Διδακτικά Βιβλία του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου
Θερμοδυναμική στον αθλητισμό (ψυχρές και θερμές κύστες)
Στους μικροτραυματισμούς αθλητών πολλές φορές γίνεται χρήση ψυχρών επιθεμάτων, όπως είναι οι κύστες με πάγο. Εναλλακτικά, αντί πάγου μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τις «ψυχρές κύστες». Μια ψυχρή κύστη είναι ένα σακουλάκι που περιέχει νιτρικό αμμώνιο, NH4NO3, το οποίο είναι λευκή κρυσταλλική σκόνη και νερό το οποίο χωρίζεται από το νιτρικό αμμώνιο με ειδική μεμβράνη. Όταν χρειαστούμε το ψυχρό επίθεμα, σπάμε τη μεμβράνη που χωρίζει το νιτρικό αμμώνιο από το νερό, οπότε το νιτρικό αμμώνιο αρχίζει να διαλύεται στο νερό. Η διάλυση του NH4NO3 είναι ενδόθερμο φαινόμενο : ΝΗ4ΝΟ3(s) [pic] NH4+(aq) + NO3-(aq) ΔΗο = +26 kJ Κατά τη διάλυση του νιτρικού αμμωνίου απορροφάται θερμότητα από το περιβάλλον, που είναι το τραυματισμένο μέλος του αθλητή, το οποίο κατ’ αυτό τον τρόπο ψύχεται. Οι ορειβάτες, συχνά στις ορειβατικές εξορμήσεις τους κατά το χειμώνα έχουν στα σύνεργά τους «θερμές κύστες» για την περίπτωση που χρειαστεί να θερμανθούν επειγόντως. Αυτές οι «θερμές κύστες» περιέχουν, όπως και στις «ψυχρές κύστες», άλας και νερό. Η διάλυση αυτών των αλάτων πρέπει να είναι εξώθερμο φαινόμενο, ώστε να αποδώσει θερμότητα στο περιβάλλον. Τα άλατα που περιέχονται στις «θερμές κύστες» είναι συνήθως CaCl2 ή MgSO4, των οποίων η διάλυση στο νερό εκφράζεται με τις παρακάτω χημικές εξισώσεις: CaCl2(s) [pic] Ca2+(aq) + 2Cl-(aq) ΔΗο = -81 kJ MgSO4(s) [pic] Mg2+(aq) + SO42-(aq) ΔΗο = -91 kJ. Και οι δύο περιπτώσεις που αναφέρθηκαν παραπάνω, αποτελούν εφαρμογή του νόμου διατηρήσεως ενέργειας (πρώτο θερμοδυναμικό αξίωμα). Δηλαδή, η ενέργεια που ελευθερώνεται κατά τη διάλυση ισούται με την ενέργεια που κερδίζει ή χάνει ο αθλητής.