Μεταφόρτωση ως PDF Εκτύπωση <>

Κείμενο 10: Iordanidou, A. & J. K. Androutsopoulos 1998. Medieneinstellungen zur Jugendsprache: Printmedien in Griechenland. Στο Androutsopoulos, J. K. & A. Scholz επιμ., Jugendsprache - langue des jeunes - youth language. Frankfurt a.M: Peter Lang, 305-325. (Ελληνική δημοσίευση: Πήρανε τη γλώσσα στο …κρανίο: στάσεις των ΜΜΕ απέναντι στη γλώσσα των νέων. Στο Ελληνική Γλωσσολογία '97, Πρακτικά του Γ' Διεθνούς Γλωσσολογικού Συνεδρίου για την Ελληνική Γλώσσα, 586-595. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα, 1999), ©.

…Πολύ καθαρή είναι στο υλικό μας η αντίθεση ανάμεσα σε μέσα γενικού κοινού (δηλ. καθημερινές εφημερίδες και περιοδικά όπως π.χ. Γυναίκα) και μέσα κυρίως νεανικού κοινού, δηλ. περιοδικά όπως ΚΛΙΚ και ΜΑΧ. Τα μέσα γενικού κοινού παρουσιάζουν τη ΓτΝ σαν κάτι ξένο, εξωτικό και ακατανόητο. Αντίθετα, τα νεανικά περιοδικά υιοθετούν την οπτική γωνία του κοινού τους. Η διαφορά αυτή φαίνεται τόσο σε ρεπορτάζ εφημερίδων όσο και στα κείμενα που συνοδεύουν γλωσσάρια νεανικής γλώσσας σε εφημερίδες και περιοδικά.

Σε ένα ρεπορτάζ εφημερίδας, οι νέοι τονίζουν πως οι εκφράσεις τους είναι ακατανόητες για τους γονείς: Όταν είχα πει για πρώτη φορά στους γονείς μου "τα έχω πάρει στο κρανίο" νόμιζαν ότι είχα πάθει κάτι κακό. Πού να ήξεραν ότι σημαίνει είμαι νευριασμένη… Μια δεύτερη εφημερίδα παραθέτει σαν δείγμα της ΓτΝ ένα νεανικό "άγνωστο κείμενο", που συνοδεύεται από ένα γλωσσάρι απαραίτητο για την "αποκρυπτογράφηση". Μια τρίτη εφημερίδα παραθέτει ένα νεανικό διάλογο και στη συνέχεια σχολιάζει: Οι νέοι μιλούν σήμερα με τη δική τους γλώσσα. Μια γλώσσα που δεν την έχουν διδαχτεί από τα σχολικά τους βιβλία ούτε και από τους καθηγητές τους. Για να την κατανοήσει κάποιος, όμως, χρειάζεται …λεξικό. Η ίδια εφημερίδα έχει λίγο παρακάτω μια λίστα με λέξεις και εκφράσεις που τιτλοφορείται Λεξικό για να μπορείτε να συνεννοηθείτε.

Αυτή την υποτιθέμενη ανάγκη των ενήλικων αναγνωστών για "αποκρυπτογράφηση" καλούνται προφανώς να συνδράμουν τα γλωσσάρια των περιοδικών γενικού τύπου, καθώς ο ρητός τους στόχος είναι η "βοήθεια στην επικοινωνία". Με τίτλους όπως Πώς μιλούν οι νέοι ή Οδηγός για μητέρες, τα γλωσσάρια αυτά αυτοπαρουσιάζονται σαν βοήθημα στην κατανόηση των νέων που μιλούν τη δική μας γλώσσα με το δικό τους τρόπο, όπως γράφει ένας Ταχυδρόμος του 1993.

Όταν τα νεανικά περιοδικά παρουσιάζουν γλωσσάρια της νεανικής γλώσσας, δεν κάνουν λόγο για προβλήματα κατανόησης του αναγνώστη. Αντίθετα, ο στόχος τους είναι να παραθέσουν επίκαιρα δείγματα από μια γλώσσα ετερόκλητη και ζωντανή, όπως λέει ένα ΚΛΙΚ του 1990. Τα νεανικά περιοδικά χαιρετίζουν τη γλωσσική δημιουργικότητα -Οι νέοι άνθρωποι καταφέρνουν να δίνουν ζωή σε μια από τις πιο παλιές γλώσσες του κόσμου -και παίρνουν θέση ενάντια σε καθαριστικές αντιλήψεις. Ένα ΜΑΧ αναρωτιέται: Και γιατί παρακαλώ η γλώσσα της Ακαδημίας Αθηνών είναι καλύτερη από τη γλώσσα του δρόμου;

Βλέπουμε λοιπόν ότι γενικά και νεανικά μέσα ακολουθούν διαφορετικές επικοινωνιακές στρατηγικές στην παρουσίαση της ΓτΝ. Τα μέσα γενικού κοινού τονίζουν την απόσταση του (ενήλικου) δέκτη από το αντικείμενο (δηλαδή τη ΓτΝ), ενώ αντίθετα τα νεανικά μέσα εκφράζουν εγγύτητα και θετική αξιολόγηση του αντικειμένου. Και στις δύο περιπτώσεις, οι γλωσσικές στάσεις των μέσων αντιστοιχούν προφανώς σε (τυπικές, αναμενόμενες) στάσεις της πελατείας τους…

Μετάφραση: Γιάννης Ανδρουτσόπουλος