ΔΕΙΓΜΑ 6

Η ΛΙΜΝΗ ΠΛΑΣΤΗΡΑ

ΜΙΑ ΜΕΓΑΛΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΣΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ

Είναι γνωστό ότι μεγάλες τεχνικές παρεμβάσεις στο φυσικό περιβάλλον με μοναδικό κριτήριο την οικονομική εκμετάλλευση έχουν προκαλέσει ανεπανόρθωτες οικολογικές καταστροφές σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης. Αντί όμως να δαιμονοποιείται γι' αυτές η τεχνολογία, πρέπει να καταδικάζεται η ασύνετη χρήση της από τον άνθρωπο, όταν αυτός δεν τη διαχειρίζεται ως Προμηθέας, αλλά ως αμαρτίνοος Επιμηθέας. Γιατί ο προικισμένος με την προμήθεια άνθρωπος οφείλει να επιλύει τα προβλήματα με έργα που θα έχουν θετικές επιπτώσεις στο περιβάλλον. Η επίγνωση των ορίων της φύσης κατά περίπτωση είναι απαραίτητη, καθώς ακόμα και μια θετική παρέμβαση δεν νομιμοποιεί άλλες ομοειδείς κάπου αλλού. Απαραίτητες λοιπόν είναι κατά τον προγραμματισμό των τεχνικών έργων η ευαισθησία, η σύνεση και η γνώση, προϋποθέσεις για την εξασφάλιση της βιοποικιλότητας και της αειφορίας. Διαφορετικά, ακόμα και οι αγαθότερες προθέσεις κάνουν αναπόφευκτες τις «παράπλευρες απώλειες».

Άποψη της λίμνης Πλαστήρα

Χάρτης Νομού Καρδίτσας

Οι ανάγκες οικονομικής ανάπτυξης υπαγόρευσαν μεταπολεμικά την αξιοποίηση και των υδάτινων πόρων της χώρας μας. Από τα σημαντικότερα έργα που κατασκευάστηκαν τότε (1956-1961, επί πρωθυπουργίας Κων/νου Καραμανλή) είναι η τεχνητή λίμνη Νικολάου Πλαστήρα (Ταυρωπού ή Μέγδοβα, από το όνομα του ομώνυμου παραπόταμου του Αχελώου), 25 χλμ. δυτικά της Καρδίτσας, σε υψόμετρο 720 μέτρων, με τη δημιουργία φράγματος ύψους 83 και μήκους 220 μέτρων. Το έργο πλαισιώθηκε από το υδροηλεκτρικό εργοστάσιο 12 χλμ. έξω από την πόλη της Καρδίτσας, ενώ από τα νερά της λίμνης υδροδοτούνται η πόλη, οι Σοφάδες και 36 χωριά της περιοχής, των οποίων τα αγροκτήματα έκτασης 114.000 στρεμμάτων αρδεύονται από τα νερά της λίμνης. Η λίμνη δημιουργήθηκε στο οροπέδιο της Νεβρόπολης των θεσσαλικών Αγράφων. Για την κατασκευή της τα κτήματα απαλλοτριώθηκαν, με αποτέλεσμα μέρος του πληθυσμού να απομακρυνθεί από την περιοχή. Κάποιοι, με τις αποζημιώσεις που έλαβαν, αγόρασαν χωράφια και εγκαταστάθηκαν στα πεδινά, ενώ άλλοι μετοίκησαν στην πόλη ή τα μεγαλύτερα αστικά κέντρα της χώρας. Όσοι έμειναν χρειάστηκε να αναπροσαρμόσουν τις δραστηριότητες τους στα νέα δεδομένα. Σήμερα η λίμνη, πέρα από τις ευεργετικές επιπτώσεις της λειτουργίας της στην ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής του νομού Καρδίτσας, έχει εξελιχθεί σε καταλύτη ανάπτυξης της τοπικής οικονομίας. Ως αξιοθέατο έχει απαλλάξει την περιοχή από την απομόνωση και από την οικονομία της αυτοκατανάλωσης του πρωτογενούς τομέα, επιτρέποντας στους κατοίκους να διαμορφώσουν ένα συνδυασμό παραδοσιακών μορφών παραγωγής, προβολής και διάθεσης των τοπικών προϊόντων με την παροχή υπηρεσιών. Επειδή όμως το δέλεαρ του κέρδους συχνά είναι ακαταμάχητο (είναι χαρακτηριστική η αύξηση των τιμών γης κατά την περίοδο 1996-2001, που φτάνει μέχρι και 250%), η τοπική κοινωνία και η πολιτεία καλούνται να βρουν τη χρυσή τομή μεταξύ οικονομικής ανάπτυξης και διατήρησης της ιδιαίτερης τοπικής φυσιογνωμίας, ώστε να αποφευχθεί η αλλοτρίωση. Πρόκειται για ένα στοίχημα που, δυστυχώς, άλλες περιοχές της χώρας μας το έχουν χάσει προ πολλού.