πιστοποίηση ελληνομάθειας.

Ακριβό ή φθηνό το βιβλίο;

Δημοσιογράφος: Καλημέρα. Έχω την εξαιρετική τιμή σήμερα να φιλοξενώ στην εκπομπή μου τρεις βιβλιοπώλες και έναν εκδότη. Κοντά μας είναι ο κύριος Νίκος Καρατζάς από το βιβλιοπωλείο Ιανός. Δίπλα του κάθεται ο κύρος Ευριπίδης Κωνσταντινίδης, από το ομώνυμο βιβλιοπωλείο. Ο κύριος Βαγγέλης Κούτας έχει το βιβλιοπωλείο Αγορά. Στην παρέα μας βρίσκεται και ο εκδότης Αργύρης Καστανιώτης, από τις εκδόσεις Καστανιώτη. Σας καλημερίζω όλους.

Όλοι: Καλημέρα.

Δημοσιογράφος: Πριν από περίπου ενάμιση χρόνο, δημιουργήθηκε στο Facebook μία ομάδα που ξεκίνησε μία συζήτηση για το είδος των βιβλίων που διαβάζει ο κόσμος στο μετρό και στα μέσα μαζικής μεταφοράς. Σε πολύ σύντομο χρόνο τα 40, αρχικά, άτομα της ομάδας, έφτασαν να ξεπερνούν τα χίλια. Κάποια στιγμή η συζήτηση επικεντρώθηκε στο κατά πόσον είναι ακριβό το βιβλίο στη χώρα μας. Σε μία πρώτη επαφή που έκανα με τον καθένα από εσάς, δεν αρνηθήκατε ότι σε ορισμένες περιπτώσεις το βιβλίο είναι ακριβό, το πουλάτε ακριβά δηλαδή. Έχοντας λοιπόν στα χέρια μου αυτή την πρώτη παραδοχή σας, σας ρωτώ ευθέως: στο κύκλωμα «παραγωγή-διακίνηση-πώληση» του βιβλίου, ποιος νομίζετε ότι είναι ο πιο αδύναμος κρίκος;

Ευριπίδης Κωνσταντινίδης: Θα σας απαντήσω με σιγουριά πως είναι το βιβλιοπωλείο, με την έννοια ότι αποτελεί τον τελικό αποδέκτη όλων των προβλημάτων και των αγκυλώσεων που επικρατούν στους άλλους δύο χώρους. Και είναι αυτός που θα πρέπει να κάνει την τελική πώληση στον πελάτη, ο οποίος λόγω της σημερινής οικονομικής δυσπραγίας, είναι ιδιαίτερα πιο απαιτητικός.

Νίκος Καρατζάς: Συμφωνώ απολύτως. Θα προσπαθήσω όμως να δώσω τη δική μου ερμηνεία. Η συρρίκνωση της αγοράς οδηγεί σε πτώση πωλήσεων και δημιουργεί ένα μεγάλο πρόβλημα ρευστότητας. Αυτό αμέσως οδηγεί τον επόμενο κρίκο, τη διανομή, σε ασφυξία, διότι παίρνει όλη την επισφάλεια της αγοράς. Το γεγονός αυτό ανακυκλώνει το πρόβλημα στον εκδότη, ο οποίος δεν έχει σημεία πώλησης για να τοποθετήσει το προϊόν του. Άρα, για να μειώσει τον κίνδυνο της επισφάλειας, τοποθετείται σε λιγότερα σημεία. Στο τέλος, όλο το κύκλωμα καταλήγει να αποτελείται από αδύναμους κρίκους. Στο μέλλον, βλέπω πως λιγότεροι εκδότες θα εκδίδουν λιγότερα βιβλία, που θα διανέμουν ελάχιστοι διανομείς σε λιγότερα βιβλιοπωλεία. Επομένως, θα μοιραστούν μία πολύ μικρότερη αγορά λόγω φτώχειας.

Αργύρης Καστανιώτης: Εγώ, αντίθετα, θεωρώ πως η ίδια η Πολιτεία είναι ένας αδύναμος κρίκος από μόνος του. Δεν λαμβάνει επαρκή μέτρα για τη στήριξη και τη διάδοση ενός πολιτιστικού προϊόντος, όπως είναι το βιβλίο. Για να μην παρεξηγηθώ, δεν αναφέρομαι σε χορηγίες και άμεση χρηματοδότηση εκδοτών. Μιλώ για την ανάγκη δημιουργίας ενός διευρυμένου δικτύου δημόσιων βιβλιοθηκών, το οποίο θα προσφέρει στο κοινό δωρεάν πρόσβαση στη γνώση και στη λογοτεχνία.

Βαγγέλης Κούτας: Είναι και κάτι άλλο. Το βιβλίο φθάνει στην αγορά, στον καταναλωτή, με ένα φόρο προστιθέμενης αξίας, το ΦΠΑ δηλαδή, που είναι της τάξης του 6%. Ενώ στην πηγή του, στην παραγωγή του βιβλίου, το ΦΠΑ βρίσκεται στο 23%. Αυτομάτως, ο υψηλός συντελεστής ΦΠΑ στην πηγή, το κάνει ακριβό αγαθό.

Δημοσιογράφος: Στις διαδικτυακές συζητήσεις που διεξάγονται με μεγάλη ένταση αυτό το τελευταίο διάστημα, πολλοί αναγνώστες προτείνουν να μειωθεί το ποσοστό έκπτωσης που δίνουν οι εκδότες στα βιβλιοπωλεία. Εδώ και χρόνια ξέρουμε πως αυτό κυμαίνεται μεταξύ 30%-35%. Με την εμφάνιση των αλυσίδων βιβλιοπωλείων η έκπτωση αυτή αγγίζει το 50%, και σε μερικές περιπτώσεις το 55%. Εσείς τι πιστεύετε; Κάτι τέτοιο θα βοηθήσει;

Ευριπίδης Κωνσταντινίδης: Όντως, ο μέσος όρος ποσοστού έκπτωσης κυμαίνεται μεταξύ 35-40%. Σε μεμονωμένες περιπτώσεις φθάνει και το 50%. Αν όμως αφαιρέσουμε την έκπτωση 10% που γίνεται στους πελάτες ούτως ή άλλως, τότε αντιλαμβάνεστε πως το πραγματικό ποσοστό κέρδους για το βιβλιοπώλη είναι αισθητά χαμηλότερο. Ακόμη και να γίνει κάποια μείωση, θεωρούμε ότι δύσκολα θα περάσει όλη στον καταναλωτή, καθώς το βιβλιοπωλείο είναι πολύ πιθανό να μη θελήσει να μειώσει αισθητά το κέρδος του.

Δημοσιογράφος: Τι προτείνετε λοιπόν; Πώς μπορεί να μειωθεί η τιμή του βιβλίου; Κύριε Καρατζά;

Νίκος Καρατζάς: Πιστεύω πως κάτι τέτοιο είναι εφικτό μόνο εάν μειωθούν αναλογικά όλοι οι συντελεστές κόστους, από το συγγραφέα του βιβλίου έως το βιβλιοπωλείο. Επίσης, το κόστος του βιβλίου μπορεί να πέσει αν αυξηθεί ο αριθμός των αντιτύπων μίας έκδοσης, αυτό που εμείς λέμε τιράζ. Αν δηλαδή το τιράζ περάσει από τα 500-1.000 αντίτυπα στα 2.000-3.000 αντίτυπα, αυτό θα μειώσει σημαντικά την τιμή του βιβλίου.

Αργύρης Καστανιώτης: Κι εγώ είμαι της άποψης πως όλοι όσοι εμπλέκονται στην παραγωγή και διακίνηση των βιβλίων πρέπει να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα και να μειώσουν με τη σειρά τους τις δικές τους απολαβές.

Ευριπίδης Κωνσταντινίδης: Δεν γίνεται διαφορετικά. Πρέπει όλοι να συμβάλλουν. Στο χώρο της παραγωγής, εκδότες και συγγραφείς πρέπει να επανεξετάσουν τη μεταξύ τους σχέση αναφορικά με το κόστος των συγγραφικών δικαιωμάτων και τον τρόπο καταβολής τους. Όσον αφορά τη διακίνηση, να αρθούν κάποιοι περιορισμοί και αποκλεισμοί, ιδιαίτερα όσον αφορά τα μικρότερα βιβλιοπωλεία, που πολλές φορές αναγκάζονται να αγοράζουν βιβλία με αμελητέο ποσοστό κέρδους. Και φυσικά η πώληση δεν μπορεί να αποτελέσει εξαίρεση. Τα βιβλιοπωλεία, ιδιαίτερα τα μεγαλύτερα, έχουν δυνατότητες να μειώσουν το ποσοστό έκπτωσης, ώστε να υπάρχει μία όσο το δυνατόν πιο ισορροπημένη αγορά απέναντι σε όλα τα σημεία πώλησης.

Δημοσιογράφος: Από τη μέχρι τώρα κουβέντα μας, αντιλαμβάνομαι πως το θέμα είναι πολυδιάστατο και εμπλέκονται πολλοί φορείς στο θέμα του βιβλίου. Παρόλα αυτά εγώ θα ήθελα να κλείσω τη σημερινή εκπομπή με την ευχή το βιβλίο ως αγαθό να γίνει ξανά προσιτό στον κόσμο, γιατί σήμερα, περισσότερο από ποτέ οι άνθρωποι έχουν ανάγκη από έναν καλό σύντροφο, όπως είναι το βιβλίο. Σας ευχαριστώ για την παρουσία σας εδώ σήμερα.

Όλοι μαζί: Ευχαριστούμε.