πιστοποίηση ελληνομάθειας.

Ο Σαίξπηρ ακονίζει το μυαλό.

Τελικά αποδεικνύεται πως η στροφή στα κλασικά αναγνώσματα της εθνικής και παγκόσμιας λογοτεχνίας έχει εμπράκτως αποδεδειγμένη αξία. Έτσι, ευεργετική δράση στη λειτουργία του εγκεφάλου φαίνεται πως έχουν τα έργα κλασικών συγγραφέων και ποιητών όπως π.χ. ο Γουίλιαμ Σαίξπηρ, υποστηρίζουν σύγχρονοι ειδικοί μέσα από τη διεξαγωγή ειδικής μελέτης.

Με τη βοήθεια απεικονιστικών εξετάσεων του εγκεφάλου, οι ερευνητές παρακολούθησαν την εγκεφαλική δραστηριότητα πολλών εθελοντών κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης αριστουργημάτων της κλασικής λογοτεχνίας στην πρωτότυπη μορφή τους, στη γλώσσα στην οποία γράφηκαν την εποχή που πρωτοεκδόθηκαν. Στη συνέχεια εξέθεσαν και πάλι τους εθελοντές στα κλασικά κείμενα τα οποία ήταν γραμμένα αυτή τη φορά στη σύγχρονη γλώσσα, αλλά σε μια απλοποιημένη εκδοχή τους, και κατέγραψαν εκ νέου την εγκεφαλική δραστηριότητα των τελευταίων. Παρατήρησαν λοιπόν, ότι η απαιτητική πρόζα, καθώς και η περίτεχνη και περίπλοκη ποιητική γλώσσα ανέβαζε τη δραστηριότητα του εγκεφάλου στα ύψη, σε αντίθεση με τη σύγχρονη και πολύ πιο απλοϊκή γλώσσα.

Οι δομές, λοιπόν, του πρωτοτύπου, οι απαιτήσεις επεξεργασίας του και η προσπάθεια αναμέτρησης του αναγνώστη με τη μεσαιωνική ή/και την αρχαία γλώσσα έθεταν τον εγκέφαλο σε κίνηση και έντονη δραστηριότητα προσφέροντας πολύτιμη άσκηση και ενίσχυση στις νοητικές διεργασίες. Συγκεκριμένα, οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι κάθε φορά που οι αναγνώστες συναντούσαν στο κείμενο παράξενες και λιγότερο συνηθισμένες λέξεις, πρωτότυπες εκφράσεις και πιο απαιτητικά σημεία από πλευράς δομής, ορισμένες περιοχές του εγκεφάλου τους «άναβαν», φωτίζονταν στη μαγνητική απεικόνιση με πρωτοφανή τρόπο. Η συγκεκριμένη εγκεφαλική υπερδραστηριότητα, φάνηκε να διαρκεί αρκετά, ανεβάζοντας την ταχύτητα επεξεργασίας του εγκεφάλου και ενθαρρύνοντας έτσι την περαιτέρω ανάγνωση των δύσκολων κειμένων.

Οι νοητικές διεργασίες που ενεργοποιήθηκαν, λοιπόν, με την επεξεργασία των απαιτητικών αυτών έργων ενίσχυσαν κατά κόρον τη γενική εγκεφαλική δραστηριότητα. Μάλιστα, η ανάγνωση συγκεκριμένου λογοτεχνικού είδους ενδέχεται να συνδέεται με την ενίσχυση συγκεκριμένης περιοχής του εγκεφάλου.

Έτσι, η μελέτη κατέδειξε πως η ανάγνωση ποίησης ενισχύει τη δραστηριότητα του δεξιού ημισφαιρίου του εγκεφάλου, μιας περιοχής η οποία σχετίζεται με την «αυτοβιογραφική μνήμη», βοηθώντας τον αναγνώστη να ανακαλεί μνήμες που αφορούν προσωπικά του βιώματα με αφορμή αυτά που διαβάζει. Με τον τρόπο αυτό ο αναγνώστης αποκτά ένα πολύτιμο βοηθό στο να μελετήσει και να επανεκτιμήσει τις δικές του εμπειρίες, καθώς αυτόματα ενεργοποιούνται και οι μηχανισμοί αναλογισμού. Το γεγονός αυτό, σύμφωνα με τους ερευνητές, θα μπορούσε να συνεπάγεται ότι η ανάγνωση κλασικών έργων είναι πιο αποτελεσματική από τα βιβλία αυτοβοήθειας, αυτά, δηλαδή, τα έργα που υποδεικνύουν στον αναγνώστη τι να κάνει ή τι να μην κάνει για να πετύχει τους στόχους του.

Η δυνατότητα ενδοσκόπησης που προσφέρουν τα κλασικά έργα φαίνεται πολύ σημαντικότερη. Το γεγονός αυτό συνιστά ένα ατράνταχτο επιχείρημα υπέρ της «σοβαρής» γλώσσας και λογοτεχνίας έναντι των περισσότερο εύπεπτων αναγνωσμάτων που αναμασούν κοινοτοπίες και διατυπώνουν προβλέψιμες γνώμες. Υπό αυτήν την έννοια τα σοβαρά αναγνώσματα προωθούν την ίδια την αυτογνωσία θέτοντας στο κέντρο του προβληματισμού σημαντικά ζητήματα της ανθρώπινης ζωής σε όλους τους τομείς. Η ποίηση, μάλιστα, προσφέρει διαφορετικές βαθιές αναγνώσεις της ανθρώπινης εμπειρίας που προσφέρουν συναισθηματικές και βιογραφικές αποχρώσεις και συνιστώσες στις γνωστικές μας λειτουργίες. Δεν είναι, δηλαδή, απλά η αίσθηση της αποκτώμενης σοφίας από την ανάγνωση των έργων αυτών, αλλά, επίσης, και ο συσχετισμός των βιωμάτων που περιγράφονται, της ενσταλαγμένης στο λόγο ανθρώπινης εμπειρίας με τα προσωπικά βιώματα του αναγνώστη που καλλιεργούν μια αίσθηση εκ βαθέων αναστοχασμού.

Η συγκεκριμένη έρευνα αποδεικνύει, έτσι, έμπρακτα τη δύναμη της λογοτεχνίας που δεν συνιστά μια θεωρητική ενασχόληση και μια ανώδυνη δραστηριότητα για τον ελεύθερο χρόνο μας, αλλά εργαλείο επαναπροσδιορισμού των αξιών, των εμπειριών και των γνώσεών μας, καθώς και μέσο εμπλουτισμού των τελευταίων. «Τα κλασικά αριστουργήματα λογοτεχνίας φάνηκε να λειτουργούν ως “ρουκέτες ενέργειας” του εγκεφάλου» εξηγεί χαρακτηριστικά ο κύριος ερευνητής. «Η συγκεκριμένη μελέτη επισημαίνει τη δύναμη της λογοτεχνίας, η οποία δημιουργεί νοητικά μονοπάτια και συλλογισμούς, διαμορφώνει τον τρόπο σκέψης και δημιουργεί συνδέσμους ανάμεσα σε βιώματα και εμπειρίες, τόσο σε νέους όσο και σε ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας».

Σε επόμενη φάση οι ερευνητές σκοπεύουν να παρακολουθήσουν την εγκεφαλική δραστηριότητα εθελοντών κατά την ανάγνωση έργων του βρετανού συγγραφέα Τσαρλς Ντίκενς. Επίσης, αναμένεται να εξετάσουν την επίδραση της ανάγνωσης κλασικών έργων στον τρόπο λειτουργίας του εγκεφάλου ασθενών που πάσχουν από άνοια.

Από ό,τι φαίνεται, πάντως, από την πρώτη έρευνα τα αποτελέσματα αναμένονται να είναι ενθαρρυντικά, ενώ μεγάλο ενδιαφέρον θα είχε μια ανάλογη μελέτη σε σχέση με την αρχαία ελληνική γραμματεία.