ΑΓΝΩΣΤΕΣ ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ ΣΤΟ ΣΦΥΡΙ

Φραντς Κάφκα: φως στα χρόνια της φθοράς

ΜΑΝΩΛΗΣ ΠΙΜΠΛΗΣ

Ο Φραντς Κάφκα

"Πώς πρέπει να μοιάζει μέσα μου η αρρώστια;", ρώτησε ο Φραντς Κάφκα μια νοσοκόμα. "Σαν την κουζίνα μιας μάγισσας", απάντησε εκείνη. Τα τελευταία, βασανιστικά χρόνια του φυματικού Κάφκα φωτίζονται από 38 γράμματα και ευχετήριες κάρτες, που βρέθηκαν πρόσφατα και πωλούνται σε δημοπρασία βιεννέζικου παλαιοβιβλιοπωλείου προς 1.200.000 ευρώ.

Τα επτά από αυτά δεν έχουν δημοσιευθεί ποτέ, ενώ άλλα δεκατέσσερα έχουν γνωρίσει μόνο αποσπασματική δημοσίευση. Γραμμένα στο διάστημα 1921-1924 και ενώ ο συγγραφέας βάδιζε πια προς τον θάνατο, τα γράμματα απευθύνονταν στον στενότερο φίλο του, τον Ούγγρο γιατρό και συγγραφέα Ρόμπερτ Κλόπστοκ. Με τρεμάμενο χέρι, ο Φραντς Κάφκα έγραφε κυρίως σε ευχετήριες κάρτες, πιθανόν διότι ήταν φθηνότερες από το επιστολόχαρτο, όπως επισημαίνουν μελετητές, καθώς ο συγγραφέας βρισκόταν σε μεγάλη οικονομική στενότητα.

"Και μόνο το γεγονός ότι οι επιστολές ετούτες είναι γνήσιος Κάφκα, κάνει την ανακάλυψή τους κάτι το εξαιρετικό", είπε ο Άλφρεντ Σμιντ, της αυστριακής εθνικής βιβλιοθήκης. "Πρόκειται για έναν συγγραφέα του οποίου τα κείμενα έχουν ερευνηθεί εξαντλητικά, κάτι που κάνει βαρυσήμαντη κάθε άγνωστη γραμμή του", πρόσθεσε.

Σε μερικές από τις επιστολές υπάρχουν στο περιθώριο και σημειώσεις της Ντόρα Ντάιαμαντ, με την οποία συνδέθηκε ο Κάφκα τον τελευταίο χρόνο της ζωής του. Γράφει η Ντόρα στον Κλόπστοκ: "Οι γιατροί εδώ δεν έχουν άλλες επιλογές. Παρέδωσαν τα όπλα. Η απελπισία με κάνει να σκέφτομαι ότι ίσως η ομοιοπαθητική ή κάτι παρόμοιο μπορεί να βοηθήσει. Δεν χάνουμε τίποτα να δοκιμάσουμε. Η κλινική όπου βρίσκεται ο Φραντς είναι τρομακτική. Θα επιταχύνει το τέλος του. Είναι σε ένα δωμάτιο με δύο άτομα σε απελπιστική κατάσταση. Τα κρεβάτια είναι στριμωγμένα παράλληλα το ένα δίπλα στ' άλλο. Δεν μπορεί να φάει, δεν μπορεί να μιλήσει, Ρόμπερτ, βοήθεια, συμβούλεψέ με τι να κάνω;".

Τα γράμματα και οι κάρτες είναι γραμμένα με μαύρο και μπλε μελάνι αλλά και με μολύβι. Τελευταία φορά που εκτέθηκε προς πώληση ιδιόχειρο κείμενο του Κάφκα, ήταν το 2001 στο Βερολίνο. Επρόκειτο για ένα γράμμα ήδη δημοσιευμένο, το οποίο πωλήθηκε στην τιμή των 45.000 ευρώ.