πιστοποίηση ελληνομάθειας.

Η θεωρία της σχετικότητας: γέννηση, αποδοχή, αντίκτυπος.

Στο σπίτι του Αϊνστάιν είχε στρωθεί το τραπέζι για το πρωινό και η (δεύτερη) σύζυγός του τού φώναζε να κατέβει από το πάνω όροφο όπου συνέχιζε να κοιμάται. Ο Αϊνστάιν κατέβηκε φορώντας βαριεστημένα επάνω του τη ρόμπα της εποχής, αλλά μετά δυσκολίας καθόταν να φάει το πρωινό του. Η σύζυγός του νόμισε ότι είχε πάθει κάτι και τον ρώτησε αν ήταν καλά. «Αγάπη μου», της απάντησε, «έχω μια θαυμάσια ιδέα!». Ήπιε το ζεστό καφέ του και πήγε και κάθισε στο πιάνο αρχίζοντας να παίζει ένα κομμάτι. Ξαφνικά σταματά, παίρνει ένα φύλλο χαρτί και γράφει κάποιες σημειώσεις. Κάνει μια παύση και γυρίζει προς τη σύζυγό του που συνεχίζει να τον κοιτά με έκπληξη: «Έχω μια θαυμάσια ιδέα, μια εξαίσια ιδέα!» της ξαναλέει. Αυτή, σαστισμένη, τον ρωτά με ένα μείγμα αγανάκτησης και αγωνίας: «Για όνομα του Θεού, Άλμπερτ, πες μου τι είναι, μη με κρατάς σε αγωνία!». «Είναι δύσκολο να σου την εξηγήσω, πρέπει να την επεξεργαστώ κι άλλο», της απάντησε ο Αϊνστάιν και στράφηκε πάλι προς το πιάνο παίζοντας μουσική και γράφοντας σημειώσεις για μισή ώρα, περίπου. Κατόπιν, ανέβηκε στο πάνω πάτωμα λέγοντάς της ότι δεν ήθελε να τον ενοχλήσει κανένας και έμεινε εκεί για δύο βδομάδες.

Η γυναίκα του τού πήγαινε φαγητό καθημερινά και τον βράδυ τον έβλεπε να περπατά για λίγη ώρα για να ασκηθεί και μετά να ξαναεπιστρέψει στην εργασία του. Τελικά, μετά από δύο βδομάδες, ο Αϊνστάιν κατέβηκε πολύ χλωμός από το πάνω πάτωμα, πλησίασε το τραπέζι και της είπε: «Αυτό είναι!» αφήνοντας βαριεστημένα μπροστά της δύο φύλλα χαρτιού. Επρόκειτο για τη γενική θεωρία της σχετικότητας, μιας θεωρίας που έμελε να αλλάξει τον ρου της ιστορίας και της ζωής μας για πάντα.

Έπειτα από την τελική διατύπωση και την πρώτη πειραματική απόδειξη και επαλήθευση της θεωρίας, αποκτήσαμε μια νέα θέαση για το σύμπαν και τη θέση μας σ’αυτό. Το οικοδόμημα του Νεύτωνα είχε δείξει τα όρια του για τις υψηλές ταχύτητες μέσα από τη διατύπωση της ειδικής θεωρίας της σχετικότητας (γιατί όντως υπάρχουν «δύο» θεωρίες της σχετικότητας, η γενική και η ειδική), ενώ ο Αϊνστάιν μετά από τη διατύπωση της γενικής θεωρίας δέχτηκε τα κύματα του φθόνου του περίγυρού του και ενός ακραίου μίσους που υπονόμευσε κατά πολύ την πρώτη υποδοχή της ιστορικής αυτής ανακάλυψης.

Η άλλη ακραία πλευρά της στάσης έναντι του μεγαλοφυούς επιστήμονα είναι η γνωστή, άκριτη αναγόρευσή του σε μύθο. Αυτή η δεύτερη πλευρά, υποστηριζόμενη σε μεγάλο βαθμό από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης που ήδη είχαν αρχίσει τις διαδικασίες κατασκευής ειδώλων, οδήγησε σε έναν άκρατο μιμητισμό εκ μέρους των φυσικών, που άρχισαν, άλλοι να κυκλοφορούν με επιμελώς ατημέλητα μαλλιά ή ρούχα, άλλοι να αναζητούν απεγνωσμένα την τροφή που έτρωγε ή τη μουσική που έπαιζε κατά τις κρίσιμες βδομάδες συγγραφής του άρθρου και άλλοι να εγκαταλείπουν ξαφνικά την κοπέλα τους δηλώνοντας πως βρήκαν μια θαυμάσια ιδέα, να εξαφανίζονται και γυρίζοντας άπρακτοι μετά από δυο βδομάδες να μη βρίσκουν πια ούτε την ίδια την κοπέλα.

Έτσι το περιβάλλον που συστάθηκε γύρω από το όνομα του επιστήμονα απομάκρυνε δυστυχώς πολλούς ανθρώπους από μια ισορροπημένη σύλληψη του πώς και γιατί κατάφερε να διατυπώσει τις σωστές εξισώσεις της γενικής θεωρίας της σχετικότητας − που αποδείχθηκε, μέχρι τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές, ως η ακριβέστερη θεωρία που διαθέτουμε. Όλα τα παραδεκτά σήμερα δεδομένα εξέλιξης του σύμπαντος βασίζονται στις εξισώσεις του Αϊνστάιν, καθώς κάθε επίλυση των εξισώσεών του μας δίνει όλη την ιστορία κάποιου σύμπαντος.

Αυτά τα κοσμολογικά μοντέλα υποδεικνύουν ότι το σύμπαν βρίσκεται ακόμα σε φάση επέκτασης των ορίων του. Διάφορες αστρονομικές παρατηρήσεις του ρυθμού επέκτασης του σύμπαντος επιτρέπουν σήμερα να υπολογίσει κανείς το ποσό της συνολικής ύλης στο σύμπαν. Περίπου το 90% της ύλης προκύπτει ότι είναι η λεγόμενη «σκοτεινή ύλη» που έχει μεν μάζα (δηλαδή βαρυτική επίδραση) αλλά που δεν επιδρά ηλεκτρομαγνητικά (και συνεπώς δεν μπορεί να παρατηρηθεί ευθέως). Μια άλλη σημαντική συνέπεια της γενικής θεωρία της σχετικότητας αφορά την πρόβλεψη της ύπαρξης ορίων στο χωροχρόνο που ονομάζονται χωροχρονικές ανωμαλίες.

Σε γενικές γραμμές, η γενική θεωρία έχει αναδειχθεί ως το πιο επιτυχημένο μοντέλο για το σύμπαν μας! Μέχρι τώρα, όλες οι παρατηρήσεις και τα πειράματα επιβεβαιώνουν τη γενική θεωρία. Βέβαια, υπάρχουν και πολλά ανοιχτά ζητήματα που καταδεικνύουν τη μη πληρότητά της αλλά στο σύνολό της η θεωρία έχει αποδειχθεί ως ένα από τα σημαντικότερα επιτεύγματα του ανθρώπινου νου.

Βέβαια, και ο ίδιος ο επιστήμονας, όπως μπορούμε να συνάγουμε και από τις συνθήκες δημιουργίας της θεωρίας, παρότι υπήρξε ένας από τους σπουδαιότερους επιστήμονες, ήταν άνθρωπος χωρίς έπαρση, με χιούμορ και αγάπη για τους