πιστοποίηση ελληνομάθειας.

Αιωρούμενα σωματίδια: Οι αόρατοι εχθροί της υγείας μας

Αγαπητοί ακροατές και αγαπητές ακροάτριες, καλησπέρα σας. Το θέμα της σημερινής μας εκπομπής αφορά την ρύπανση της ατμόσφαιρας στα μεγάλα αστικά κέντρα.

Ίσως δεν το γνωρίζετε, αλλά η χώρα μας, τα τελευταία χρόνια, βρίσκεται σταθερά στις πρώτες θέσεις των ευρωπαϊκών χωρών με τις υψηλότερες συγκεντρώσεις αιωρούμενων σωματιδίων στην ατμόσφαιρα, ενώ δεν έχει ακόμη υιοθετήσει αποτελεσματικά μέτρα για τη μείωσή τους.

Τι είναι τα αιωρούμενα σωματίδια; Πρόκειται για «κοκτέιλ» ατμοσφαιρικών ρύπων με επικίνδυνα για τη υγεία συστατικά. Προέρχονται από τα καυσαέρια αυτοκινήτων, τη βιομηχανία, τη σκόνη από το έδαφος τις αγροτικές δραστηριότητες τις οικοδομικές κατασκευές.

Όσο πιο μικρή διάμετρο έχουν τα αιωρούμενα σωματίδια, τόσο πιο επιβλαβή αποδεικνύονται για την υγεία, γιατί «τρυπώνουν» ευκολότερα στον οργανισμό μέσω της αναπνοής.

Η μέση ανώτατη ετήσια τιμή που έχει καθορίσει η Ευρωπαϊκή Ένωση για τις συγκεντρώσεις αιωρούμενων σωματιδίων είναι 40 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο, ενώ η μέση ανώτατη ημερήσια τιμή είναι 50 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο και επιτρέπεται να ξεπερνιέται 35 φορές το χρόνο. Στο κέντρο της Αθήνας οι μέσες ημερήσιες τιμές ξεπερνιούνται πάνω από 150 φορές το χρόνο ενώ οι αντίστοιχες υπερβάσεις στο κέντρο της Θεσσαλονίκης ξεπερνούν τις 200 φορές το χρόνο

Τα αιωρούμενα σωματίδια στην ατμόσφαιρα επιδρούν πολύ σοβαρά στην υγεία μας και μειώνουν το μέσο προσδόκιμο επιβίωσης των ανθρώπων.

Καταρχήν, επιβαρύνουν τους πνεύμονες. Στο εξωτερικό υπάρχει πληθώρα επιδημιολογικών μελετών που υποστηρίζουν ότι όσοι υποφέρουν από χρόνιες παθήσεις των πνευμόνων (π.χ. άσθμα) επιβαρύνονται σημαντικά από τα αιωρούμενα σωματίδια.

Επίσης, αυξάνουν τον καρδιαγγειακό κίνδυνο. Όπως έχουν αποδείξει διεθνείς επιστημονικές μελέτες, η χρόνια εισπνοή αιωρούμενων σωματιδίων προκαλεί σοβαρές καρδιακές βλάβες, αυξάνοντας μάλιστα δραστικά τα οξέα στεφανιαία επεισόδια.

Ο βαθμός έκθεσής μας στα αιωρούμενα σωματίδια καθορίζεται από διάφορους παράγοντες, όπως το ύψος, η ώρα, η εποχή. Όσο πιο κοντά στο αναπνευστικό σύστημα εκπέμπει μια πηγή καυσαερίων, τόσο μεγαλύτερη είναι η επιβάρυνση του οργανισμού. Οι εξατμίσεις π.χ. των αυτοκινήτων που εκπέμπουν πολύ κοντά στο πρόσωπο των ανθρώπων είναι πιο επιβαρυντικές σε σχέση με μια βιομηχανία που εκπέμπει μεγάλη ποσότητα αιωρούμενων σωματιδίων αλλά οι καμινάδες διώχνουν τα καυσαέρια 20-100 μέτρα ψηλά.

Οι συχνότερες υπερβάσεις των τιμών σε ατμοσφαιρικά σωματίδια στην ατμόσφαιρα σημειώνονται τις ώρες κυκλοφοριακής αιχμής σε σταθμούς μέτρησης που επηρεάζονται άμεσα από την κυκλοφορία των αυτοκινήτων: για παράδειγμα στην Αθήνα, στην οδό Αριστοτέλους και στη Θεσσαλονίκη, στην οδό Ελευθερίου Βενιζέλου, και μάλιστα τις ώρες 9-10 το πρωί ή 12-3 το μεσημέρι.

Το φθινόπωρο και το χειμώνα αυξάνονται τα επίπεδα των ατμοσφαιρικών ρύπων που προέρχονται από τα καυσαέρια των αυτοκινήτων, τις κεντρικές θερμάνσεις και τις βιομηχανίες. Επίσης, συχνά εμφανίζεται το φαινόμενο της θερμοκρασιακής αναστροφής δηλαδή μπορεί να έχουμε στο έδαφος ψυχρότερο αέρα από ό,τι σε υψηλότερα στρώματα, οπότε τα αιωρούμενα σωματίδια εγκλωβίζονται, με αποτέλεσμα να αυξάνονται οι συγκεντρώσεις τους στην ατμόσφαιρα.

Λόγω των υψηλών θερμοκρασιών και της ηλιοφάνειας, προκαλούνται φωτοχημικές αντιδράσεις που «γεννούν» διαφορετικούς ρύπους από ό,τι το χειμώνα, όπως το όζον. Επίσης η βροχή και οι άνεμοι παρασύρουν τα αιωρούμενα σωματίδια προς το έδαφος ή τα μεταφέρουν μακριά, με αποτέλεσμα να περιορίζονται οι συγκεντρώσεις τους στην ατμόσφαιρα της πόλης.

Κατά τη διάρκεια φαινομένων αυξημένης συγκέντρωσης αιωρούμενων σωματιδίων στην ατμόσφαιρα προτιμήστε να κλείσετε τα παράθυρα του σπιτιού σας και να παραμείνετε σε κλειστούς χώρους. Ειδικά, άτομα των ευάλωτων ομάδων, όπως παιδιά και ηλικιωμένοι θα πρέπει να συμβουλεύονται να αποφεύγουν να κυκλοφορούν σε ανοιχτούς χώρους. Σε περίπτωση που αυτό δεν είναι εφικτό, η λήψη μέτρων προσωπικής προστασίας είναι απαραίτητη.

Άτομα, τα οποία έρχονται σε επαφή με αυξημένα επίπεδα αιωρούμενων σωματιδίων στο χώρο εργασίας τους πρέπει να λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα προσωπικής προστασίας και, σε περίπτωση που αισθάνονται επιβάρυνση της υγείας τους, να επικοινωνούν αμέσως με τον προσωπικό τους γιατρό.