πιστοποίηση ελληνομάθειας.

Ο Παντελής Βούλγαρης μιλά στη LifO για το "Ψυχή Βαθιά"

Πότε σκεφτήκατε να κάνετε μια ταινία για τον εμφύλιο;

- Όταν πήγα στην Καστοριά, πριν μερικά χρόνια και είδα τον Γράμμο και το Βίτσι. Ήταν τέτοια η εντύπωση που δημιούργησαν μέσα μου, ώστε μετά που επέστρεψα στην Αθήνα συνεχώς τα σκεφτόμουν. Και τότε είπα πως θέλω να ξαναπάω εκεί πάνω, για να μελετήσω την ιστορία του ελληνικού εμφυλίου.

-Ποια ιδέα σας οδήγησε σ’ εκείνα τα χρόνια;

Να ασχοληθώ, να ψάξω, να διαβάσω. Εγώ τον άνθρωπο ψάχνω. Αυτόν προσπαθώ να καταλάβω. Σε όλη μου τη δουλειά. Ιδιαίτερα στις δύσκολες στιγμές της ελληνικής ιστορίας.

- Δηλαδή τι σημαίνει ανθρώπινος παράγοντας για έναν πόλεμο;

- Σημαίνει να αναρωτηθείς γιατί κάποιος αφήνει το σπίτι του και πάει στο βουνό να πολεμήσει.

- Για τον εμφύλιο ξέρουμε τα κίνητρα: άλλοι πήγαν στο βουνό, διότι το επέβαλε το κόμμα τους, και άλλοι κατά τύχη ή αναγκαστικά, με παιδομάζωμα.

-Ναι. Σχετικά με το παιδομάζωμα, άλλα παιδιά τα έπαιρναν οι αντάρτες, άλλα ο στρατός. Χωρίς να το έχουν αποφασίσει τα ίδια. Μιλάμε για παιδιά. Βεβαίως, μετά τα περισσότερα από αυτά αποκτούσαν συνείδηση και εντάσσονταν κανονικά στο κλίμα.

- Διαβάσατε πολύ για τον ελληνικό εμφύλιο;

- Πάρα πολύ. Σχεδόν τα πάντα. Αυτό το στάδιο της προετοιμασίας μιας ταινίας είναι το πιο γοητευτικό για μένα. Εγώ έχω οικογενειακά βιώματα από τον εμφύλιο. Θύματα και από τις δύο πλευρές. Μελέτησα, μίλησα με ανθρώπους που ήταν μάρτυρες, έκανα την ταινία και έζησα αρκετά εκεί στα βουνά. Και πάλι δεν μπορώ να πω ότι ξεμπέρδεψα με το θέμα.

-Ποτέ δεν ξεμπερδεύεις με την ιστορία οριστικά. Ποιο είναι το χαρακτηριστικό του εμφυλίου κατά τη γνώμη σας;

- Ότι η βία του είναι και από τις δύο πλευρές. Γιατί είναι μια δραματική ιστορία ο εμφύλιος; Γιατί βγάζει προσωπικές έχθρες, παλιές αντιδικίες… και όλα αυτά ανακατεύονται με τις πολιτικές διαφορές. Όλα γίνονται ένα χαρμάνι. Και η βία προκαλεί χειρότερη βία.

-Νομίζετε πως ο εμφύλιος πόλεμος επηρεάζει ακόμη την πολιτική μας ζωή;

- Το ότι δεν έχει ακόμη ζητήσει συγγνώμη ο ένας από τον άλλο συντηρεί ένα κλίμα που όλοι το εκμεταλλεύονται πολιτικά.. Όμως, με την παιδεία που έχουμε σήμερα, νομίζεις πως τα νέα παιδιά έχουνε πέσει με αλεξίπτωτο σ' αυτήν τη χώρα. Δεν γνωρίζουν. Ίσως και η ταινία μου να δώσει κάποιες αφορμές για σκέψη στα παιδιά.

- Δώσατε το βάρος στα πρόσωπα. Έτσι όμως, με το συναίσθημα, δεν χάνουμε μια ευκαιρία λογικής προσέγγισης των γεγονότων;

- Εγώ έκανα μια ταινία ερευνώντας τα προσωπικά δράματα. Απαιτώ, όμως, από τον θεατή μου να ερευνήσει μόνος του. Να αναρωτηθεί. Να κουβεντιάσει. Δεν είμαι ιστορικός, δεν κάνω διάλεξη. Κάνω ταινίες. Η τέχνη δεν έχει καθήκον να δίνει τελειωμένες ιδέες. Απλώς συγκινεί και ερεθίζει. Είναι η επαναφορά ενός ερωτήματος, μέσω της συγκίνησης.