Το πνεύμα του τόνου

Τι βλέπει ο κάμεραμαν

ΚΩΣΤΑΣ ΓΕΩΡΓΟΥΣΟΠΟΥΛΟΣ

Χωρίς να θέλω να υπεισέλθω σε πολύπλοκα νομικά προβλήματα των ημερών, σκέπτομαι ότι δεν θα ήταν χωρίς σημασία να εξετάσουμε και κάτι που δεν σκεφτήκαμε να το αντιμετωπίσουμε. Κάποιοι διεκδικούσαν, εν ονόματι της δημοσιότητας μιας δίκης, την παρουσία της τηλεοπτικής κάμερας στον χώρο των δικαστηρίων. Κι αυτό το συνέδεαν με την πληρότητα της δημοσιογραφικής ιδιότητας. Κάποιοι μάλιστα ταύτιζαν την κάμερα με το μολύβι και το χαρτί του δημοσιογράφου των παλαιών χρόνων. Είναι, όμως, έτσι; Ο δημοσιογράφος λογοδοτεί κάπου, υπόκειται ακόμη και μέσω του συνδικαλιστικού του οργάνου σε έλεγχο, έστω και χαλαρά υπακούει σε μια δεοντολογία. Ο κάμεραμαν; Πού λογοδοτεί, ποια δεοντολογία, έστω και ως γενικό πλαίσιο, καθορίζει τα όρια μέσα στα οποία οφείλει να κινήσει τη μηχανή του; Ως καλός επαγγελματίας, κάθε φορά θα εστιάζει τον φακό του σε ό,τι προσωπικά θα τον ερεθίζει. Κοντινά πλάνα, γκριμάτσες, δάκρυα, χασμουρητά, τραυλισμοί, αμήχανα χέρια, τρόπος καθίσματος. Την ώρα που ένα επιχείρημα (και κάθε δίκη δεν ελέγχει συμπεριφορές, τικ, γκριμάτσες, αλλά γεγονότα που έγιναν άλλοτε, επιχειρήματα, αποδεικτικά στοιχεία) θα κατατίθεται, ο φακός θα δείχνει ένα θολό μάτι, ένα κολλύριο ή τα σφιγμένα χέρια δύο κατηγορούμενων συζύγων. Αν πάλι ο φακός δείχνει γενικά σταθερά πλάνα, δεδομένης της διάταξης ενός δικαστηρίου, ή θα βλέπει πλάτες κατηγορουμένων και πρόσωπα δικαστών ή πλάτη δικαστών και φάτσες κατηγορουμένων. Αν είναι κιάλι ή πολυκάμερα, τότε στο βαν ο σκηνοθέτης θα επιλέγει από τις πολλές εικόνες τι θα στέλνει στις οθόνες. Οι δημοσιογράφοι πού είναι σ' αυτές τις στιγμές, αφού την ώρα της λήψης δεν μπορούν ούτε να κατευθύνουν τον κάμεραμαν ούτε να σχολιάζουν μέσα στην αίθουσα;