ΠΡΟΒΟΛΕΙΣ Ο Κόσμος χρειάζεται μια κεντρική ιδέα…

Π. Κ. ΙΩΑΚΕΙΜΙΔΗΣ

Ο Κόσμος χρειάζεται μια μεγάλη, κεντρική ιδέα, ένα μεγάλο project, μια ουτοπία ίσως που να κινητοποιεί και να ενοποιεί σε ένα κοινό στόχο, ελπίδα και προοπτική, διαφορετικές χώρες, μικρές ή μεγάλες, πλούσιες ή φτωχές, διαφορετικές πολιτιστικές ενότητες και κοινότητες προκειμένου να ξεπερασθούν οι σύγχρονες απειλές, προκλήσεις και κίνδυνοι. Είναι προφανές ότι μετά το τέλος του ψυχρού πολέμου μια τέτοια ιδέα απουσιάζει. Ορισμένοι θεώρησαν μάλιστα ότι δεν χρειάζεται καν διακηρύσσοντας «το τέλος των ιδεών και της ιστορίας». Ορισμένοι άλλοι πίστεψαν ότι η ιδέα της οικονομίας της αγοράς/καπιταλισμού ήταν αυτή που θα οδηγούσε τον Κόσμο σε μια νέα ιστορική εποχή σταθερότητας, αρμονίας και παγκόσμιας ανάπτυξης. Τελικά όλα αυτά αποδείχτηκαν εσφαλμένες εκτιμήσεις και φρούδες ελπίδες. Ούτε σταθερότητα υπήρξε, ούτε ανάπτυξη, ούτε βεβαίως αρμονία. Ακριβώς το αντίθετο. Οι απειλές, κίνδυνοι, προκλήσεις έχουν πολλαπλασιασθεί. Η φτώχεια και εξαθλίωση έχουν εξαπλωθεί σε μεγαλύτερο τμήμα του νότιου ημισφαιρίου. Ο Κόσμος έχει γίνει πολύ πιο ασταθής, απρόβλεπτος και επικίνδυνος. Το κενό των ιδεών/project αναλαμβάνουν να καλύψουν κάθε λογής φανατικοί-τρομοκράτες, φονταμενταλιστές ισλαμικού και χριστιανικού τύπου, πρωτόγονοι εθνικιστές, ιδεολογικοί αγύρτες, δημαγωγοί, ηγέτες με αυτοκρατορικές φαντασιώσεις αλλά κάτοχοι τρομακτικής στρατιωτικής δύναμης, ιδεολογικοί απατεώνες, πολιτικοί θεατρίνοι βοηθούμενοι από την εξάπλωση των τεχνολογιών πληροφόρησης και μαζικών μέσων επικοινωνίας που από τη φύση τους προσελκύουν το φτηνό, απλοϊκό, πρωτόγονο και ενίοτε διανοητικά αρρωστημένο.

Η Ευρώπη υποτίθεται ότι έχει βρει τη κεντρική ιδέα στον στόχο της ενοποίησης, αν και αυτή δεν φαίνεται να κινητοποιεί ευρύτερα την κοινωνία. Σε παγκόσμιο επίπεδο όμως η κεντρική ιδέα που απουσιάζει θα πρέπει να επινοηθεί. Σύμφωνα με σημαντικές μελέτες, η ιδέα αυτή μπορεί να είναι ο στόχος της « παγκόσμιας δημοκρατικής διακυβέρνησης» (global democratic governance). Η εγκαθίδρυση ενός τέτοιου συστήματος διακυβέρνησης - που συνεπάγεται τη μεταρρύθμιση όλων των διεθνών θεσμών, ΟΗΕ, κ.λπ. - θεωρείται ως προϋπόθεση για την αντιμετώπιση των προκλήσεων της εποχής και ως συνθήκη για την υπαγωγή των εθνικών κρατών, μικρών ή μεγάλων, στη λογική του ευρύτερου (παγκόσμιου) συμφέροντος της ανθρωπότητας…