πιστοποίηση ελληνομάθειας.

Αφηγήτρια: Στη Δράμα του 1985 ο λαϊκός ζωγράφος Άγγελος Κουγιουμτζής, αυτοβιογραφείται.

Άγγελος Κουγιουμτζής: Γεννήθηκα το 1920 σε ένα καπνοχώρι της Δράμας, την Πετρούσα. Μέχρι το ’45 έζησα στο χωριό μου και ήμουνα καπνοπαραγωγός. Κατόπιν, το 1950 στη Δράμα και στην Θεσσαλονίκη, άρχισα να εργάζομαι ως καπνεργάτης. Και τότε συμπτωματικά έτυχε στα χέρια μου ένα βιβλίο περί ζωγραφικής, για πρώτη φορά διάβασα για ζωγράφους, για ζωγραφική και τα λοιπά, και είπα στον εαυτό μου: «Άγγελε δε δοκιμάζεις και ‘συ μήπως κάτι καταφέρεις?» Όταν αποφάσισα να ζωγραφίσω, μόνος μου έμαθα. Συγκεκριμένα στη Δράμα θυμάμαι, πριν φύγω για τη Θεσσαλονίκη, υπήρχε ένας ζωγράφος, και πήγα μια μέρα λέω «σε παρακαλώ, αρχίνησα να ζωγραφίζω, μ’αρέσει να ζωγραφίζω, θέλω να μάθω, μπορώ να έρχομαι να παρακολουθώ κοντά σου, να μάθω καλύτερα να ζωγραφίζω?» Η απάντηση ήταν «δεν δέχουμαι εγώ μαθητάς!» «Θα σε πληρώσω βρε αδερφέ…» «Δεν δέχουμαι!!!» Και εγώ έφυγα τσατισμένος, πρώτη φορά που ζήτησα να μου δείξει κάποιος. Δε με δέχθηκε για ζωγράφο και από τότε και ύστερα μόνος μου, σιγά-σιγά, στην αρχή δεν ήξερα…κάποτε έφτιαχνα τα χρώματα όλα μόνος μου διότι δεν είχα χρήματα ν’αγοράσω. Ζωγράφιζα σε χαρτόνια, ζωγράφιζα σε ξυλοτέξ, σε κόντρα πλακέ και αργότερα κάποιος μου ‘πε και έμαθα τα κάμποτα, και έφτιαχνα μουσαμά μόνος μου, έβαζα κόλλες, τσάκιζε, έσπαζε…και τώρα τελευταία βρήκα έναν τρόπο, πάλι σε κάμποτο, αλλά πολύ καλό, και νομίζω ότι αυτό είναι καλύτερο και από το έτοιμο μουσαμά…Το κάνω μόνος μου το υπόστρωμα, όλα, ζωγραφίζω εκεί και βγαίνει αυτό που βγαίνει.

Τα θέματα που έχω ζωγραφίσει και σήμερα ακόμα μπορείς να τα συναντήσεις εις τα πιο μικρά χωριά, στα απομονωμένα χωριά, που δουλεύουν με ζώα… Στα καπνοχώρια παράδειγμα έχω ζωγραφίσει την καπνοφυτεία, πως γίνεται, ο κόσμος, το γαϊδούρι φορτωμένο με τα καρδιά, με το νερό. Μετά το καπνοσκάλισμα, μετά το καπνομάζεμα, ύστερα και πρωί-πρωί, τα χαράματα που πρέπει να μαζευτεί ο καπνός, μετά στο σπίτι, στην αυλή, το «πέρασμα», το «μπούρλιασμα» το λεγόμενο. Τώρα τα περισσότερα χωριά με μηχανές τα περνάνε αλλά ακόμα σε μερικά απομονωμένα χωριά και με το χέρι γίνεται το «μπούρλιασμα», μετά το «παστάλιασμα» στο σπίτι, το βράδυ μαζεύονται και το κάνουνε ή δέματα ή «παστάλι», αναλόγως την ποιότητα του καπνού που είναι. Και μετά έχω δουλέψει, βέβαια, μέχρι τα 25 μου χρόνια καπνοπαραγωγός και γενικά γεωργός. Μετά μπήκα στα καπνομάγαζα, εκεί ως στοιβαδόρος, έχω ζωγραφίσει και μερικά θέματα, τη δουλειά του στοιβαδόρου, πως γινόταν το «τρανσφέρ», δεν είχε ασανσέρ στις αποθήκες τότε…από το ένα πάτωμα στο άλλο ανεβάζαμε άλλα καπνά, άλλα κατεβάζαμε και τα λοιπά.

Στα χωριά που πήγαινα για βαθμολογίες καπνών, για αγορές, ταυτόχρονα με τη δουλειά μου, στα βαθμολόγια των καπνών που είχα, πολλές φορές στο ίδιο βαθμολόγιο είχα από πίσω σκίτσα από ανθρώπους, από τοπία, από σπίτια, σκηνές διάφορες…Και σήμερα ακόμα υπάρχουν μερικά σκίτσα από τότε, που τα χρησιμοποιώ και στη σημερινή μου δουλειά. Περίπου 25 χρόνια δούλεψα στα καπνά, όλους τους χειμώνες γύριζα έξω, και ειδικά στην περιοχή εδώ της Δράμας που ήξερα την περιοχή, στην Καλή Βρύση, Καλλιθέα, υπάρχουνε χωριά που ακόμα υπάρχουν κάτι σπίτια σε μακεδονίτικη αρχιτεκτονική, αυτά μου αρέσουνε…Και γενικά η ζωγραφική μου, τουλάχιστον τα 80 της εκατό, είναι από θέματα Μακεδονίας. Και Θεσσαλίας έχω μερικά αλλά τα περισσότερα είναι μακεδονίτικα, από σπίτια, από σκηνές, από παζάρια, από δουλειές γεωργικές, καπνοφυτείες, καπνοπαστάλι, μες τις αποθήκες…Ταυτόχρονα έχω ζωγραφίσει και άλλες γεωργικές δουλειές, παράδειγμα το θέρος, το σκάλισμα του βαμβακιού, το πήγαινε-έλα στο χωράφι, με βοδάμαξα, με το γαϊδούρι, με…ή φορτωμένα με καλαμπόκια, το καθάρισμα του καλαμποκιού και όλες οι δουλειές οι γεωργικές που έχει…το σταφύλι, το μάζεμα του σταφυλιού, φορτωμένα τα γαϊδούρια με τα κοφίνια, τα γαϊδούρια…φορτώναμε τότε ή σε μουλάρια ή σε ότι ζώα ήτανε… Αυτά και σήμερα γίνονται. Έχω λίγες μνήμες σε αυτά αλλά τα περισσότερα είναι σημερινά θέματα. Έπειτα πολλά θέματα που είναι από γίδια, πρόβατα, το άρμεγμα, οι βοσκοί, με τα σκυλιά, με τα αυτά…από τσομπαναρέους…

Ως καπνεργάτης που δούλεψα 30 χρόνια περίπου, το χειμώνα, από το φθινόπωρο μέχρι την Άνοιξη γύριζα στα χωριά, στα καπνοχώρια, Μακεδονία, μέχρι Θεσσαλία κάτω σε πολλά χωριά. Και μαζί με τη δουλειά μου, με τη βαθμολογία, με τις αγορές των καπνών, κάτι που με εντυπωσίαζε, οι άνθρωποι, σπίτια, τοπία, ζώα, τσοπάνους και τα λοιπά, κρατούσα σκίτσα, σκιτσάριζα, τους σκιτσάριζα και κρατούσα και σημειώσεις για χρώματα και τα λοιπά. Αυτό μου ‘γινε συνήθεια και μέχρι σήμερα όπου και εάν πάω, στις εκδρομές μου, έξω πάντα και εδώ μες την πόλη που ζω, έχω ένα χαρτί, ένα μολύβι, πάντα, και κάτι που μ’εντυπωσιάζει, κρατώ σημειώσεις, ένα σκιτσάκι κάνω…και απ’ότι θυμάμαι, απ’όταν αρχίνησα την…την πρώτη φορά που πήρα απόφαση να ζωγραφίζω, δεν έχει περάσει μέρα που έστω και μια μολυβιά να μην βάλω. Όπου και εάν βρίσκομαι.