ΣΕΦΕΡΗΣ - ΕΛΥΤΗΣ : ΔΥΟ ΝΟΜΠΕΛ, ΔΥΟ ΕΚΠΟΜΠΕΣ ΔΥΟ ΕΠΟΧΕΣ

Επίπεδο: Γ2 Δεξιότητα: Κατανόηση Προφορικού Λόγου
Πηγή: ΕΡΤ, ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ

Κείμενο

H νεοελληνική λογοτεχνία απέκτησε τα πρώτα της και τα μοναδικά ως σήμερα νόμπελ , για την ποίησή της, το 1963, ο Γιώργος Σεφέρης, όπως είναι γνωστό, και το 1979, ο Οδυσσέας Ελύτης. Και οι δυο ανήκουν στη γενιά του ’30 και επομένως θα πρέπει να σκεφτούμε συνολικά τη γενιά αυτή, σε τι στηρίχθηκε, με ποια ποιητική παράδοση δημιούργησε το δικό της έργο, και έτσι εύκολα μπορούμε να πάμε στην αρχή του αιώνα, να βρούμε τους δυο μεγάλους πρώτους που έχουμε, τον Σικελιανό, τον Καβάφη, -τρεις τελικά- και τον Παλαμά, και λίγο αργότερα, λίγο πριν τη γενιά του ’30, το σημαντικό αλλά γρήγορα σταματημένο παράδειγμα του Καρυωτάκη. Έτσι η γενιά του ’30 κατάφερε να σχηματίσει τα χαρακτηριστικά της σε αντίθεση προς μια πολύ ισχυρή παράδοση. Μπορούμε να πούμε ότι στην πραγματικότητα, συγκροτημένη γενιά, ποιητική γενιά, πριν από τη γενιά του ’30, δεν υπάρχει έστω κι αν από γραμματολογική άποψη έχουμε συνηθίσει να λέμε ‘γενιά του `20’. Ωστόσο, ο Σικελιανός, ο Καζαντζάκης, ο Καβάφης, ο Καρυωτάκης και πιο πίσω ο Παλαμάς, νομίζω ότι δεν συγκροτούν γενιά, είναι αυτόνομες ποιητικές προσωπικότητες ο καθένας έχει τη δική του ποιητική, κομίζει διαφορετικά πράγματα στον χώρο της νεοελληνικής ποίησης. Η γενιά του ‘30 είναι γενιά, είναι αυτό που έλεγε ο Δημαράς ότι πρόκειται για μια φουρνιά ανθρώπων, οι οποίοι έχουν πάρα πολλά κοινά χαρακτηριστικά. Όχι μόνο ποιητικά. Ο Τάκης Σινόπουλος προσπαθώντας να πει ότι εμείς δεν έχουμε γενιά, ενώ η γενιά του ’30 ήταν γενιά, λέει ότι για να έχεις γενιά δεν είναι μόνο λογοτέχνες, είναι και στρατηγοί, είναι και εκκλησιαστικοί παράγοντες, είναι δηλαδή η γενιά του 30 ήταν αυτό, δηλαδή ήταν ο Βενιζέλος, ήτανε όλες οι ιστορικές συνθήκες τέτοιες που ευνοούσαν ή ευνόησαν, τουλάχιστον κατά το ξεκίνημά της να μπορούμε να πούμε ότι είναι γενιά.
Χρειάζεται ένας αρκετά μεγάλος βαθμός αυθαιρεσίας για να κουβεντιάζουμε την ιστορία της λογοτεχνίας σε γενεές, σε περιόδους, ακόμα, ακόμα και σε σχολές. Αυτό μπορεί να είναι χρήσιμο για να διδάσκουμε σε σχολικό, ας πούμε, επίπεδο, τη λογοτεχνία, αλλά όχι για να την κατανοούμε, για τον απλούστατο λόγο ότι υπάρχουν μεγέθη ποιητικά, λογοτεχνικά εν γένει, που πατάνε στο χρόνο τους, αλλά με το δεύτερο πόδι τους μπορούν να πατάνε βαθιά στο μέλλον, και κανείς ποιητής εφόσον είναι όντως ποιητής δεν υπακούει στη γενιά του. Θα μπορούσαμε να μην τη χωρίζουμε με βάση τη βιολογία, αλλά να αναζητούμε γενιές αισθήματος και γενιές γλώσσας.