Εξώφυλλο

Ανεμόσκαλα
Συμφραστικοί Πίνακες Λέξεων για Μείζονες Νεοέλληνες Ποιητές

Σκαρφαλώνοντας λέξεις όπως μιαν ανεμόσκαλα. Γιώργος Σεφέρης, «“Νότες” για ένα ποίημα» (ΤΕΤΡΑΔΙΟ ΓΥΜΝΑΣΜΑΤΩΝ, Β΄)
Για τη ζωή και το έργο του Το ποιητικό του έργο
Γιώργος Σεφέρης

Γιώργος Σεφέρης (1900-1971)

© Άννα Λόντου
Εκδ. Ίκαρος

  • Φοιτητής στο Παρίσι το 1920 [πηγή:Wikimedia Commons]

  • Ο Σεφέρης στο Παρίσι το 1922, σε έναν εξώστη της Notre-Dame [πηγή: περιοδ. Η Λέξη 53, 3-4/1986]

  • Ο Γ. Σεφέρης με τον Γ. Θεοτοκά, Ιανουάριος 1941. Αναμνηστική φωτογραφία που τραβήχτηκε από πλανόδιο φωτογράφο μπροστά στην Εθνική Βιβλιοθήκη (βλ. Γ. Θεοτοκάς, «Ο Γιώργος Σεφέρης όπως τον γνώρισα«, Εποχές 10 (1964): 14. Από την αλληλογραφία Σεφέρης - Θεοτοκάς, 1930-1966, επιμέλεια Γιώργος Σαββίδης, εκδ. Ερμής.

  • Η Μαρώ Σεφέρη, ο Σεφέρης (με φωτογραφική μηχανή στα χέρια) και ο Κατσίμπαλης στην Κω το 1955 [πηγή: Φωτογραφικό αρχείο Σεφέρη, ΜΙΕΤ, αναδημοσίευση από την εφημ, Το Bήμα 15.03.2009]

  • Πρέσβης στο Λονδίνο (1961) με τον πρωθυπουργό της Ελλάδας Κ. Καραμανλή και της Αγγλίας H. Macmillan. [πηγή: περιοδ. Η Λέξη 53, 3-4/1986]

  • Στον ραδιοφωνικό σταθμό του BBC στο Λονδίνο, όπου παρουσίαζε σειρά εκπομπών, όταν υπηρετούσε την Πρεσβεία της Ελλάδος στο Λονδίνο. [πηγή: ΠΟΘΕΓ]

  • 1963, Στοκχόλμη, Απονομή Νόμπελ [πηγή: Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Γ΄ Γυμνασίου]

  • Ο φωτογράφος Σεφέρης. Κύπρος. Μνήμη και αγάπη. Με το φακό του Γιώργου Σεφέρη, πρόλογος - σχεδιασμός - επιμέλεια Ε. Χ. Κάσδαγλης. Λευκωσία 1990.

  • Ο Σεφέρης με τον Μανόλη Αναγνωστάκη, τη Νόρα Αναγνωστάκη και την Ντόρα Τσάτσου στην Αίθουσα «Τέχνης» της Θεσσαλονίκης (1964) [πηγή: Νόρα Αναγνωστάκη, «Ο ποιητής μου φορούσε κίτρινα πάνινα παπούτσια…», Το Βήμα, 27.2.2000]

  • Γιώργος και Μαρώ Σεφέρη.

  • Ο Γ. Σεφέρης με την ματιά του Γιάννη Ψυχοπαίδη [πηγή: Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Γ΄ Γυμνασίου]

  • Ο Σεφέρης στο γραφείο του σπιτιού του [πηγή: αρχείο ΕΛΙΑ, αναδημοσίευση στο ΕΚΕΒΙ]

  • Από την κηδεία του Γ. Σεφέρη (22 Σεπτ.), που πήρε χαρακτήρα αντιδικτατορικής εκδήλωσης.

  • Το εξώφυλλο της στερεότυπης έκδοσης των σεφερικών ποιημάτων (εκδ. Ίκαρος).

Εργογραφία

Για στοιχεία εργογραφίας και βιβλιογραφίας του Σεφέρη βλ. τα μέχρι σήμερα δημοσιεύματα του Δημήτρη Δασκαλόπουλου:

  • Δασκαλόπουλος, Δημήτρης, 1979. Εργογραφία Σεφέρη, 1931-1979: βιβλιογραφική δοκιμή. Αθήνα : Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο.
  • Του ίδιου, 1986. «Βιβλιογραφικά 1979-1986». Διαβάζω 142: 138-139.
  • Του ίδιου, 1991. «Βιβλιογραφικά Γ. Σεφέρη (1986-1991)». Ακτή (Λευκωσίας) 9: 136-139.
  • Του ίδιου, 2000. «Βιβλιογραφικά Σεφέρη (1991-1999)». Πόρφυρας 20: 277-278.

Το προηγούμενο βιβλιογραφικό εγχείρημα του Γ. Κατσίμπαλη (1961) διατίθεται ελεύθερα στην Ανέμη. Ό,τι ακολουθεί δεν αποτελεί εξαντλητική εργογραφία ενώ δεν σημειώνονται συστηματικά και τα ανάτυπα. Ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος ετοιμάζει εξαντλητική εργογραφία και βιβλιογραφία Σεφέρη, που αναμένεται από τις εκδόσεις Ίκαρος.

Ο Δ. Δασκαλόπουλος ετοιμάζει αναλυτική βιβλιογραφία Γιώργου Σεφέρη, υπό έκδοση από το Ίδρυμα Ουράνη.

Ποίηση (πρώτες αυτοτελείς και συγκεντρωτικές εκδόσεις)

1931

Στροφή. Αθήνα: τυπογραφείο της Εστίας. [Η διάταξη των επιμέρους ενοτήτων είναι διαφορετική από την τελική διάταξη όπως αποτυπώνεται στις συγκεντρωτικές εκδόσεις από το 1950 κ.ε., καθώς ο «Ερωτικός Λόγος» παρεμβάλλεται μεταξή των ενοτήτων «Κοχύλια» και «Σύννεφα», που εδώ διακρίνονται].

1932

Η στέρνα. Αθήνα: τυπογραφείο της Εστίας.

1935

Μυθιστόρημα. Αθήνα: Κασταλία, τυπογραφείο της Εστίας [η διάταξη των ποιημάτων έχει διαφορές από την τελική μορφή της συλλογής όπως εντάχθηκες στις συγκεντρωτικές εκδόσεις].

Σχέδια στο περιθώριο. Ανάτυπο από Τα Νέα Γράμματα (τα ποιήματα εντάσσονται κατόπιν στη συλλογή Τετράδιο Γυμνασμάτων).

1936

Γυμνοπαιδία. Αθήνα [τα ποιήματα «Σαντορίνη» και «Μυκήνες», που πρωτοδημοσιεύτηκαν στο περιοδικό Τα Νέα Γράμματα].

1940

Τετράδιο Γυμνασμάτων. Αθήνα: τυπογραφείο Στέφ. Ν. Ταρουσόπουλου.

Ημερολόγιο καταστρώματος. Αθήνα: τυπογραφείο Στέφ. Ν. Ταρουσόπουλου. Δεν περιλαμβάνει ο ποίημα «Η τελευταία μέρα» (1938) (παρά μόνο ως ένθετο αυτόγραφο ποίημα σε 7 αριθμημένα εκτός εμπορίου αντίτυπα).

Ποιήματα 1. Αθήνα. 1η συγκεντρωτική έκδοση ποιημάτων του Σεφέρη, περιλαμβάνει τις συλλογές Στροφή, Η στέρνα, Μυθιστόρημα και Γυμνοπαιδία.

1944

Ημερολόγιο καταστρώματος, β΄, ιδιωτική έκδοση, 75 αντίτυπα (λιθογραφική αποτύπωση χειρογράφων) το καλοκαίρι του 1944 στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Δεν περιλαμβάνει το «Ο Τελευταίος Σταθμός», περιλαμβάνει το «Μυθολογία, β΄» (μετάφραση ποιήματος του Lawrence Durrell).

1945

Ημερολόγιο καταστρώματος, β΄. Αθήνα: Ίκαρος. Δεν περιλαμβάνει το «Μυθολογία, β΄» (η μετάφραση αυτή θα ενταχθεί αργότερα στον τόμο Αντιγραφές) αλλά ούτε πάλι και το ποίημα «Τελευταίος σταθμός», που θα πρωτοδημοσιευτεί στο Τετράδιο 1 (Μάρτιος 1947), με την ένδειξη «συμπλήρωμα στο Ημερολόγιο καταστρώματος, β΄» (και σε ανάτυπο). Περιλαμβάνεται όμως σε επίμετρο το ποίημα «Η τελευταία μέρα» που κανονικά ανήκει στο Ημερολόγιο καταστρώματος, Α΄, αλλά δεν τυπώθηκε στην πρώτη έκδοση της συλλογής το 1940.

1947

Κίχλη. Αθήνα: Ίκαρος.

1950

Ποιήματα 1924-1976. Αθήνα: Ίκαρος. 2η συγκεντρωτική έκδοση ποιημάτων του Σεφέρη, με επιμέρους διαφορές στην κατάταξη των ποιημάτων εντός των συλλογών, ενώ η Γυμνοπαιδία εντάσσεται πλέον στο Τετράδιο Γυμνασμάτων (1928-1937).

1955

…Κύπρον, ου μ' έθέσπισεν…. Αθήνα: Ίκαρος [Θα περιληφθεί στην τρίτη συγκεντρωτική έκδοση των ποιημάτων του Σεφέρη, το 1962, με αλλαγμένο τίτλο ως Ημερολόγιο καταστρώματος, γ΄ (ο αρχικός τίτλος προτάσσεται και στο «Ελένη»). Στην όγδοη, μεταθανάτια, έκδοση προστίθεται στο τέλος, κατά τη βούληση του ποιητή, το «Οι γάτες τ' Αϊ-Νικόλα»]. 5 από τα ποιήματα είχαν κυκλοφορήσει σε ανάτυπο του 1954 (Ποιήματα για την Κύπρο) από το περ. Κυπριακά Γράμματα ενώ άλλα 2 σε αυτοτελή τετρασέλιδα το 1955.

1962, 1963, 1964, 1965 [=1967]

Ποιήματα. Αθήνα: Ίκαρος. 3η συγκεντρωτική έκδοση [σε σχέση με τη συγκεντρωτική έκδοση του 1950 περιλαμβάνει και τη συλλογή …Κύπρον, ου μ' έθέσπισεν… με αλλαγμένο τίτλο ως Ημερολόγιο καταστρώματος, γ΄.] Το 1963 η 4η έκδοση φωτοτυπική ανατύπωση της 3ης, και το 1964 η 5η έκδοση, σε μικρό σχήμα με την προσθήκη ευρετηρίου πρώτων στίχων. Η 6η συγκεντρωτική έκδοση του 1965 περιλαμβάνει και ζωγραφικά σχόλια του Γιάννη Μόραλη, ενώ η 7η έκδοση του 1967 (που θα επανακυκλοφορήσει το 1969) είναι ανατύπωση της 5ης.

1966

Τρία κρυφά ποιήματα. Αθήνα: Ίκαρος.

Το εξώφυλλο της συλλογής

Μεταθανάτιες αυτοτελείς και συγκεντρωτικές εκδόσεις ποιημάτων

Η τελευταία συγκεντρωτική έκδοση των ποιημάτων του Σεφέρη όσο ζούσε ο ποιητής πραγματοποιήθηκε το 1964, με σχέδια του Γιάννη Μόραλη (και σε ανατύπωση το 1967). Μετά τον θάνατό του, το ποιητικό έργο κυκλοφορεί στην 8η οριστική συγκεντρωτική έκδοση με τίτλο Ποιήματα επιμελημένη από τον Γ. Π. Σαββίδη ―ο οποίος έχει επιμεληθεί και τις περισσότερες εκδόσεις έργων του ποιητή― και συμπληρωμένη με τα τελευταία ποιήματα που δημοσίευσε ο Σεφέρης στη δικτατορία, από τον εκδοτικό οίκο «Ίκαρος» (1972). Το 1974 κυκλοφορεί η 9η έκδοση με διορθώσεις, η οποία και έκτοτε ανατυπώνεται.

Το 2014 προγραμματίζεται, και πάλι από τις εκδόσεις Ίκαρος, η κυκλοφορία νέας συγκεντρωτικής έκδοσης των σεφερικών ποιημάτων, με επιμέλεια του Δημήτρη Δασκαλόπουλου, η οποία θα συσσωματώνει για πρώτη φορά και το Τετραδίο Γυμνασμάτων, Β'.

  • Ποιήματα. Όγδοη έκδοση [με προσθήκες και στιχαρίθμηση]. Φιλολογική επιμέλεια Γ. Π. Σαββίδη. Αθήνα: Ίκαρος, 1972. Βλ. λήμμα 61 στη βιβλιογραφία Δασκαλόπουλου (1979): στη συγκεντρωτική έκδοση περιλαμβάνεται για πρώτη φορά η συλλογή του 1966 Τρία κρυφά ποιήματα, συμπληρώνεται η ενότητα «Σημειώσεις για μια "Εβδομάδα"» (Τετράδιο Γυμνασμάτων) με την προσθήκη των ποιημάτων «Τρίτη και «Τετάρτη», ενώ στο Ημερολόγιο Καταστρώματος, γ΄ προστίθεται το ποίημα «Οι γάτες τ' Αϊ-Νικόλα». Ο φιλολογικός επιμελητής εμπλουτίζει επιπλέον τις σημειώσεις ενώ προχωρά και σε διορθώσεις στίχων με βάση τα αυτόγραφα του ποιητή.
  • Ποιήματα. Ένατη έκδοση [με προσθήκες και διορθώσεις]. Φιλολογική επιμέλεια Γ. Π. Σαββίδη. Αθήνα: Ίκαρος, 1974.
  • Ποιήματα με ζωγραφιές σε μικρά παιδιά. Αθήνα: Ερμής, 1975.
  • Ένα ποίημα - μια στάση ζωής · Σεφέρης Επί Ασπαλάθων. Αθήνα: Μνήμη, 1975.
  • Τετράδιο Γυμνασμάτων, Β΄. Φιλολογική επιμέλεια Γ.Π. Σαββίδης. Αθήνα: Ίκαρος, 1976. Σύμφωνα με το σημείωμα του επιμελητή, τα 71 πρώτοτυπα ποιήματα και οι 4 μεταφράσεις (που δεν είχαν ενταχθεί στις Αντιγραφές) κατατάχθηκαν από τον ίδιο σε πέντε ειδολογικές ενότητες, τηρώντας στην καθεμιά εσωτερική χρονολογική σειρά γραφής. Ο όρος ειδολογική ενότητα εδώ πρέπει να εκληφθεί με ευρεία έννοια, καθώς σημαίνει κυρίως την προέλευση των ποιηματών, π.χ. ποιήματα αντλημένα από τις ημερολογιακές εγγραφές των Μερών, κλπ. Ο επιμελητής πρόσθεσε στιχαρίθμηση και ενοποίησε την ορθογραφία. Στην ενότητα «Περιστατικά» του Τετραδίου Γυμνασμάτων Β' εντάσσεται κανονικά και μια ομάδα αθυρόστομων ποιημάτων, η οποία εκδόθηκε για πρώτη φορά αυτοτελώς με τον τίτλο Τα Εντεψίζικα και το ψευδώνυμο Μαθιός Πασχάλης.
  • Μαθιός Πασχάλης (= Γιώργος Σεφέρης). Τα Εντεψίδικα, φιλολογική επιμέλεια Γ.Π. Ευτυχίδης (= Γ.Π. Σαββίδης), Αθήνα: Λέσχη του Δίσκου, 1989.
  • Γιώργος Σεφέρης / Giorgos Seferis. Ημερολόγιο Καταστρώματος, Γ΄ / Journal de Bord, III. Edition commentée. Intoduction, traduction. Commentaire par Christos Papazoglou. Paris/Αθήνα: Publications Langues 'O / Νεφέλη, 2002 [δίγλωσση σχολιασμένη έκδοση μεμονωμένης συλλογής].

Μυθιστορήματα

1974

Έξι νύχτες στην Ακρόπολη, φιλολογική επιμέλεια Γ.Π. Σαββίδης, Αθήνα: Ερμής.

2007

Βαρνάβας Καλοστέφανος, Τα σχεδιάσματα, φιλολογική επιμέλεια: Ναταλία Δεληγιαννάκη. Αθήνα: Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης.

Μεταφράσεις (πρώτες αυτοτελείς και συγκεντρωτικές εκδόσεις)

1936

Θ.Σ. Έλιοτ.Η Έρημη Χώρα. Οι κούφιοι άνθρωποι. I, Μαρίνα, Δυσκολίες πολιτευόμενου. Τρία χορικά. Εισαγωγή, σχόλια, μετάφραση Γιώργου Σεφέρη. [Δεύτερη έκδοση βελτιωμένη από τις εκδόσεις Ίκαρος το 1949 με τον τίτλο: Θ.Σ. Έλιοτ, Η Έρημη χώρα και άλλα ποιήματα, εισαγωγή, σχόλια, μετάφραση Γιώργου Σεφέρη. Οριστική έκδοση το 1973 σε φιλολογική επιμέλεια Γ.Π. Σαββίδη].

1954

Sidney Keyes. Η Ερημιά, μετάφραση Γιώργου Σεφέρη, Αθήνα [16σέλιδο ανάτυπο από την Αγγλοελληνική Επιθεώρηση].

1963

Θ.Σ. Έλιοτ. Φονικό στην εκκλησιά, Αθήνα [οριστική έκδοση το 1974 σε φιλολογική επιμέλεια Γ.Π. Σαββίδη].

1965

Άσμα Ασμάτων, μετάφραση Γ. Σεφέρης, ξυλογραφίες-τυπογραφία Α. Τάσσος. Αθήνα. [Οριστική έκδοση το 1979 με φιλολογική επιμέλεια Γ.Π. Σαββίδη, μαζί με το κείμενο των Εβδομήκοντα.].

Αντιγραφές, Αθήνα: Ίκαρος. [Οριστική έκδοση το 1978 με φιλολογική επιμέλεια Γ.Π. Σαββίδη και προσθήκη επιμέτρου με ανένταχτες μέχρι τότε μεταφράσεις].

1966

Η Αποκάλυψη του Ιωάννη, μεταγραφή Γιώργος Σεφέρης, Αθήνα: Ίκαρος. [Οριστική έκδοση το 1975 με φιλολογική επιμέλεια Γ.Π. Σαββίδη].

1980

Μεταγραφές, φιλολογική επιμέλεια Γιώργης Γιατρομανωλάκης. Αθήνα: Λέσχη. Μεταφράζονται Όμηρος, Στησίχορος, Ανακρέων, Σιμωνίδης ο Κείος, Αισχύλος, Ευριπίδης, Λουκιανός, Ζωνάς, Φίλιππος Θεσσαλονικεύς, Ηράκλειτος, Πλάτων, Μάρκος Αυρήλιος, Απουλήιος.

Δοκιμιακό έργο (μεταθανάτιες συγκεντρωτικές εκδόσεις)

[Η πρώτη μορφή των Δοκιμών, μονότομη, εκδόθηκε το Φεβρουάριο του 1944 στο Κάιρο σε 600 αντίτυπα].

Δοκιμές, πρώτος τόμος (1936-1947), φιλολογική επιμέλεια Γ.Π. Σαββίδης, Αθήνα: Ίκαρος, 1974. Περιλαμβάνει τα:

«Εισαγωγή στον Θ.Σ.Έλιοτ», «Ο Θαλασσινός φίλος μας», «Πάνω σε μια φράση του Πιραντέλλο», «Απορίες διαβάζοντας τον Κάλβο», «Ελληνική γλώσσα», «Για τον Κωνσταντίνο Κατσίμπαλη», «Διάλογος πάνω στην ποίηση», «Μόνολογος πάνω στην ποίηση», «Το τέλος ενός διαλόγου», «Σημειώσεις για μία ομιλία σε παιδιά», «Πρόλογος για μία έκδοση των Ωδών», «Απόσπασμα από ένα γράμμα για τον "Εύνοστο"», «Κωστής Παλαμάς», «Ένας Έλληνας -ο Μακρυγιάννης», «Η Τέχνη και η εποχή», «Ερωτόκριτος», «Ένα παράδειγμα [Αχιλλέας Τζάρτζανος]», «Κ.Π. Καβάφης, Θ.Σ. Έλιοτ παράλληλοι», «Ακόμη λίγα για τον Αλεξανδρινό», «Θεόφιλος».

Δοκιμές, δεύτερος τόμος (1948-1971), φιλολογική επιμέλεια Γ.Π. Σαββίδης, Αθήνα: Ίκαρος, 1974. Περιλαμβάνει τα:

«Γράμμα σ ένα ξένο φίλο», «Δεύτερος πρόλογος [στην Έρημη χώρα]», «Μια σκηνοθεσία για την Κίχλη», «Τρεις μέρες στα πετρωμένα μοναστήρια της Καππαδοκίας», «Άγγελος Σικελιανός», «Ένας Έλληνας στην Αγγλία του 1545», «Κάλβος 1960», «Δελφοί», «Για τον Ι.Α. Σαρεγιάννη», «Ομιλία στη Στοκχόλμη», «Η γλώσσα στην ποίησή μας», «Παραλλαγές πάνω στο βιβλίο, «Θ.Σ.Έ. Σελίδες από ένα ημερολόγιο», «Ξεστρατίσματσα από τους Ομηρικούς ύμνους», «Στα 700 χρόνια του Δάντη», «Προλόγισμα [στη μεταγραφή της Αποκάλυψης]», «Η συνομιλία με τον Φαβρίκιο», «Προλόγισμα στη Μουσική Ποιητική του Στραβίνσκι», «"Γλώσσες" στον Αρτεμίδωρο τον Δαλδιανό», «Μόργκαν Φόρστερ: Ματιά από τον λοξό πύργο», «Πάντα πλήρη θεών».

Δοκιμές, τρίτος τόμος (1932-1971). Παραλειπόμενα (1932-1971), φιλολογική επιμέλεια Δ. Δασκαλόπουλος. Αθήνα: Ίκαρος 1992. Κείμενα που δεν περιλαμβάνονται στους δύο πρώτους τόμους των Δοκιμών:

«[Αγωνία 932 ή Με τον τρόπο του Σ.Θ.]», «[Μέλπω Αξιώτη]», «Η Ιερά Οδός του Σικελιανού», «Χειρόγραφο Σεπτ. 41», «Pour lew voyagers du "Sea adventure", 28η Οκτωβρίου, Ένα μήνυμα των φαντάρων μας για την πατρίδα, [Δυό χρόνια σκλαβιάς- Δυό χρόνια αγώνα], Deux aspects du commerce spirituel de la France et de la Greece, "Κοινά τα φίλων" *Mathios Paskalis: His ideas about poems, [Για τον κινηματογράφο], [Υστερόγραφο στη δοκιμή "Κ.Π.Καβάφης, Θ.Σ.Έλιοτ παράλληλοι"], Lieut.-Colonel F.G.Macaskie: Friend of Greece, Η ποίηση στον κινηματογράφο, Η Ιθάκη του Καβάφη, [Και όμως η ποίηση είναι χρήσιμη…], Quelques points de la tradition greque moderne, Προσφορά φιλίας, [Γιατί είναι ασήμαντη η σημερινή Ελλάδα], [Τα "ζωγραφικά σχόλια" του Μόραλη], [Επιδρομή στους κοινούς τόπους] Η ωραία Ελένη, [Για τον Δημήτρη Μητρόπουλο], [Διάλεξη στην Κρήτη], Οι ώρες της "Κυρίας Έρσης", "Σήμα" του Άγελου Σεφεριάδη, Χειρόγραφο Οκτ.68, [Δήλωση], Η κιβωτός του Νώε, Β: Μια πρόταση για τη νεοελληνική γλώσσα, Η σκοτεινότητα της κριτικής, Α΄, Η σκοτεινότητα της κριτικής, Β΄, [Μια απάντηση], [Τελευταία απάντηση], "Ελληνική περιοχή 1930-1946", [Ελληνική και Ευρωπαική παιδεία], [Τα κείμενα του Μακρυγιάννη]. Σε επίμετρο δημοσιεύονται τα: Για τους ταξιδιώτες του "Sea-Adventure" [μτφρ. Στρατής Πασχάλης], Δύο πτυχές της πνευματικής επικοινωνίας Γαλλίας και Ελλάδας [μτφρ. Νάσος Δετζώρτζης], Μαθιός Πασκάλης: Οι ιδέες του για την ποίηση [μτφρ. Γ.Π. Σαββίδης], Ένας φίλος της Ελλάδας: Φρανκ Μακάσκι [μτφρ. Δημήτρης Δασκαλόπουλος], Λίγα για τη νεότερη ελληνική παράδοση [μτφρ. Γ.Π. Σαββίδης]

Σημειώνεται επίσης: α) η μεταθανάτια έκδοση της ομιλίας που έδωσε ο Σεφέρη στην πρώτη δημόσια εμφάνισή του: Séfériadis, Georges. Jean Moréas. Conférence faite à Paris pour l'Association des Étudiants Hellènes, le 18 Mars 1921. Texte établi, présenté et annoté par Polyxène GoulaMitakou, traduit en collaboration avec J.-P. Bouniol. Αθήνα 1990, β) η μεταθανάτια έκδοση Ο Σεφέρης για τη Μουσική: Ανέκδοτα Κείμενα. Αθήνα: Λέσχη του Δίσκου, 1975 [ανάτυπο; από το Δελτίο Κριτικής Δισκογραφίας 114-15 (1974)].

Ημερολόγια, Οδοιπορικά, Φωτογραφικό έργο

  • Μέρες Α΄. 16 Φεβρουαρίου 1925 ‒ 17 Αυγούστου 1931, φιλολογική επιμέλεια Ε.Χ. Κάσδαγλης. Αθήνα: Ίκαρος 1975.
  • Μέρες Β΄. 24 Αυγούστου 1931 ‒ 12 Φεβρουαρίου 1934, φιλολογική επιμέλεια Δ.Ν. Μαρωνίτης. Αθήνα: Ίκαρος 1975.
  • Μέρες Γ΄, 16 Απρίλη 1934 ‒ 14 Δεκεμβρίου 1940. Αθήνα: Ίκαρος 1977
  • Μέρες Δ΄, 1 Γενάρη 1941 ‒ 31 Δεκέμβρη 1944. Αθήνα: Ίκαρος 1977.
  • Μέρες Ε'. 1 Γενάρη 1945 ‒ 19 Απρίλη 1951, φιλολογική επιμέλεια Ε.Χ. Κάσδαγλης. Αθήνα: Ίκαρος 1977 [το 1973, κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Ίκαρος με τον τίτλο Μέρες του 1945-1951. Αργότερα εντάχθηκε κανονικά στη σειρά των Ημερολογίων].
  • Μέρες ΣΤ΄, 20 Απρίλη 1951 ‒ 4 Αυγούστου 1956, φιλολογική επιμέλεια Παναγιώτης Μέρμηγκας. Αθήνα: Ίκαρος 1986.
  • Μέρες Ζ΄. 1 Οκτώβρη 1956 ‒ 27 Δεκεμβρίου 1960,επιμέλεια Θεανώ Ν. Μιχαηλίδου. Αθήνα: Ίκαρος 1990.

*για τους πρώτους τόμων των σεφερικών Μερών βλ. τώρα Δασκαλόπουλος Δημήτρης 2013. «Γιώργος Σεφέρης, Μέρες. Τόμοι Α', Β', Γ', Δ', Ε'. Ευρετήριο ονομάτων». Κονδυλοφόρος 12.

Βλ. και την έκδοση Χατζόπουλος, Θ. 2007. Ζήτημα φωτός. Ο Θανάσης Χατζόπουλος ανθολογεί τις Μέρες του Γιώργου Σεφέρη. Αθήνα: Ίκαρος.

  • Χειρόγραφο Σεπ. '41. επιμέλεια Αλέξανδρος Ξύδης. Αθήνα: Ίκαρος 1972 [τώρα στο Δοκιμές, τρίτος τόμος (1932-1971). Παραλειπόμενα (1932-1971)].
  • Χειρόγραφο Σεπ. '68, εισαγωγή-σημειώσεις Παύλος Ζάννας. Αθήνα: Διάττων 1986 [τώρα στο Δοκιμές, τρίτος τόμος (1932-1971). Παραλειπόμενα (1932-1971)].
  • Το βυσσινί τετράδιο. Ανεμολόγιο ‒ λέξεις ‒ βότανα και ορθογραφικά, επιμέλεια Φώτης Δημητρακόπουλος. Αθήνα: Καστανιώτης 1987.
  • Πολιτικό ημερολόγιο Α΄, 25 Νοέμβρη 1935 - 13 Οκτωβρίου 1944, επιμέλεια Αλέξανδρος Ξύδης, Αθήνα: Ίκαρος 1979.
  • Πολιτικό ημερολόγιο Β΄, 1945-1947, 1949. 1952, επιμέλεια Αλέξανδρος Ξύδης, Αθήνα: Ίκαρος 1985.
  • Κύπρος. Μνήμη και αγάπη. Με το φακό του Γιώργου Σεφέρη, πρόλογος - σχεδιασμός - επιμέλεια Ε. Χ. Κάσδαγλης. Λευκωσία 1990.
  • Οι φωτογραφίες του Γιώργου Σεφέρη. Κείμενα: Δ. Δασκαλόπουλου / Ε. Χ. Κάσδαγλη / Γ. Σταθάτου. Αθήνα: Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης 2000.
  • Τρεις μέρες στα μοναστήρια της Καππαδοκίας. Αθήνα: Γαλλικό Ινστιτούτο 1953 [=εμπλουτισμένη έκδοση από το Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών, 2005]. Το σεφερικό κείμενο αναδημοσιεύεται και στον δεύτερο τόμο των Δοκιμών.

Αλληλογραφία

  • Γιώργος Θεοτοκάς - Γιώργος Σεφέρης, Αλληλογραφία (1930-1966), φιλολογική επιμέλεια Γ.Π. Σαββίδης. Αθήνα: Ερμής 1975.
  • Αδαμάντιος Διαμαντής - Γιώργος Σεφέρης, Αλληλογραφία, 1953-1971, φιλολογική επιμέλεια Μιχάλης Πιερής. Αθήνα: Στιγμή 1985.
  • Γιώργος Σεφέρης - Αντρέας Καραντώνης, Αλληλογραφία. 1931-1960, φιλολογική επιμέλεια Φώτης Δημητρακόπουλος. Αθήνα: Καστανιώτης 1988.
  • Σεφέρης και Μαρώ, Αλληλογραφία Α' (1936-1940), φιλολογική επιμέλεια Μ.Ζ. Κοπιδάκης. Ηράκλειο: Βικελαία βιβλιοθήκη 1989.
  • Γράμματα Σεφέρη - Λορεντζάτου, επιμέλεια Ν.Δ. Τριανταφυλλόπουλος. Αθήνα: Δόμος 1990.
  • Γιώργος Σεφέρης - Τίμος Μαλάνος. Αλληλογραφία (1935-1963), φιλολογική επιμέλεια Δημήτρης Δασκαλόπουλος. Αθήνα: Ολκός 1990.
  • Thaniel, George. Seferis and Friends: (some of George Seferis' friends in the English-speaking world), επιμέλεια Ed Phinney. Stratford, Ontario: Mercury Press, 1994. [Ειδικά για την αλληλογραφία με τον Λόρενς Ντάρελ βλ. και το δημοσίευμα του Δανιήλ: Thaniel, G. 1987-88. "Dwellers in the Greek Eye. George Seferis and Lawrence Durrell". Scripta Medίterranea 8-9: 3-31].
  • «Κυπριακές» επιστολές του Σεφέρη (1954-1962). Από την αλληλογραφία του με τον Γ.Π. Σαββίδη, φιλολογική επιμέλεια Κατερίνα Κωστίου. Λευκωσία: Πολιτιστικό Ίδρυμα Τραπέζης Κύπρου 1991.
  • Γιώργος Σεφέρης - Edmund Keeley. Αλληλογραφία. 1951-1971, εισαγωγή-σημειώσεις Edmund Keeley, μτφρ. Αλόη Σιδέρη. Αθήνα: Άγρα 1998.
  • Γιώργος Σεφέρης - Γιώργος Αποστολίδης. Αλληλογραφία, 1931-1945, φιλολογική επιμέλεια Βασιλική Κοντογιάννη. Αθήνα: Ίκαρος 2002.
  • Μαρώ και Γιώργος Σεφέρης. Αλληλογραφία Β΄ (1944-1959), φιλολογική επιμέλεια Μαρία Στασινόπουλου. Αθήνα: Ίκαρος 2005.
  • Νάνος Βαλαωρίτης - Γιώργος Σεφέρης αλληλογραφία 1945-1968 και τριάντα τέσσερις επιστολές του Ν. Βαλαωρίτη στον Γ. Κ. Κατσίμπαλη 1947-1950. Αθήνα: Ύψιλον 2004.
  • Αλληλογραφία Γιώργου και Μαρώς Σεφέρη - Νάνη Παναγιωτόπουλου 1938-1963, επιμέλεια Δημήτρης Αρβανιτάκης. Αθήνα: Μουσείο Μπενάκη 2006.
  • Γιώργος Σεφέρης - P.L Fermor & J.Rayner Αλληλογραφία (1948-1971), φιλολογική επιμέλεια Φώτιος Αρ. Δημητρακόπουλος - Βασιλική Λαμπροπούλου. Λευκωσία: Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών XLVII 2007.
  • «Αγαπητέ μου Γιώργο», αλληλογραφία (1924-1970). Γ. Κ. Κατσίμπαλης, Γιώργος Σεφέρης, επιμέλεια Δημήτρης Δασκαλόπουλος. Αθήνα: Ίκαρος 2009.
  • «Δεκαέξι γράμματα του Δ. Νικολαρεΐζη στον Γ. Σεφέρη (1936-1957)», επιμ. Δ. Καρανίκα, Χ. Λ. Καράογλου. Δημοσιεύτηκε στο περ. Κονδυλοφόρος 11 (2012) και διατίθεται ηλεκτρονικά στον δικτυακό τόπο του Εργαστηρίου Βιβλιολογίας.

Ενδεικτικά για μη αυτοτελείς εκδόσεις αλληλογραφίας βλ. και τις δημοσιεύσεις στον αφιερωματικό τόμο Η Λέξη 53 (1986), το τεύχος 134 (1996) του ίδιου περιοδικού, καθώς και τις μελέτες του Φ. Δημητρακόπουλου που βιβλιογραφούνται παρακάτω. Αλληλογραφία Σεφέρη με τον Τάκη Σινόπουλο δημοσιεύεται στο περιοδικό Οροπέδιο 8 (2009-2010) από τον Γιάννη Ρηγόπουλο. Για επιστολές που απόκεινται στο αρχείο. βλ. τον σχετικό κατάλογο της Γενναδείου. Διαθέσιμη ηλεκτρονικά είνα μια επιστολή του Σεφέρη προς τον Δοξιάδη, που δημοσίευσε ο Γ. Π. Σαββίδης: Ο Σεφέρης συζητεί με τον Δοξιάδη τις κατευθύνσεις και τις σχέσεις ελληνικής και ευρωπαϊκής παιδείας. Μια ανέκδοτη επιστολή του ποιητή. Το Βήμα (13.7.1975) [=Σαββίδης, Γ. Π. 1978. Εφήμερον Σπέρμα, σ. 207-21]

Συνεντεύξεις

  • Keely, Edmund 1982. Συζήτηση με τον Γιώργο Σεφέρη, μτφρ. Λ. Κάσδαγλη. Αθήνα: Άγρα, 1982.
  • Γιώργος Σεφέρης - Αν Φιλίπ. Συνομιλία, μτφρ. Ν. Μπακουνάκης. Αθήνα: Καστανιώτης 1991.

Για μεταφράσεις σεφερικών ποιημάτων (σε αυτοτελείς εκδόσεις), ο αναγνώστης μπορεί να συμβουλευτεί τη βάση βιβλιογραφίας «Μεταφράσεις της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας σε άλλες γλώσσες» στην Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα.

Βιβλιογραφία-Δικτυογραφία

Βασική βιβλιογραφία

(επιλογή - βλ. και τη σχετική επιλογή του Δημήτρη Δασκαλόπουλου, στον τόμο Εισαγωγή στην ποίηση του Γ. Σεφέρη, Ηράκλειο: Πανεπιστημιακές εκδόσεις Κρήτης).

Δεν καταλογογραφούνται εξαντλητικά τα άρθρα που περιλαμβάνονται στα αφιερώματα περιοδικών που καταγράφονται παρακάτω. Για άρθρα που δημοσιεύονται σε συλλογικούς τόμους και τα αναλυτικά περιεχόμενα των τόμων βλ. τώρα την ψηφιακή βάση "Σύμμεικτα της νεοελληνικής φιλολογίας".

Εξώφυλλο της έκδοσης

  • Beaton, Roderick 2015 (υπό έκδοση). Η ιδέα του έθνους στην ελληνική λογοτεχνία. Ηράκλειο: Πανεπιστημιακές εκδόσεις Κρήτης.
  • ---2003. Γιώργος Σεφέρης: Περιμένοντας τον Άγγελο: Βιογραφία. Μτφρ. Μίκα Προβατά. Αθήνα : Ωκεανίδα.
  • Conolly, David 2003. «Ο Σεφέρης ως μεταφρασεολόγος». Ποίηση 22: 195-213.
  • Krikos - Davis, Katerina 1994. Kolokes. A Study of George Seferis' Logbook III (1953-1955). Amsterdam: Adolf M. Hakkert-Publisher.
  • --- 1989. Διαβάζοντας τον Σεφέρη. Το Ημερολόγιο Καταστρώματος Β΄ και το πεζογραφικό έργο του ποιητή. Αθήνα: Ίκαρος.
  • Liapis, Vayos 2014. «The Painful Memory of Woe': Greek tragedy and the Greek Civil War in the work of George Seferis». Classical Receptions Journal 6.1: 74-103. doi: 10.1093/crj/clt012.
  • Loulakaki-Moore, Irene 2010. Seferis and Elytis as Translators. Οξφόρδη: Peter Lang.
  • Mackridge, Peter 2008. Εκμαγεία της ποίησης: Σολωμός, Καβάφης, Σεφέρης. Αθήνα: Βιβλιοπωλείον της Εστίας.
  • Mackridge, Peter (επιμ.) 1996. Ancient Greek Myth in Modern Greek Poetry: Essays in memory of C. A. Trypanis. Λονδίνο: Frank Cass.
  • Stergiopoulou, Katerina 2014. «Between the Lines: Seferis Anti-Writing Pound's Homer».Comparative Literature 66.4: 375-398.
  • Tambakaki, Polina 2013. «The Homeric Elpenor and those who made il gran rifiuto (Dante's Inferno, Canto 3) in the poetry of George Seferis: Modernist nekuias and antiheroism». Classical Receptions Journal 5.1: 144-165.
  • --- 2008. «A modern poet reads ancient war texts: politics, life and death in George Seferis' 'The Last Day'». Byzantine And Modern Greek Studies 32.2: 218-236.
  • Vitti, Mario 1994. Φθορά και λόγος. Εισαγωγή στην ποίηση του Γιώργου Σεφέρη. Αθήνα: Εστία.
  • Αγγέλου, Άλκης 1972. Η φόρτιση της λέξης στην ποίηση του Σεφέρη· (Δοκιμή μεθόδου). Αθήνα.
  • Αντωνίου, Χρήστος 1981. Ο Κόσμος της Γοργόνας. Θέματα και μορφές της λαϊκής παράδοσης στο έργο του Σεφέρη. (Ερμηνευτική προσέγγιση). Αθήνα: Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο.
  • Αποστολίδου, Βενετία 2010. «Γιώργος Σεφέρης-Λίνος Πολίτης. Ποίηση και φιλολογία στη νεοτερικότητα». Στο Η νεοτερικότητα στη νεοελληνική λογοτεχνία και κριτική του 19ου και του 20ού αιώνα, Πρακτικά της ΙΒ΄ Επιστηµονικής Συνάντησης του Τοµέα ΜΝΕΣ αφιερωµένης στη µνήµη της Σοφίας Σκοπετέα. Θεσσαλονίκη: Α.Π.Θ., Επιστηµονική Επετηρίδα της Φιλοσοφικής Σχολής: 435-447
  • Αργυρίου, Αλέξανδρος 1990. Δεκαεπτά κείμενα για τον Γ. Σεφέρη. Αθήνα: Εκδόσεις Καστανιώτη.
  • Αρώνης, Νικόλαος Χ. 1984. Αναθυμήματα από την εφηβεία του φίλου μου Γιώργου Σεφέρη. Αθήνα: Ένωση Σμυρναίων.
  • Βαγενάς, Νάσος 1979. Ο ποιητής κι ο χορευτής. Μια εξέταση της ποιητικής και της ποίησης του Σεφέρη. Αθήνα: Κέδρος.
  • Γαραντούδης, Ε. & Τ. Καγιαλής, επιμ. 2008. Ο Σεφέρης για νέους αναγνώστες. Αθήνα: Ίκαρος.
  • Γεωργής, Γιώργος 1991. Ο Σεφέρης περί των κατά την χώραν Κύπρον σκαιών. Αθήνα: Σμίλη.
  • Γιαννουλόπουλος, Γιώργος 2011. Ο Μοντερνισμός και οι «Δοκιμές» του Σεφέρη. Αθήνα: Πόλις.
  • Γιατρομανωλάκης, Γιώργης 1980. «Μεταφραστική θεωρία και πρακτική του Σεφέρη». Επίμετρο στο Μεταγραφές του Γ. Σεφέρη. Αθήνα: Λέσχη.
  • --- 1986. «Ο βασιλιάς της Ασίνης». Η ανασκαφή ενός ποιήματος. Αθήνα: Στιγμή.
  • Δασκαλόπουλος, Δημήτρης 2013. «Γιώργος Σεφέρης, Μέρες. Τόμοι Α΄, Β΄, Γ΄, Δ΄, Ε΄. Ευρετήριο ονομάτων», Κονδυλοφόρος 12: 263-279.
  • --- 2006. Εις τα περίχωρα Αντιοχείας και Κερύνειας: Καβάφης - Σεφέρης. Ίκαρος.
  • --- 2000. «Βιβλιογραφικά Σεφέρη (1991 - 1999). Πόρφυρας 93: 277 - 299.
  • --- επιμ. 1996. Εισαγωγή στην ποίηση του Σεφέρη. Επιλογή κριτικών κειμένων. Ηράκλειο: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης. 24 κείμενα για τον Σεφέρη, με πρωιμότερο την επιστολή που στέλνει ο Κωστής Παλαμάς το 1931 στον ποιητή για τη Στροφή. Στο τέλος του τόμου υπάρχει καταγραφή της εργογραφίας του ποιητών, των αυτοτελών μελετών για το έργο του, καθώς και των αφιερωμάτων περιοδικών. Αναλυτική παρουσίαση στη βιβλιογραφική βάση με τα Σύμμεικτα της Νεοελληνικής Φιλολογίας.
  • --- 1991. «Βιβλιογραφικά Γ. Σεφέρη (1986 - 1991). Ακτή 9:135 - 137.
  • --- 1986. «Βιβλιογραφικά Σεφέρη (1979 - 1986). Διαβάζω 142: 138 - 147.
  • --- 1979. Εργογραφία Σεφέρη 1931 - 1979. Αθήνα. Ε.Λ.Ι.Α.
  • Δημηρούλης, Δημήτρης 1999. Ο φοβερός παφλασμός. Κριτικό αφήγημα για τα τρία κρυφά ποιήματα του Γ. Σεφέρη. Πλέθρον.
  • --- 1997. Ο ποιητής ως έθνος Αισθητική και ιδεολογία στον Γ. Σεφέρη. Πλέθρον.
  • Δημητρακάκης, Γιάννης 2014. «Ο Γιώργος Σεφέρης και ο γαλλικός κλασικός 17ος αιώνας». Ανακοίνωση στο 5ο Ευρωπαϊκό Συνέδριο Νεοελληνικών Σπουδών της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Νεοελληνικών Σπουδών, Θεσσαλονίκη, 2-5 Οκτωβρίου 2014.
  • Δημητρακόπουλος, Φ.Α. 2000. Σεφέρης, Κύπρος, επιστολογραφικά και άλλα. Αθήνα: Καστανιώτης.
  • --- 1992. Για τον Σεφέρη και την Κύπρο. Αθήνα: Επικαιρότητα.
  • Δρακόπουλος, Αντώνης 2002. Ο Σεφέρης και η κριτική : Η υποδοχή του σεφερικού έργου 1931-1971. Αθήνα: Πλέθρον.
  • Θωμαΐδου - Μώρου, Μάρθα 2003. Έρευνες σε «Πηγές» των Ποιημάτων του Σεφέρη. Θεσσαλονίκη: Διδακτορική διατριβή.
  • Καγιαλής, Τάκης 2007. Η επιθυμία για το μοντέρνο. Δεσμεύσεις και αξιώσεις της λογοτεχνικής διανόησης στην Ελλάδα του 1930. Βιβλιόραμα.
  • --- 1997. «Μικροσεφερικά: "Η τελευταία μέρα" και ο Ιωάννης Συκουτρής». Μικροφιλολογικά: 17-20.
  • Καραντώνης, Αντρέας 1976 [1931]. Ο ποιητής Γιώργος Σεφέρης. Αθήνα: Εστία.
  • Καψωμένος, Ερατοσθένης 1975. Η συντακτική δομή της ποιητικής γλώσσας του Σεφέρη. Υφολογική Μελέτη. Θεσσαλονίκη: Διδακτορική διατριβή, Α.Π.Θ., Ε.Ε.Φ.Σ. (παράρτ. 18).
  • Κεχαγιόγλου, Γιώργος 2002. «Aνατολίτικη γραμματεία, ευρωπαϊκός ανατολισμός και δυτικοί φανταιζίστες στον Σεφέρη: η περίπτωση του Πραματευτή από τη Σιδώνα». Eλληνικά 52.1: 103-115.
  • --- 2002. «Παλαμάς, Σικελιανός, Kαζαντζάκης: κάποιες σκέψεις για το παστίτσιο του Σεφέρη Πραματευτής από τη Σιδώνα». Στο E. Moser-Karagiannis- E. Γιακουμάκη (επιμ.), Kανίσκιον φιλίας. Tιμητικός τόμος για τον Guy-Michel Saunier. Aθήνα: Βελισσάριος. 289-309.
  • Κιουρτσάκης, Γιάννης 1979. Ελληνισμός και Δύση στο στοχασμό του Σεφέρη. Αθήνα: Κέδρος.
  • Κληρονόμος, Μάρθα 2002. «Ancient [Anamnesis], National [Mneme] in the Poetry of Giorgos Seferis». Journal of Modern Greek Studies 20.2: 215-239. Μτφρ. στο Διαβάζω 410 (Σεπτέμβριος 2000).
  • Κοκόλης, Ξ.Α. 2001. Ο μεταφραστής Σεφέρης: Αρνητική κριτική. Αθήνα: Εκδόσεις Καστανιώτη.
  • ---. 1993. Σεφερικά μιας εικοσαετίας. Θεσσαλονίκη: Παρατηρητής.
  • ---. 1985. Ποιητική πράξη και σύμπραξη (Σεφερικά 2). Θεσσαλονίκη: University Studio Press.
  • --- 1982. Σεφερικά 1. Αθήνα: Ίκαρος.
  • --- 1975. Πίνακας λέξεων των 'ποιημάτων' του Γιώργου Σεφέρη (έκδοση β΄, διορθωμένη και προσαρμοσμένη στην όγδοη έκδοση των Ποιημάτων). Αθήνα: Ερμής.
  • Κωστίου, Κατερίνα, επιμ. 2002. Ο Γιώργος Σεφέρης ως αναγνώστης της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας. Θεσσαλονίκη: University Studio Press.
  • Μαρωνίτης, Δ. Ν. 2008. Γιώργος Σεφέρης: Μελετήματα. Αθήνα: Εκδόσεις Πατάκη.
  • --- 1984. Η ποίηση του Γιώργου Σεφέρη. Μελέτες και μαθήματα. Αθήνα: Ερμής.
  • Παναγιώτου, Γιώργος Δ. 2015. Μποτίλια στο πέλαγο: Κείμενα για την ποίηση του Γιώργου Σεφέρη. Αθήνα: Κίχλη.
  • Παπάζογλου, Χρήστος 2002. «Ημερολόγιο Καταστρώματος Β΄, "Ο Στράτης Θαλασσινός ανάμεσα στους αγάπανθους"». Κονδυλοφόρος: 175-191
  • Παρίσης, Νικήτας 2008. Γιώργος Σεφέρης, ο ποιητής και το ποιητικό του έργο. Αθήνα: Εκδόσεις Πατάκη.
  • Πασχάλης, Μιχαήλ 2014. «Σιωπές αγαπημένες της σελήνης. Ζητήματα διακειμενικότητας στον "Τελευταίο σταθμό" του Γιώργου Σεφέρη». Κονδυλοφόρος 13: 111-131. [Πρβλ. Θεοδοσοπούλου, Μαρή 2015. «Κρυμμένη σελήνη ή Φάκα dei Greci». Εποχή (1.11.2015)].
  • Παύλου, Σάββας 1989. Κύπρος και Σεφέρης. Βιβλιογραφία. Ανάτυπο από το Δελτίο Βιβλιογραφικής Εταιρείας Κύπρου. Τόμ. Β'. Λευκωσία.
  • Πιερής, Μιχάλης, επιμ. 2004. Γιώργος Σεφέρης το ζύγιασμα της καλοσύνης. Αθήνα: Μεσόγειος.
  • ---, επιμ. 1999. «Γιώργος Σεφέρης, φιλολογικές και ερμηνευτικές προσεγγίσεις: Δοκίμια εις μνήμην Γ. Π. Σαββίδη». Πρακτικά Β΄ συμποσίου για τον Γ. Σεφέρη. Αθήνα: Εκδόσεις Πατάκη.
  • Σαββίδης Γ. Π. & Λ. Ζενάκος, επιμ. 1989 [1961]. Για τον Σεφέρη. Τιμητικό αφιέρωμα στα τριάντα χρόνια της Στροφής. Αθήνα: Νεφέλη. Συνεργάζονται: Νόρα Αναγνωστάκη, Δ. I. Αντωνίου. Γ. Α. Αποστολίδης, Αλέξ. Αργυρίου, Μάρκος Αυγέρης, Νικηφόρος Βρεττάκος, Γιάννης Δάλλας, Κ. Θ. Δημαράς, Αλέξης Διαμαντόπουλος, Γ. Θέμελης, Λ. Β. Καραπαναγιώτης, Νίκος Κάσδαγλης, Γ. Κ. Κατσίμπαλης, Ζ. Λορεντζάτος, Ευάγγελος Λ. Λουί-ζος, Τ. Κ. Παπατζώνης, Γιώργης Παυλόπουλος, Ν. Γ. Πεντζίκης, Αίνος Πολίτης, Γ. Π. Σαββίδης, Τάκης Σινόπουλος, Στρατής Τσίρκας, Θ. Δ. Φραγκόπουλος.
  • Σαββίδης, Γ. Π., επιμ. 1993. Ο Καβάφης του Σεφέρη. Αθήνα: Βιβλιοπωλείον της Εστίας.
  • Σαββίδης, Γ. Π. 1992. Οι αρχαιολογικές περιδιαβάσεις του ποιητή Γιώργου Σεφέρη. Λευκωσία: Πολιτιστικό Ίδρυμα Τραπέζης Κύπρου.
  • --- 1979. «Γιώργος Σεφέρης». Στον συλλογικό τόμο Σάτιρα και Πολιτική στη νεώτερη Ελλάδα. Αθήνα: Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας. 275-304.
  • --- 1978. Εφήμερον Σπέρμα (1973-1978). Επιφυλλίδες, βιβλιοκρισίες, ομιλίες κυρίως με φιλολογικές και εικαστικές αφορμές, καθώς και άγνωστα κείμενα του Παλαμά, του Καβάφη, του Σεφέρη κ.ά. Αθήνα: Ερμής.
  • Στασινοπούλου, Mαρία 2000. Χρονολόγιο-Εργογραφία Γιώργου Σεφέρη [1900-1971]. Αθήνα: Μεταίχμιο.
  • Στασινοπούλου, Μ., Γ. Ζεβελάκης & Δ. Δασκαλόπουλος, επιμ. 2008. Γιώργος Σεφέρης. 45 χρόνια μετά το Νόμπελ. Αθήνα: εφημ. Ελευθεροτυπία.
  • Τζιόβας, Δημήτρης 2011. Ο μύθος της γενιάς του τριάντα. Νεοτερικότητα, ελληνικότητα και πολιτισμική ιδεολογία. Αθήνα: Πόλις.
  • --- 2005. «Ο υπαρξιακός ιστορισμός του Σεφέρη». Στο Από το λυρισμό στο μοντερνισμό. Πρόσληψη, ρητορική και ιστορία στη νεοελληνική ποίηση. Αθήνα:Νεφέλη, 223-233
  • Τσάτσου, Ιωάννα 1975. Ο αδελφός μου Γιώργος Σεφέρης. Αθήνα: Εστία.
  • Σινόπουλος, Τάκης 1984. Τέσσερα μελετήματα για τον Σεφέρη. Πρόλογος: Νάσος Βαγενάς. Αθήνα: Κέδρος.

Ειδικοί τόμοι

Ακολουθεί μια ενδεικτική επιλογή. Αναλυτικότερη παρουσίαση συλλογικών τόμων διατίθεται στη βιβλιογραφική βάση Σύμμεικτα Νεοελληνικής Φιλολογίας του ΚΕΓ.

  • Κύκλος Σεφέρη. Συνεργάζονται: Αλέξ. Αργυρίου, Α. Ξύδης, Δ. Ν. Μαρωνίτης, Μάριο Βίττι. Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας. Ιδρυτής: Σχολή Μωραΐτη 1980
  • Πρακτικά Συμποσίου Σεφέρη. Συνεργάζονται: Μιχάλης Πιερής, Γ. Π. Σαββίδης, Γιάννης Δάλλας, Νίκος Ορφανίδης, Ερατοσθένης Γ. Καψωμένος, Νάτια Χαραλαμπίδου, Φώτης Δημητρακόπουλος, Δημήτρης Δασκαλόπουλος, Κατερίνα Κωστίου, Σάββας Παύλου, Ξ. Α. Κοκόλης, Γιώργος Γιωργής, Γιώργος Κεχαγιόγλου, Π. Δ. Μαστροδημήτρης, Αλέξ. Αργυρίου. (Αγία Νάπα, 14-16 Απριλίου 1988). Λευκωσία 1991.
  • Ο Σεφέρης στην πύλη της Αμμοχώστου. Αθήνα: Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης 1987.
  • Giorgos Seferis 100 Años de su nacimiento. Actas del VIII Encuentro sobre Grecia (Granada, 1-3 de diciembre de 2000), Editora: Isabel García Gálvez, Centro de Estudios Bizantinos, Neogriegos y Chipriotas, Universidad de Granada: 2002.

Αφιερώματα περιοδικών

  • Πνευματική Κύπρος 3 Μάρτ. 1963).
  • Εποχές 8 (Ιούν. 1963).
  • Πνευματική Κύπρος 4 (Ιούλ. 1963).
  • Αιολικά Γράμματα Ι (1971).
  • Επιθεώρησις Λόγου και Τέχνης 2 (1971).
  • Δημιουργίες 2 (1972).
  • Διαπίστωση 2 (1972).
  • L' autre Grece 2 (1972).
  • Alif 6 (1972).
  • Τετράδια 9 (1972).
  • Νέα Εστία 1087 (15/10/1972).
  • Αντί 64 (5/2/1977).
  • Γράμματα και Τέχνες 38 (1985).
  • The Charioteer 27 (1985).
  • Η Λέξη 53 (1986).
  • Τετράδια ευθύνης 25 (1986). Περιγραφή του Γιώργου Σεφέρη : δεκαπέντε χρόνια από τον θάνατό του.
  • Διαβάζω 142 (23/4/1986).
  • Ακτή 9 (Λευκωσία - Χειμώνας 1991).
  • Επτά Ημέρες (Καθημερινής) ΚΑ΄, 1997. Με τίτλο «Τα Ελληνικά Νόμπελ».
  • Νέα Εστία 1728 (Νοεμ. 2000).
  • Πόρφυρας 93 (Ιαν-Μάρτ. 2000).
  • Το Δέντρο 179-180 (Ιαν -Μάρτ. 2011) με CD, στο οποίο ποιήματα του Σεφέρη διαβάζει ο σκηνοθέτης Θόδωρος Αγγελόπουλος.
  • Τα Ποιητικά 20 (2015): μικρό αφιέρωμα σε επιμέλεια της Βασιλικής Κοντογιάννη.

Εξώφυλλο του αφιερωματικού τεύχους του περιοδικού

Δικτυακές πηγές - Τηλεοπτικά ντοκιμαντέρ

Μια ενδεικτική και όχι εξαντλητική καταγραφή δίσκων με μελοποιήσεις και αναγνώσεις ποιημάτων του Σεφέρη είναι διαθέσιμη στη Βιβλιογραφική Βάση της Πύλης για την Ελληνική Γλώσσα.

© 2014 Μαρία Ακριτίδου - Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας