, εξαιτίας των μεταλλείων τσίγκου που εκμεταλλευόταν η γερμανική εταιρεία Speidel. Η οικονομική ευμάρεια της «ελληνικής Καλιφόρνια», συντελεί στην οικοδόμηση σπιτιών διώροφων και τριώροφων με συμμετρικές όψεις και χρήση στη διακόσμηση κυρίως φυτικών μοτίβων. Η στέγαση γίνεται κυρίως με στέγες με αετώματα που φέρουν γαλλικά κεραμίδια. Στους υπόλοιπους οικισμούς τα σπίτια εμφανίζουν αυστηρό επιδερμικό διάκοσμο με στυλιζαρισμένη γραμμή, τεθλασμένη ή καμπυλόγραμμη διακόσμηση και με απόπειρα μόνο ως προς το πλάσιμο του όγκου και τη διακόσμηση των απολήξεων του κτιρίου. Συχνά, αποσπασματικά στοιχεία συναντούμε και σε παραδοσιακά σπίτια (αετώματα, ξύλινο αετωματικό γείσο στα παράθυρα). Η κατασκευή των τοίχων εξακολουθεί να γίνεται με πέτρα και ξύλο.