Οι "έμμονες ιδέες" κάποιων στελεχών της αμερικανικής πρεσβείας έρχονται σε αντιδιαστολή με τους Βρετανούς, για τους οποίους το θέμα της τρομοκρατίας στην Ελλάδα έχει κλείσει

Το αγκάθι Τόμας Μίλερ

Ένα επεισόδιο που προκλήθηκε από την αμοιβαία καχυποψία

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ

Οι δηλώσεις Μίλερ για "επιχειρησιακούς" της 17Ν απηχούν τις έμμονες ιδέες της αμερικανικής πρεσβείας για την ελληνική τρομοκρατία. Εξ ου και η δημόσια ενόχληση της κυβέρνησης.

Το καλοκαίρι και πάλι οι δηλώσεις και οι παραινέσεις του Μίλερ, ιδίως δε η υιοθέτηση του πρώτου πληθυντικού στις συνεντεύξεις του για την τρομοκρατία, είχαν ενοχλήσει το Μέγαρο Μαξίμου

Επί τρεις δεκαετίες, η 17Ν ήταν αγκάθι στις ελληνο-αμερικανικές σχέσεις. Τούτο επιβεβαιώθηκε ακόμη και στην τελευταία πράξη της "ζωής" της οργάνωσης. Το ξεκίνημα της δίκης στον Κορυδαλλό σηματοδοτήθηκε από ένα μικρό, αλλά ηχηρό, ελληνο-αμερικανικό επεισόδιο. Αφορμή μια δήλωση του πρέσβη Τόμας Μίλερ στους "New York Times" για εξάρθρωση του επιχειρησιακού βραχίονα της οργάνωσης, που προκάλεσε δηκτική απάντηση του κυβερνητικού εκπροσώπου Χρ. Πρωτόπαπα. Ακολούθησε ομοβροντία δηλώσεων από το ΠΑΣΟΚ με προεξάρχοντες τον πρόεδρο της Βουλής Απόστολο Κακλαμάνη και τον γραμματέα του Κινήματος Κώστα Λαλιώτη, ο οποίος περιέλαβε στα πυρά του και τη Ν.Δ. και τον Κ. Μητσοτάκη ως "αυτόκλητους συνηγόρους" του πρέσβη.

"Παρανόηση". Τι συνέβη λοιπόν; Οι Αμερικανοί επιμένουν ότι η δήλωση είχε θετικό πρόσημο και παρανοήθηκε, λόγω της γνωστής κεκτημένης ταχύτητας του ΠΑΣΟΚ. Αυτό ήταν και το περιεχόμενο συζήτησης που είχε ο υπουργός Τύπου με αξιωματούχο της πρεσβείας, όταν δόθηκαν αμοιβαίες εξηγήσεις. Η παρεξήγηση όμως δεν είναι χωρίς αιτία. Ειδικά στην περίπτωση της 17Ν, η κυβέρνηση γνωρίζει ότι οι Αμερικανοί "βλέπουν" κάποια πρόσωπα περί τον Γιωτόπουλο ως ηγετικό, ή μάλλον αποφασιστικό, πυρήνα της οργάνωσης. Κάπως έτσι ερμηνεύτηκε η επιλογή του Μίλερ να μιλήσει για "επιχειρησιακούς". Οι υπηρεσίες της Κατεχάκη, ιδίως δε η ΕΥΠ που έχει επί μακρόν επικεντρωθεί σε ένα από τα πρόσωπα αυτά, δεν έχουν διαφορετική αντίληψη. Ωστόσο, στο θέμα των συλλήψεων, η ελληνική πλευρά έχει βάλει πολύ υψηλότερα τον πήχυ από τους Αμερικανούς. Ελλείψει στοιχείων και "δεμένων υποθέσεων", κατά τη γραμμή Διώτη, η Κατεχάκη δεν προτίθεται να προχωρήσει σε προσαγωγές. Πράγμα που δεν σημαίνει, βεβαίως, ότι η έρευνα έχει σταματήσει.

Επικοινωνιακό πρόβλημα. Από την άποψη αυτή, η δήλωση Μίλερ δεν συνιστούσε υποχρεωτικά πίεση. Απλώς, ο πρέσβης δήλωσε, με προσεκτικά επιλεγμένη διατύπωση, αυτά που πιστεύουν στην πρεσβεία. Η ενέργεια αποτελούσε όμως σαφή παραβίαση της αρχής "τα εν οίκω μη εν δήμω" ή σε απλά ελληνικά "αυτά που λέμε κεκλεισμένων των θυρών, δεν τα διατυμπανίζουμε εκτός". Για την κυβέρνηση, το πρόβλημα ήταν κυρίως επικοινωνιακό, αφού η τοποθέτηση του πρέσβη ήταν "βούτυρο στο ψωμί" της Ν.Δ. και, κυρίως, του αντιπολιτευόμενου Τύπου που αναπαρήγαγε τις δηλώσεις Μίλερ, αμφισβητώντας ουσιαστικά την πληρότητα της έρευνας και τη διαδικασία στον Κορυδαλλό. Έτσι, η Ζαλοκώστα αισθάνθηκε υποχρεωμένη να απαντήσει και να βάλει τα πράγματα στη θέση τους. Από την άποψη αυτή, η προσέγγιση Μίλερ ήταν ωμή και απολιτική.

Το μικρο-κλίμα των ελληνο-αμερικανικών σχέσεων ήταν η παράπλευρη απώλεια του επεισοδίου της περασμένης εβδομάδας. Δεδομένης όμως της σιωπηρής, αλλά ουσιαστικής σύγκλισης στα κρίσιμα θέματα - η Ουάσιγκτον είναι ικανοποιημένη από την ελληνική προεδρία της Ε.Ε. στο θέμα του Ιράκ - είναι βέβαιο πως τα πράγματα θα διορθωθούν. Ειδικά, πάντως, στο θέμα της τρομοκρατίας η παρεξήγηση εκφράζει μια βαθύτερη αμοιβαία καχυποψία. Η κυβέρνηση δεν έχει πεισθεί ότι οι αμερικανικές υπηρεσίες έχουν εξέλθει οριστικά από το κλίμα της "δεκαπενταετούς θεωρίας συνωμοσίας" που έβλεπε ΠΑΣΟΚ και τρομοκρατία ως συγκοινωνούντα δοχεία.

Η θεωρία δεν τεκμηριώθηκε από όσα αποκαλύφθηκαν κατά την εξάρθρωση της 17Ν, αλλά ούτε και από τις πρόσφατες συλλήψεις για τον ΕΛΑ. Στη δεύτερη περίπτωση, η Κατεχάκη προσήγαγε μόνο τέσσερις, είναι όμως βέβαιο ότι οι Αμερικανοί "έβλεπαν" πολύ περισσότερα πρόσωπα ή, με λιγότερο ευγενική διατύπωση, "φαντάσματα". Η "μονομανία ορισμένων" της πρεσβείας για το ΠΑΣΟΚ δεν έχει θεραπευθεί εντελώς παρά τις αλλεπάλληλες διακριτικές συσκέψεις Ελλήνων και Αμερικανών υπηρεσιακών παραγόντων με "ανοιχτά χαρτιά" και με τα στελέχη της Κατεχάκη διατεθειμένα να απαντήσουν σε κάθε ερώτηση. Οι "έμμονες ιδέες" κάποιων στελεχών της πρεσβείας έρχονται σε αντιδιαστολή με τους Βρετανούς, για τους οποίους το θέμα της τρομοκρατίας στην Ελλάδα έχει κλείσει.