Ασκήσεις – Δραστηριότητες

1. Με βάση τις πληροφορίες του παραθέματος 2 να περιγράψετε την κατάσταση στην οποία βρισκόταν ένα κολωνός (colonus) και να εξηγήσετε εάν υπήρχε κοινωνική ευελιξία στο καθεστώς της δουλοπαροικίας. 2. Να σχολιάσετε την άποψη του συγγραφέα στο παράθεμα 3 για την παρακμή της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. 3. Ο Κων. Καβάφης στο ποίημα του «Περιμένοντας του βαρβάρους» παρουσιάζει μία φανταστική σκηνή που απηχεί πιθανότατα την παρακμή της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Ποια στοιχεία από το ποίημα συνθέτουν κατά τη γνώμη σας την εικόνα της παρακμής; (Σε καμία περίπτωση το ποιήμα δεν πρέπει να θεωρηθεί ως πηγή ιστορικών πληροφοριών).

ΠΕΡΙΜΕΝΟΝΤΑΣ ΤΟΥΣ ΒΑΡΒΑΡΟΥΣ — Τι περιμένουμε στην αγορά συναθροισμένοι; Είναι οι βάρβαροι να φθάσουν σήμερα. — Γιατί μέσα στην Σύγκλητο μια τέτοια απραξία; Τι κάθοντ' οι Συγκλητικοί και δεν νομοθετούνε; Γιατί οι βάρβαροι θα φθάσουν σήμερα. Τι νόμους πια θα κάμουν οι Συγκλητικοί; Οι βάρβαροι σαν έλθουν θα νομοθετήσουν. — Γιατί ο αυτοκράτωρ μας τόσο πρωί σηκώθη, και κάθεται στης πόλεως την πιο μεγάλη πύλη στον θρόνο επάνω, επίσημος, φορώντας την κορώνα; Γιατί οι βάρβαροι θα φθάσουν σήμερα. Κι ο αυτοκράτωρ περιμένει να δεχθεί τον αρχηγό τους. Μάλιστα ετοίμασε για να τον δώσει μια περγαμηνή. Εκεί τον έγραψε τίτλους πολλούς κι ονόματα. — Γιατί οι δυο μας ύπατοι κ' οι πραίτορες εβγήκαν σήμερα με τες κόκκινες, τες κεντημένες τόγες· γιατί βραχιόλια φόρεσαν με τόσους αμέθυστους, και δαχτυλίδια με λαμπρά, γυαλιστερά σμαράγδια· γιατί να πιάσουν σήμερα πολύτιμα μπαστούνια μ' ασήμια και μαλάματα έκτακτα σκαλιγμένα; Γιατί οι βάρβαροι θα φθάσουν σήμερα και τέτοια πράγματα θαμπώνουν τους βαρβάρους. — Γιατί κ' οι άξιοι ρήτορες δεν έρχονται σαν πάντα να βγάλουνε τους λόγους τους, να πούνε τα δικά τους; Γιατί οι βάρβαροι θα φθάσουν σήμερα· κι αυτοί βαριουντ' ευφράδειες και δημηγορίες. — Γιατί ν' αρχίσει μονομιάς αυτή η ανησυχία κ' η σύγχυσις. (Τα πρόσωπα τι σοβαρά που έγιναν). Γιατί αδειάζουν γρήγορα οι δρόμοι κ' οι πλατέες, κι όλοι γυρνούν στα σπίτια τους πολύ συλλογισμένοι; Γιατί ενύχτωσε κ' οι βάρβαροι δεν ήλθαν. Και μερικοί έφθασαν απ' τα σύνορα, και είπανε πως βάρβαροι πια δεν υπάρχουν. Και τώρα τι θα γενούμε χωρίς βαρβάρους. Οι άνθρωποι αυτοί ήσαν μια κάποια λύσις. Κ. Π. Καβάφη, Ποιήματα, τ. Α-Β, εκδ. Ίκαρος 1972 , τ. Α, σ. 107-108.

Ερμηνευτικός πίνακας όρων ασβεστοκονίαμα: μείγμα από ασβέστη, άμμο και νερό που χρησιμοποιείται ως συνδετικό υλικό στην οικοδομική τέχνη αλλά και για την επίχριση των επιφανειών των τοίχων (σοβάντισμα). δημοσιονομική πολιτική: η πολιτική που αφορά τη διαχείριση της φορολογίας και των δαπανών του κράτους για την επίτευξη οικονομικών στόχων. δουλοπαροικία: το οικονομικό και κοινωνικό σύστημα σύμφωνα με το οποίο η γη ανήκε σε μεγάλους γαιοκτήμονες και καλλιεργούνταν από ελεύθερους καλλιεργητές, οι οποίοι ήταν όμως άμεσα και μόνιμα προσκολλημένοι στη γη που δεν τους ανήκε. θέρμες: εγκαταστάσεις λουτρών με ψυχρό και θερμό νερό. Στους ρωμαϊκούς χρόνους οι εγκαταστάσεις αυτές τελειοποιήθηκαν τεχνικά και απέκτησαν μεγάλες διαστάσεις. Περιελάμβαναν, εκτός από τους χώρους των λουτρών, αίθουσες διαλέξεων και διασκέδασης. καμέος ή καμέα: έγχρωμος λίθος - όνυχας, σαρδόνυχας ή αχάτης - ιδιαίτερα σκληρός. Χρησιμοποιούνταν για την κατασκευή κοσμημάτων. μαυσωλείο: μεγαλοπρεπές ταφικό μνημείο που είχε συνήθως τη μορφή μικρού ναού. Η ονομασία του προέρχεται από τον Μαύσωλο, σατράπη της Καρίας, ο οποίος τον 4ο αι. π.Χ. κατασκεύασε για τον εαυτό του ένα μεγαλόπρεπο και περίτεχνα διακοσμημένο ταφικό μνημείο. νυμφαίο: δημόσια κρήνη με καλλιτεχνικό ενδιαφέρον. Τέτοιες κατασκευές ήταν τόποι λατρείας κάποιας νύμφης, προστάτιδας των πηγών, των ποταμών και γενικότερα των γλυκών νερών.

Η ΜΕΓΑΛΗ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ ΤΩΝ ΛΑΩΝ (5ος αιώνας μ.Χ.)

Ανάγλυφη παράσταση της βάσης τον οβελίσκου τον Μ. Θεοδοσίου. Απεικονίζεται ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος Α' με αυλικούς και φρουρούς στο αυτοκρατορικό θεωρείο του ιπποδρόμου και στο κάτω μέρος θεατές. (Κωνσταντινούπολη, Πλατεία του Ιπποδρόμου)