II Δραστηριότητα 6 του άξονα 3

Προσδιορισμός στόχων της δραστηριότητας. Για την απάντηση στο γενικότερο ερώτημα του άξονα 3 «Οι επιπτώσεις του έργου στο χώρο και την τοπική κοινωνία» κρίνεται απαραίτητο να αντλήσουμε, μεταξύ άλλων, πληροφορίες για τις σύγχρονες οικονομικές δραστηριότητες και τις προοπτικές της περιοχής. Επιλογή πηγών πληροφόρησης. Την αμεσότερη πηγή πληροφόρησης αποτελούν οι εμπλεκόμενοι, επιχειρηματίες, εκπρόσωποι αρχών ή φορέων. Επομένως, η προσφορότερη μέθοδος για απόκτηση πληροφοριών από πρώτο χέρι είναι η συνέντευξη με αυτούς. Διατύπωση της δραστηριότητας. Κατά τη διατύπωση ισχύουν οι προϋποθέσεις που λάβαμε υπόψη στο προηγούμενο παράδειγμα. Ειδικότερα εδώ, επειδή η επιλογή επαγγέλματος είναι στα ενδιαφέροντα των μαθητών αυτής της ηλικίας, κρίνεται σκόπιμο να ολοκληρωθεί η δραστηριότητα με συζήτηση των δεδομένων: «Να συγκεντρώσετε, μέσω συνεντεύξεων, πληροφορίες για τις οικονομικές δραστηριότητες που εμφανίζονται στην περιοχή μετά τη δημιουργία της λίμνης και τα συναφή προβλήματα. Να συζητήσετε τις προοπτικές για την επαγγελματική αποκατάσταση των νέων της περιοχής». Προετοιμασία. Ισχύουν τα ίδια με το προηγούμενο παράδειγμα. Λόγω της ευρύτητας του φάσματος των εμπλεκομένων, οι συνεντεύξεις της δραστηριότητας αυτής χρειάζεται να είναι περισσότερες. Επιλέγουμε, όπως και στο προηγούμενο παράδειγμα, τα πρόσωπα από τους αγρότες, τον επιχειρηματικό κόσμο, τους ΟΤΑ, τους εργαζόμενους στη ΔΕΗ και τους ασχολούμενους με την περιβαλλοντική εκπαίδευση. Ερωτηματολόγια. Είναι προφανές ότι στις διαφορετικές αυτές κατηγορίες ανθρώπων θα τεθούν διαφορετικές ερωτήσεις, ανάλογα με το πεδίο δραστηριότητας τους. Καταρτίζουμε λοιπόν τα εξής ερωτηματολόγια.

Α. Συνέντευξη με ντόπιο κάτοικο 1. Σε ποιο βαθμό η δημιουργία της λίμνης έχει επηρεάσει τη ζωή σας, τις μετακινήσεις, την εργασία, την οικονομική κατάσταση; 2. Πως βλέπετε τις προοπτικές για συγκράτηση ή επάνοδο των νέων στην περιοχή; 3. Τι θα μπορούσε να γίνει για τη βελτίωση της κατάστασης; Β. Συνέντευξη με τεχνικό της ΔΕΗ που εργάζεται στο φράγμα 1. Ποίες οι συνθήκες εργασίας σας εδώ; 2. Πόσοι εργαζόμενοι απασχολούνται στο έργο; 3. Η διαχείριση της λίμνης και του φράγματος παρουσιάζει δυσκολίες; Γ. Συνέντευξη με τον αντιδήμαρχο της περιοχής 1. Ποία η σημασία του φράγματος και της λίμνης για την περιοχή; 2. Δημιουργούν κάποια προβλήματα τα δύο αυτά έργα; 3. Σε ποιο βαθμό τα δύο έργα επηρεάζουν την οικονομία της περιοχής; 4. Ποίες παρεμβάσεις θεωρείτε απαραίτητες για τη βελτίωση της οικονομίας της περιοχής; Δ. Συνέντευξη με εστιάτορα ή ξενοδόχο 1. Από πού κατάγεστε και με τι ασχολείστε; 2. Γιατί επιλέξατε αυτό το είδος επιχειρηματικότητας; 3. Ποία η κίνηση στη διάρκεια του έτους; 4. Ποίες οι συνήθεις κατηγορίες πελατών; Γιατί έρχονται στην περιοχή; 5. Είναι αποδοτική η επιχειρηματικότητα στον τουρισμό εδώ; 6. Τι μπορεί να γίνει για βελτίωση της τουριστικής οικονομίας στον τόπο; Ε. Συνέντευξη με επιστήμονα οικολόγο 1. Ποία είδη χλωρίδας και πανίδας υπάρχουν στην περιοχή; 2. Ποίες οι θετικές ή αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον από τη λίμνη; 3. Ενδείκνυται η περιοχή για οικοτουρισμό; Για ποιους λόγους; 4. Ποία τα σημαντικότερα οικολογικά προβλήματα της περιοχής;

Στον πίνακα που ακολουθεί σταχυολογούμε ορισμένες από τις απόψεις που διατυπώθηκαν κατά τις συνεντεύξεις. Οι απόψεις αυτές, σύμφωνα με τη διατύπωση της δραστηριότητας, αποτελούν υλικό αφόρμησης της συζήτησης που θα ακολουθήσει. Συζήτηση. Κατά τη συζήτηση θα διατυπωθούν από τους μαθητές απόψεις για τα πολύ ενδιαφέροντα θέματα που θίγονται στις συνεντεύξεις, γεγονός που προσδοκάται ότι θα συμβάλει στη διαμόρφωση στάσεων. Μερικά από τα θέματα αυτά, επιγραμματικά, είναι τα εξής: Ευρωπαϊκά προγράμματα και ανάπτυξη της υπαίθρου, κίνητρα εγκατάστασης στην περιφέρεια, σχέση τεχνικών υποδομών-οικονομικής ανάπτυξης, επιλογή επαγγέλματος και τόπου διαμονής, διαχείριση τεχνικών έργων, οικοσύστημα και οικονομική ανάπτυξη, παράδοση και τουρισμός, προβλήματα τουριστικής οικονομίας κ.ά. Τη συζήτηση σκόπιμο είναι να οργανώσει ο διδάσκων σε συνεργασία με τους μαθητές, να υπάρξει ενημέρωση και άλλων ενδιαφερόμενων μαθητών και καθηγητών και να τη συντονίσει ο διδάσκων. Επίσης, σκόπιμο είναι να οργανωθεί από το σχολείο παρουσίαση των αποτελεσμάτων σε δημόσια ανοιχτή εκδήλωση.

Α/Α ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ ΓΙΑ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ Ο τουρισμός ανέδειξε τα νέα για τον τόπο επαγγέλματα στα ξενοδοχεία, εστιατόρια, ψησταριές, κρεοπωλεία, καταστήματα με παραδοσιακά προϊόντα της περιοχής, με κρασιά. Είναι θετική για την περιοχή εξέλιξη τα τελευταία κίνητρα του προγράμματος Leader (επιδοτήσεις) καθώς και η δημιουργία των Καποδιστριακών Δήμων. Α1 1 Τώρα με τον τουρισμό η νεολαία, οι νέοι, ή επανέρχονται ή δε φεύγουν. Δε διατυπώνονται προτάσεις. Οι μετακινήσεις είναι ευκολότερες, το οδικό δίκτυο καλύτερο. Οι τοπικοί παραγωγοί πουλάνε, δίπλα στη λίμνη, σε πάγκους ντόπια προϊόντα (γλυκά, μαρμελάδες, τραχανά, μέλι, ρεβύθια, φασόλια κ.ά). Α2 Η δυνατότητα απασχόλησης δεν αποτελεί το μοναδικό κίνητρο για εγκατάσταση εδώ. Υπάρχει μεγάλο πρόβλημα με τα οικόπεδα, γιατί η Ζώνη Οικιστικού Ελέγχου (ΖΟΕ) που ισχύει από το 1984 περιορίζει τις δυνατότητες εγκατάστασης νέων και οι τιμές της γης είναι πλέον υπερβολικές. Η ΖΟΕ πρέπει να αλλάξει. Να διαπλατυνθεί ο περιφερειακός δρόμος. Να προωθηθεί το χιονοδρομικό κέντρο. Να συνεχιστούν ευρωπαϊκά προγράμματα, όπως το Leader. Να γίνεται πιστοποίηση ποιότητας των τοπικών προϊόντων βιολογικής καλλιέργειας. Οι συνθήκες απασχόλησης και ιδιαίτερα στο φράγμα είναι δύσκολες λόγω των κλιματολογικών συνθηκών. Στο φράγμα της ΔΕΗ εργάζονται περίπου 60 άτομα, μεταξύ των οποίων αρκετοί ντόπιοι. Δεν υπάρχουν δυσκολίες διαχείρισης της λίμνης. Υπάρχουν προοπτικές εμπλουτισμού της με νερά του Ίστρου, όπως έγινε με την εκτροπή του Κερασιώτη. Χρειάζεται σταθερή διαχείριση των νερών, για να μη διαταράσσεται το οικοσύστημα της περιοχής. Η κατασκευή του φράγματος αποτελεί ουσιαστική και πολλαπλή συμβολή. Αρδεύει 300.000 στρέμματα και υδρεύει 80.000 κατοίκους. Παράλληλα, η ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται είναι αξίας 0,5 δισ. δρχ. ετησίως, ενώ η λίμνη αποτελεί το επίκεντρο τουριστικής ανάπτυξης του νομού. Οι τεχνικές παρεμβάσεις δε δημιούργησαν κανένα πρόβλημα. Αντίθετα αναβάθμισαν την περιοχή. Τα τελευταία 20 χρόνια επενδύθηκαν περισσότερα από 20 δισ. δρχ. σε έργα υποδομής και τουριστικής ανάπτυξης. Σήμερα επισκέπτονται ετησίως τη λίμνη περισσότερα από 1 εκατομμύριο άτομα από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Το οδικό δίκτυο είναι επικίνδυνο σε αρκετά σημεία. Πρέπει να προστατευτεί το υδάτινο δυναμικό, το φυσικό περιβάλλον, καθώς επίσης η λαϊκή αρχιτεκτονική και η πολεοδομία των οικισμών. Δ1 Γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Καρδίτσα. Η γιαγιά μου κατάγεται από τη Φυλακτή, ο παππούς μου ήταν μελισσοκόμος. Η οικογένεια του πατέρα μου είχε εγκατασταθεί στην Καρδίτσα και από το 1950 έρχονταν συνεχώς τα καλοκαίρια στη Νεβρόπολη. Οι επιχειρήσεις μου, καφέ-σνακ-μπαρ και κατάστημα με παραδοσιακά τοπικά προϊόντα, λειτουργούν 3,5 χρόνια. Επέλεξα αυτές τις επιχειρήσεις γιατί έλειπαν, αλλά και για να βοηθήσω τους ντόπιους παραγωγούς. Περίοδοι αιχμής Χριστούγεννα, Νέο έτος, Απόκριες, 25η Μαρτίου, Πάσχα, Αγίου Πνεύματος, 28 Οκτωβρίου, κυρίως όμως το καλοκαίρι, ειδικότερα τον Αύγουστο, αλλά και τα Σαββατοκύριακα. Τις υπόλοιπες μέρες η κίνηση είναι ελάχιστη. Έλληνες 98% από Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Καρδίτσα. Έρχονται για το τοπίο, τη γαλήνη, τα τοπικά εδέσματα, αλλά και για κυνήγι, ορειβασία, ψάρεμα στη λίμνη και επίσκεψη μονών της περιοχής. Στα 3,5 χρόνια που έχω τις επιχειρήσεις δουλεύουν πολύ καλά όλο το χρόνο. Είναι αποδοτική η επιχειρηματικότητα στον τουρισμό εδώ, όπως την αντιλαμβανόμαστε σαν νέοι επαγγελματίες, θα λέγαμε, μάλιστα, ότι πετύχαμε 100%, αν καταφέρναμε ο κόσμος να μην έρχεται μόνο τα τριήμερα και τις γιορτές, αλλά περισσότερες μέρες μέσα στη βδομάδα. Βασικό είναι να γίνουν αθλητικές εγκαταστάσεις προετοιμασίας αθλητικών ομάδων, τους θερινούς μήνες, καθώς και ορισμένα ξενοδοχεία, ώστε να επαρκούν για τις περιόδους αιχμής. Η λίμνη είναι πάντα προσιτή, γιατί οι αρχές το φροντίζουν. Ορισμένες φορές όμως τα ΜΜΕ με λανθασμένες ειδήσεις, π.χ. πως η λίμνη Πλαστήρα είναι κλειστή λόγω χιονιών, μας δημιουργούν προβλήματα, καθώς ακυρώνονται κρατήσεις δωματίων Πρώτο μέλημα μας είναι να μη χαλάσει το περιβάλλον, να υπάρχει πάντα καθαριότητα και να διατηρηθεί η ομορφιά της περιοχής μας, γι' αυτό θέλουμε ήπιες παρεμβάσεις στο περιβάλλον. Κατάγομαι από το Κρυονέρι. Πριν από 5 χρόνια ανακαίνισα το σπίτι του Νικολάου Πλαστήρα και δημιούργησα ξενοδοχείο-ξενώνα δυναμικότητας 35 κλινών, που φέρει και το όνομα του. Το κτίσμα έγινε πάνω στα παλιά θεμέλια με πέτρα και ξύλο, για να δένει με το περιβάλλον. Πριν από 10 χρόνια περίπου άρχισαν να χτίζονται τα πρώτα ξενοδοχειακά συγκροτήματα. Έβλεπα τη μελλοντική ανάπτυξη της λίμνης. Γενικά υπάρχει πληρότητα της τάξεως του 50%. Συνήθως η κίνηση είναι ανεβασμένη αργίες, γιορτές, σαββατοκύριακα. Τις καθημερινές μπορεί να είμαστε άδειοι τελείως. Επισκέπτες είναι κυρίως ελεύθεροι επαγγελματίες. Οι περισσότεροι θέλουν να επισκεφθούν μοναστήρια, να κάνουν περίπατο στα βουνά, ιππασία, κυνήγι, ποδήλατο στη λίμνη, το χειμώνα έρχονται και κάποιοι κυνηγοί. θεωρώ ότι πέτυχα επαγγελματικά. Μας λείπει η «παιδεία» στην εξυπηρέτηση και την πολλαπλή προσφορά σε δραστηριότητες στους πελάτες. Παράδειγμα, υπάρχει ημιτελές χιονοδρομικό κέντρο, όμως η πολιτεία δεν ενδιαφέρεται να το ολοκληρώσει για να έχει ο πελάτης εναλλακτικές λύσεις. Υπάρχει κακή κατάσταση του οδοστρώματος και χρειάζεται ασφαλτόστρωση του δρόμου για τη χιονοδρομική πίστα. Οι πελάτες μαγεύονται από την περιοχή, αλλά τους στενοχωρεί η έλλειψη παιδείας στο σέρβις, η έλλειψη μαγαζιών με παραδοσιακά είδη της περιοχής και η απουσία Τράπεζας ή μηχανήματος ανάληψης χρημάτων. Χρειάζεται μεγαλύτερη οργάνωση, επενδύσεις και όχι περιστασιακή ενασχόληση με δραστηριότητες όπως η ποδηλασία, η ορειβασία, το κανόε-καγιάκ. θα μπορούσαν να γίνουν αθλητικές εγκαταστάσεις για τους επισκέπτες και προετοιμασία ομάδων (γήπεδα βόλεϊ, τένις, μπάσκετ, 5X5), να οργανώνονται στη λίμνη κωπηλατικοί αγώνες, χειμερινό κέντρο πατινάζ, αεροδρόμιο για άμεση πρόσβαση. Η βλάστηση είναι εκπληκτική σε ποικιλία και πυκνότητα (αειθαλή, πλατύφυλλα, κωνοφόρα, φυλλοβόλα, θάμνοι). Η πανίδα δεν έχει μεγάλα αρπακτικά (αρκούδα, λύκος, τσακάλι) αλλά όλη την άλλη ποικιλία μικρότερων ζώων. Δεν υπάρχουν θετικές επιπτώσεις από τις παρεμβάσεις στη φύση. Η έλευση του νερού μόνο πρόσφερε βελτίωση οπτική ή βελτίωση διαμονής. Αρνητικές επιπτώσεις είναι η απώλεια ζωής και κατοικίας πολλών ζώων, το μεγαλύτερο υδάτινο φορτίο, που ίσως προκαλέσει γεωλογικές ανακατατάξεις. Επίσης, η ισοπέδωση 120.000 στρεμμάτων στην πεδιάδα της Καρδίτσας κατέστρεψε την υπάρχουσα χλωρίδα και πανίδα, ενώ η εκεί χρήση λιπασμάτων αποδείχτηκε αρνητική για το περιβάλλον. Υπάρχουν πολλοί επισκέπτες' οι κάτοικοι εφαρμόζουν σε μερικές περιπτώσεις τον οικοτουρισμό. Η περιοχή είναι πρόσφορη για πάσης φύσεως τουρισμό. Δεν υπάρχει ρύπανση των υδάτων της λίμνης από τις ψηλότερες περιοχές. Πέρα από την αρχική αλλοίωση του περιβάλλοντος, δεν υπάρχουν οικολογικά προβλήματα.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I Φορείς και υποδομές πληροφόρησης και εκπαίδευσης περιοχής λίμνης Πλαστήρα - Κέντρο Ιστορικών Μελετών και Ερευνών «Νικόλαος Πλαστήρας» - Πνευματικό Κέντρο Μεσενικόλα - Σύλλογος Μορφοβουνιτών - Σύλλογος Κερασιωτών - Σύλλογος Λάμπεριωτών - Σύλλογος Μοσχατιανών - Μορφωτικός Λαογραφικός Σύλλογος (Κρυονέρι) - Πολιτιστικός Σύλλογος Καροπλεσίου - Σύλλογος Γυναικών Αγ. Τριάδα (Καλύβια Πεζούλας) - Εκπολιτιστικός Σύλλογος Μπελοκομίτη - Πολιτιστικός Σύλλογος Καρυτσιωτών «Παναγία Πελεκητή» - Υδροβιολογικός σταθμός - Παρατηρητήριο Ορνιθοπανίδας στη θέση Ζυγογιανναίικα - Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και - Έρευνας Νεοχωρίου - Βοτανικός Κήπος Νεοχωρίου - Εκπαιδευτικό Δάσος Μπελοκομίτη - Πειραματικός σταθμός οργανικής καλλιέργειας Μορφοβουνίου II Επιλογή βιβλιογραφίας Γριβέλλας, Λ., Καραφύλλης, Ν. & Β. Μαγόπουλος, Εγχειρίδιο Τοπικής Ιστορίας, Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Καρδίτσας, Καρδίτσα 1997. Κουτσογιάννης, Δ., Ευστρατιάδης, Α. & Α. Κουκουβίνος, Υδρολογική διερεύνηση της διαχείρισης της λίμνης Πλαστήρα Ημερίδα για την παρουσίαση του ερευνητικού έργου «Διερεύνηση των δυνατοτήτων διαχείρισης και προστασίας της ποιότητας της Λίμνης Πλαστήρα», Μάρτιος 2002, Δήμος Καρδίτσας, Καρδίτσα 2002. Κουτσούρης, Α., Οικοτεχνικές και αγροτουριστικές δραστηριότητες στη λίμνη Πλαστήρα Εισήγηση στο Πανευρωπαϊκό Σεμινάριο με θέμα «Ο αγροτουρισμός και η συμβολή του στη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς των χωρών της Ευρώπης», Υπουργείο Γεωργίας υπό την αιγίδα της UNESCO, Πλωμάρι Λέσβου, 1-7 Ιουνίου 1997. Κουτσούρης, Α & Δ. Γάκη, «The quest for a sustainable future: alternative tourism as the lever of development», ανακοίνωση στο 10ο Παγκόσμιο Διεπιστημονικό Συνέδριο Τουρισμός και Πολιτισμός στην Αειφόρο Ανάπτυξη, ΕΜΠ, Αθήνα, 1921 Μαΐου 1998. Λακίδης, Α., Περιηγήσεις στη λίμνη Πλαστήρα, Αθήνα 2001. Πρόντζας, Ε., Οικονομία και γαιοκτησία στη Θεσσαλία, ΜΙΕΤ, Αθήνα 1992 Στρογγύλης, Απ., Το αντάρτικο αεροδρόμιο, Αθήνα 1988. Τόλης, Δ., Το χωριό Καροπλέσι και η περιοχή Αγράφων, Θεσσαλονίκη 1969. ΥΠΕΧΩΔΕ-ΕΠΠΕΡ, Δήμος Καρδίτσας, Αναπτυξιακή Καρδίτσας ΑΕ., Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη περιοχής Λίμνης Ν. Πλαστήρα Ν. Καρδίτσας, Αθήνα, Δεκέμβριος 2001. Σχέδιο ανάπτυξης περιφέρειας Θεσσαλίας 20002006, για το III ΚΠΣ, ΤΕΕ-Τμήμα Κεντρικής και Δυτικής Θεσσαλίας (11-6-1998). Ενδεικτικοί δικτυακοί τόποι - http://www.culture.gr/maps /thessal/karditsa/ karditsa/html - http://www.aegean.gr/lid/internet/elliniki ekdosi/ Dimosieuseis/An thopoulou.htm

Το παλαιό Γυμνάσιο Σουφλίου