πιστοποίηση ελληνομάθειας.

Το βιβλίο και η κρίση

Οι εκδότες φαίνεται να συγκλίνουν στις απόψεις τους για την κρίση σύμφωνα με έρευνα που δημοσίευσε το βιβλιοφιλικό site BookBar.gr. Οι περισσότεροι συμφωνούν ότι η κρίση άρχισε να γίνεται αισθητή γύρω στο 2009. Ο τζίρος τους έπεσε από 20% έως και 60%, ενώ οι περισσότεροι είχαν ζημίες αντί για κέρδη. Το βασικό πρόβλημα είναι η έλλειψη ρευστότητας στο χώρο αλλά και η κρίση που απομακρύνει τους αναγνώστες από το βιβλιοπωλείο. Ο ανταγωνισμός έχει σκληρύνει ενώ δεν παραλείπεται να αναφερθούν και παιχνίδια κάτω από το τραπέζι, όπως και φόβοι ότι κάποιοι μπορεί να μην αντέξουν την πίεση της ύφεσης. Οι περισσότεροι καταφεύγουν σε μείωση τιμών και αυστηρότερη επιλογή τίτλων.

Ο κ. Νώντας Παπαγεωργίου (εκδόσεις Μεταίχμιο) επισημαίνει ότι «οι καιροί δεν επιτρέπουν ημίμετρα». Υπολογίζει την πτώση του τζίρου που προκάλεσε η κρίση στον εκδοτικό χώρο γύρω στο 40%, ενώ για τις εκδόσεις Μεταίχμιο η πτώση υπολογίζεται γύρω στο 15%. Ο Νώντας Παπαγεωργίου μιλά για το «κοινό μυστικό» της έλλειψης ρευστότητας στην αγορά, για τον σκληρότερο ανταγωνισμό μεταξύ των εκδοτών και για την αυστηρότερη επιλογή στους εκδιδόμενους τίτλους. Υπογραμμίζει τη στροφή του κοινού στα πολιτικά δοκίμια – μελέτες που αποκωδικοποιούν την παγκόσμια οικονομική κρίση και επισημαίνει την ανάγκη μείωσης των τιμών.

Η οικονομική ανασφάλεια του αναγνωστικού κοινού και τα προβλήματα ρευστότητας σε συνδυασμό με κάποιες προϋπάρχουσες αδυναμίες εκδοτών, επισημαίνονται από την εκδότρια κυρία Άννα Πατάκη (εκδόσεις Πατάκη) ως οι κυριότερες αιτίες για την εκδήλωση της κρίσης στον ελληνικό εκδοτικό χώρο. Η κυρία Πατάκη μιλά επίσης για τη συρρίκνωση της αγοράς του κέντρου της Αθήνας που είχε δυσμενείς επιπτώσεις για τον εκδοτικό κόσμο και εκτιμά την πτώση του τζίρου στο 20%.Τονίζει ότι η μείωση της λιανικής τιμής του βιβλίου είναι πλέον επιτακτική ανάγκη, αλλά δεν παύει να διατηρεί την αισιοδοξία της και μιλά για την ελπίδα να γεννηθεί «Μια νέα φουρνιά ανθρώπων, συγγραφέων, βιβλίων που θα δώσουν νέα λογοτεχνική ζωή και θα κερδίσουν αναγνώστες στο μέλλον»

Ο κ. Θανάσης Καστανιώτης (εκδόσεις Καστανιώτη), από τους παλιούς εκδοτικούς οίκους, δείχνει αισιόδοξος και πιστεύει ότι η κρίση χρειάζεται δυναμική αντιμετώπιση: «Η κατάσταση είναι δυναμική και ως τέτοια την αντιμετωπίζουμε» επισημαίνει ο εκδότης και αναφέρεται στη δημιουργία του νέου βιβλιοπωλείου στο Γκάζι, τη μεταστέγαση του εκδοτικού οίκου στο ιστορικό κτήριο της οδού Θεμιστοκλέους, τη στροφή του κοινού στο πολιτικό βιβλίο, και για το e-book που διαμορφώνει πια το μέλλον του βιβλίου.

Επισημαίνοντας ότι τα δεδομένα του εκδοτικού χώρου έχουν αλλάξει ριζικά με την εκδήλωση της εκδοτικής κρίσης τα τρία τελευταία χρόνια, ο εκδότης Άρης Λασκαράτος (εκδόσεις Αιώρα) την αποδίδει στην υπερπροσφορά τίτλων και στη γιγάντωση του χώρου με τις αλυσίδες βιβλιοπωλείων που δημιουργήθηκαν στα προ κρίσης χρόνια της «ευμάρειας». Ο Άρης Λασκαράτος δίνει έμφαση σε ποιοτικές και ευρηματικές επιλογές στο εκδοτικό του πρόγραμμα και τονίζει ότι σήμερα, περισσότερο από ποτέ χρειάζεται δημιουργικότητα, επινοητικότητα και αντισυμβατική σκέψη.

Ο εκδότης κ. Βαγγέλης Παπαθανασόπουλος, που μαζί με την κυρία Κάτια Λεμπέση, διευθύνουν τις ιστορικές εκδόσεις Κέδρος εκτιμά ότι η μείωση των εσόδων του εκδοτικού οίκου από το ξεκίνημα τις κρίσης κυμαίνεται στο 30% και επισημαίνει ότι ο ανταγωνισμός μεταξύ των εκδοτών έχει γίνει πιο σκληρός, ενώ η επιλογή των τίτλων που θα εκδοθούν γίνεται με πιο αυστηρά κριτήρια.

Ο εκδότης κ. Θανάσης Ψυχογιός(εκδόσεις Ψυχογιός) είναι από τους λίγους εκδότες που επισημαίνει ότι εγκαίρως προείδε την κρίση και έλαβε μέτρα. Μιλώντας για τα αίτια που προκάλεσαν την κρίση ο κ. Ψυχογιός αναφέρεται στην ευρύτερη «κρίση αξιών» αλλά και στις «υπέρμετρες δανειακές υποχρεώσεις πολλών εταιρειών του κλάδου». Για την αντιμετώπιση της κρίσης ο κ. Ψυχογιός κάνει λόγο για «αυστηρότερα κριτήρια» στις επιλογές των εκδιδόμενων βιβλίων και επισημαίνει την ανάγκη για χαμηλές τιμές. Όπως τονίζει: «Οι χαμηλές τιμές ήταν πάντα στρατηγική επιλογή μας».

«Τα βιβλιοπωλεία άρχισαν το ένα μετά το άλλο να κλείνουν, διότι το αναγνωστικό κοινό δεν έχει χρήματα να αγοράσει βιβλία», σημειώνει η κυρία Παναγιώτα Λιβάνη (εκδόσεις Λιβάνη) και συνεχίζει «κατά συνέπεια οι βιβλιοπώλες είναι ανήμποροι να καταβάλουν τις υποχρεώσεις τους, τα χρωστούμενα δηλαδή στους εκδότες. Άνθρωποι έμειναν χωρίς εργασία. Οικογένειες ξεκληρίστηκαν οικονομικά και ηθικά. Αυτό συνεπάγεται τελικά ότι άνθρωποι στερούνται τη γνώση».

Τα μεγάλα οικονομικά ανοίγματα και ο μεγάλος αριθμός εκδιδόμενων βιβλίων είναι οι κυριότερες αιτίες της σημερινής εκδοτικής κρίσης σύμφωνα με τον εκδότη κ. Γιάννη Φαλδαμή (εκδόσεις Κλειδάριθμος). Με αρχικό προσανατολισμό τα βιβλία τεχνικής – επιστημονικής κατεύθυνσης οι εκδόσεις Κλειδάριθμος, των οποίων ένα σημαντικό μέρος του εκδοτικού καταλόγου αποτελείται από πανεπιστημιακά βιβλία, έχουν κάνει τα τελευταία χρόνια ένα πετυχημένο «άνοιγμα» και στο χώρο της λογοτεχνίας. Ο κ. Φαλδαμής αναφέρεται στο ζήτημα της καθυστέρησης των πληρωμών που ταλανίζει όλη την αγορά και επισημαίνει το ανανεωμένο ενδιαφέρον του κοινού για βιβλία με οικονομικό περιεχόμενο.

«Η κρίση συνδέεται στενά με δύο φαινόμενα που έχουν τις ρίζες τους στη σαρωτική επέλαση της παγκοσμιοποιημένης αγοράς» εξηγεί ο συγγραφέας και εκδότης Άρης Μαραγκόπουλος (εκδόσεις Τόπος). Κατ’ αυτόν οι πραγματικές αιτίες της εκδοτικής κρίσης στην Ελλάδα σχετίζονται και με το φαινόμενο της γιγάντωσης της ελληνικής εκδοτικής φούσκας, κάτι ανάλογο με αυτό της χρηματιστηριακής. Τονίζει ότι «οι αλυσίδες του βιβλίου βιάστηκαν να απλωθούν σε υποκαταστήματα δίχως στρατηγική που να έχει λογική σχέση με το βιβλίο, βιάστηκαν να μετατρέψουν τα βιβλιοπωλεία σε μαγαζιά βιβλιοδώρων μιας χρήσης .Έτσι το βιβλίο έχασε τους πιστούς του πελάτες, τους αναγνώστες, και τους αντικατέστησε με ευκαιριακούς αγοραστές». Υπολογίζει τη μείωση των εσόδων του κατά 50-60%.