Διδακτικά Βιβλία του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου

Αναζήτηση

Βρες
Εμφάνιση

(Ειρήνη Παϊδούση, "Λεξιλογικές ασκήσεις" Μ. Τριανταφυλλίδη, Περιοδικό Παιδεία, τεύχ. 5, Φεβρουάριος 1947, σ. 302)*

Με το βιβλίο "Λεξιλογικές ασκήσεις" ανοίγεται όχι μόνο για το μαθητή, αλλά και για το δάσκαλο ένα ακόμη μεγάλο και διάπλατο παράθυρο προς το φως και τη ζωή, για να μπαίνουν ο αέρας και οι αντίλαλοι του έξω κόσμου, να αναζωογονηθή και να κρατιέται πάντα δροσερή η σχολική ατμόσφαιρα.

[…] Με το νέο βιβλίο, που στα 8 κεφάλαιά του περιέχονται γυμνάσματα για την παρομοίωση, τη μεταφορά, τα συνώνυμα, τις παροιμίες, τους ορισμούς κτλ. συμπληρώνεται μια έλλειψη στα διδακτικά μας βιβλία και στη μέθοδο της διδασκαλίας της γλώσσας μας. Μόνο όταν χρησιμοποιηθή, όπως πρέπει, τότε θα καταλάβωμε την αξία της νέας αυτής προσφοράς, που τόσο μετριόφρονα ο συγγραφεύς την ονομάζει "μικρή θετική συμβολή στην αναγέννηση της Ελληνικής λαϊκής παιδείας". Ως τώρα οι δάσκαλοι στα γλωσσικά μαθήματα περιορίζονταν στη διδασκαλία των γραμματικών κανόνων, στην τεχνολογία, ορθογραφία, ανάγνωση, εκθέσεις κτλ. Με τις ασκήσεις των 59 μαθημάτων του νέου βιβλίου και τις άπειρες άλλες, που ο δάσκαλος ή και οι μαθητές μέσα στο σχολείο και στα παιχνίδια τους θα αυτοσχεδιάσουν, θα καταλάβη ο δάσκαλος ότι του ανοίγεται ένας κόσμος ολόκληρος για να καλλιεργήση την αυτενέργεια, να καταρτίση τη σκέψη και να γυμνάση το μυαλό των παιδιών. Θα καταλάβη ότι μπορεί από το δημοτικό σχολείο να μυήση τους μαθητές του στη θαυματουργική δύναμη της λέξης. Να προσπαθήση δηλ. να κάμει συνειδητό σιγά σιγά στα παιδάκια ότι η λέξη δεν είναι απλώς ήχος διαρθρωμένος, αλλά μέσο για συνεννόηση, όργανο για να εξωτερικεύεται ο εσωτερικός κόσμος, οι αφηρημένες έννοιες, τα πιο ποικίλα συναισθήματα, οι κρίσεις οι πιο λεπτές, οι σκέψεις οι πιο δυσκολόπιαστες. Πράγματα που διαισθανότανε ο δημιουργικός δάσκαλος, μα που δε φανταζότανε ότι είναι δυνατό να καλλιεργηθούν και στο δημοτικό σχολείο τόσο ακούραστα και ευχάριστα.

Η γραμματική με την αδιάκοπη αναφορά στους κανόνες της και την ανάγκη της υποταγής σ' αυτούς είναι όργανο της λογικής. Η νέα εργασία στην οποία καλεί το δάσκαλο και το μαθητή ο κ. Τριανταφυλλίδης, δεν απευθύνεται μόνο στη λογική, δεν ασκεί μόνο την κρίση, αλλά σπρώχνει το παιδικό μυαλό προς την έρευνα, το αναγκάζει ν' αναζητή προς όλες τις κατευθύνσεις, προς ό,τι είδε, άκουσε, έμαθε, διάβασε, σκέφτηκε, αισθάνθηκε, για να το τοποθετήση όπου και όπως πρέπει.

Όταν π.χ. στα μαθήματα 9-10 κτλ. του κεφαλαίου "Αντίθετα" το παιδάκι καλείται να βρη το αντίθετό του:

γλυκός καφές = πικρός καφές γλυκό νερό = αλμυρό νερό γλυκό κρασί = αψύ κρασί γλυκό οπωρικό = ξινό οπωρικό γλυκός τρόπος = απότομος τρόπος γερό κορμί = άρρωστο κορμί γερό κάστανο = κούφιο κάστανο γερό βάζο = σπασμένο βάζο κ.ά.

δεν μπορεί παρά με θάμπωμα να σταθή μπροστά στη δυναμικότητα της λέξης γλυκός που εδώ αντιστοιχεί με το πικρός, εκεί με το αλμυρός κτλ. ή τη δυναμικότητα της λέξης γερός, σφικτός, πεζός, μόνιμος κτλ. Ή πάλι στα συνώνυμα […].

[…] Ελπίζω ότι όλοι οι σημερινοί Έλληνες δάσκαλοι θα ιδούν με αγάπη το νέο αυτό σχολικό βιβλίο που έρχεται να ζωντανέψη το νεκρωμένο σήμερα από τη ρουτίνα μάθημα της γραμματικής και θα θελήσουν να το χρησιμοποιήσουν στη διδασκαλία τους. Θα έπρεπε μάλιστα από τώρα να εισαχθή και στις Παιδαγωγικές Ακαδημίες. Να τονισθή στους τροφίμους των, ότι με το νέο βιβλίο ο δάσκαλος έχει στα χέρια του όργανο για να ασκήσει τη δημιουργικότητα του μαθητή και τη δική του. Και κυρίως να τους διδαχθή η κατάλληλη και αποτελεσματική χρησιμοποίησή του.