ΤΑ ΠΡΑΚΤΙΚΑ της δίκης της 17 Νοέμβρη

ΜΑΤΙΝΑ ΗΡΕΙΩΤΟΥ

Στην απόρριψη των δύο ενστάσεων που είχαν υποβληθεί - για τη νομιμότητα της σύνθεσης του δικαστηρίου και την παρουσία της τηλεοπτικής κάμερας - κατέληξαν χθες οι δικαστές του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων που δικάζουν τους κατηγορουμένους για συμμετοχή στη 17 Νοέμβρη. Στη χθεσινή διαδικασία, όμως, ξεχώρισε ο διάλογος ανάμεσα στον πρόεδρο του δικαστηρίου κ. Μιχάλη Μαργαρίτη και τον Δημήτρη Κουφοντίνα.

Δημήτρης Κουφοντίνας και Σάββας Ξηρός στο Εδώλιο του κατηγορουμένου. (Εικονογράφηση Σπύρος Ορνεράκης)

Με την πρόταση του εισαγγελέα κ. Χρήστου Λάμπρου, να συζητηθούν από κοινού και να εκδοθεί μία απόφαση, τόσο για τον νόμιμο χαρακτήρα τής σύνθεσης του δικαστηρίου όσο και για την αρμοδιότητά του, άρχισε η χθεσινή διαδικασία της δίκης των κατηγορουμένων για συμμετοχή στη 17 Νοέμβρη. Μετά την εισαγγελική πρόταση ακολούθησαν τοποθετήσεις συνηγόρων, κυρίως από την πλευρά της υπεράσπισης, που στην πλειονότητά τους αντέκρουσαν την πρόταση του κ. Λάμπρου. Ο τελευταίος πήρε στη συνέχεια και πάλι τον λόγο από τον πρόεδρο του δικαστηρίου, κ. Μιχάλη Μαργαρίτη.

ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: Κύριε Πρόεδρε, ας μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας. Το θέμα του πολιτικού εγκλήματος έχει τεθεί και από τους κατηγορουμένους με τις δηλώσεις τους, αλλά και από την πλευρά εκείνη χθες, του κ. Δημακόπουλου. Εν πάση περιπτώσει, έρχεται οπωσδήποτε από την πλευρά των κ.κ. κατηγορουμένων. Εγώ κύριε Πρόεδρε, δεν αμφισβητώ την αρμοδιότητα του Δικαστηρίου βάσει του χαρακτηρισμού τού εγκλήματος ως πολιτικού ή κοινού. Εγώ κ. Πρόεδρε ενδιαφέρομαι για την οικονομία της δίκης. Και πιστεύω ότι επιβάλλεται, όλες οι ενστάσεις που συνδέονται και στοχεύουν στην αρμοδιότητα του Δικαστηρίου, είτε με τη μία είτε με την άλλη μορφή, οποιαδήποτε μορφή, πρέπει κύριε Πρόεδρε να τεθούν τώρα, από όλους τους παράγοντες της δίκης, ώστε να υπάρξει η ενιαία συμμετοχή τους. Κύριε Πρόεδρε, εάν τεθεί το θέμα αυτό διαδοχικά της αρμοδιότητος με διάφορες εκτάσεις, κινδυνεύουμε να πέσουμε στο εξής: Να βγάλουμε αντιφατικές αποφάσεις. Εγώ δεν γνωρίζω τι μπορεί να σκέφτεται η πλευρά των κατηγορουμένων, ούτε εάν η μία η απόφασις η οποία βεβαίως στοχεύει πάντα στην αρμοδιότητα, αλλά από άλλη πλευρά, είναι δυνατό να διαφυλαχθεί ως προς την ορθότητα. Κύριε Πρόεδρε, αυτή είναι η ευθεία. Πιστεύω ότι πρέπει τα θέματα αυτά να τεθούν, να δούμε τι συμβαίνει. (…) Ακολουθούν τοποθετήσεις και δευτερολογίες συνηγόρων.

ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ: Ο Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών έλαβε απόφαση προχθές ότι θα διακόπτουμε στις 3.00 οι δικηγόροι.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Τα κακά νέα ήρθανε πιο πριν. Τα κακά νέα για μένα ήρθανε νωρίτερα.

ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ: Το άφησα στο τέλος για να μη σας στενοχωρήσω και όπως ξέρετε είναι πειθαρχικό παράπτωμα για τους δικηγόρους, οι οποίοι θα παραμένουν μετά τις 3.00.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Όπως αντιλαμβάνεστε εσείς είστε υποχρεωμένοι να υπακούσετε στον Σύλλογο κι εμείς βέβαια εδώ το Δικαστήριο χωρίς δικηγόρους δεν θα μπορούμε να κάνουμε δίκη. Έτσι δεν είναι; Άρα λοιπόν το θέμα δεν είναι προς συζήτηση. Ο ρεαλισμός μάς επιβάλλει να αποδεχθούμε την απόφαση, ούτε να την κρίνουμε ούτε τίποτα. Τέθηκε τέτοιο θέμα, τελειώσαμε. Ένας κατηγορούμενος μόνο ζήτησε τον λόγο, ο κ. Κουφοντίνας. Πρέπει να ακουστεί κι αυτός. Παρακαλώ ησυχία για λίγο, έχει ζητήσει ο κύριος κατηγορούμενος τον λόγο. Θα ακουστεί. Κύριε Κουφοντίνα, έχετε τον λόγο.

Δ. ΚΟΥΦΟΝΤΙΝΑΣ: Κύριε Πρόεδρε, θα ξεκινήσω, θα πω ένα παράπονο επειδή είπε ο κ. Εισαγγελέας ότι οι κατηγορούμενοι αμφισβητούν το Δικαστήριο. Επειδή δεν ξέρετε, δεν έχετε τη δυνατότητα να μαθαίνετε τι γίνεται έξω από την αίθουσα, όπως είπατε, δεν πληροφορείστε, θα σας πω ότι υπάρχει αμφισβήτηση του Δικαστηρίου έξω και της ενδεχόμενης απόφασης για απαγόρευση τηλεοπτικής κάλυψης. Υπάρχει ένα ποσοστό 85-90% του ελληνικού λαού που θέλει να την παρακολουθήσει. Επομένως οποιαδήποτε απόφαση θα είναι κατά του αιτήματος αυτού του ελληνικού λαού περί του Δικαίου. Επίσης περίπου ένα 27% του ελληνικού λαού θεωρεί αυτή τη δίκη…

ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: Κύριε Πρόεδρε, με συγχωρείτε, αυτά είναι αυθαίρετα. Δεν πρέπει να ακούγονται στην αίθουσα αυτή. Κύριε Πρόεδρε, δεν μπορεί να ακούγονται αυτά τα πράγματα. Εδώ είναι Δικαστήριο!

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Κύριε Κουφοντίνα, σας έδωσα τον λόγο να μας πείτε πάνω σε αυτή την ένσταση. Όταν θα φτάσει η ώρα θα τα πούμε αυτά, με την ώρα τους.

Δ. ΚΟΥΦΟΝΤΙΝΑΣ: Τώρα θα δούμε σε αυτά που ακούγονται κ. Πρόεδρε;

ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: Δεν είναι στην κατηγορία κ. Πρόεδρε.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Δεν μπορώ εγώ ν' απαντάω αλίμονο δηλαδή! στα τηλεοπτικά κανάλια που λένε για εμένα ένα σωρό πράγματα, ότι είμαι "καλός" ότι είμαι "κακός", ότι "είμαι αυστηρός". Είναι δυνατόν να απαντάω στους ανθρώπους οι οποίοι κάνουν το έργο τους; Αλίμονο! Το σέβομαι απόλυτα και "δυσμενή" να μου πουν και "ευμενή" το ίδιο πάει όταν θα τα μάθω όλα.

Δ. ΚΟΥΦΟΝΤΙΝΑΣ: Κύριε Πρόεδρε, δεν έχει ένα ενδιαφέρον επειδή θέλω να πω κάτι άλλο πάνω στο ακριβώς αυτό. Θα το χρησιμοποιήσω σαν επιχείρημα. Ότι το 27% του ελληνικού λαού θεωρεί αυτή τη δίκη ότι δεν είναι δίκαιη δίκη.

ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: Διαμαρτύρομαι κ. Πρόεδρε.

Δ. ΚΟΥΦΟΝΤΙΝΑΣ: Για ποιο λόγο γίνεται;

ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: Κύριε Πρόεδρε, διαμαρτύρομαι.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Δεν ξέρω κ. Κουφοντίνα.

ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: Στο βήμα αυτό δεν μίλησα για προπαγάνδα. Όλα αυτά κ. Πρόεδρε είναι αυθαίρετα εντελώς. Αποκυήματα της φαντασίας του κ. κατηγορουμένου.

"Εγώ δεν δέχομαι πιέσεις, ούτε έχω εξαρτήσεις, είμαι ισόβιος"

Τι απάντησε ο πρόεδρος του δικαστηρίου στον Δημήτρη Κουφοντίνα όταν του είπε ότι υπάρχουν πολλαπλές εξαρτήσεις και δέχεται πιέσεις

Δημήτρης Κουφοντίνας

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Κύριε κατηγορούμενε…

Δ. ΚΟΥΦΟΝΤΙΝΑΣ: Είναι αντικειμενικά γεγονότα κ. Εισαγγελεύ είτε μας αρέσει είτε δεν μας αρέσει.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Είπατε ότι το 27% δεν θεωρεί ότι θα κάνουμε δίκαια δίκη και το προβλέπει εκ των προτέρων πριν κάνουμε τη δίκη.

Δ. ΚΟΥΦΟΝΤΙΝΑΣ: Όχι, δεν λέω αυτό. Αυτό θα φανεί από την απόφασή σας. Αυτό θα φανεί και από τη διαδικασία, αλλά και από την απόφασή σας.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Απ' όλα φαίνεται. Χωρίς τη νόμιμη διαδικασία; Κάποιος κύριος εδώ μας έφερε το βιβλίο του Λούμαν εκεί που λέει για τη νομιμοποίηση μέσω διαδικασίας. Μα αν η διαδικασία δεν είναι νόμιμη δεν νομιμοποιείται και η απόφαση η δική μας. Αλλά δεν είναι θέματα να τα λέμε τώρα αυτά. Καταλάβατε;

Δ. ΚΟΥΦΟΝΤΙΝΑΣ: Έχει ένα ενδιαφέρον κ. Πρόεδρε.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Όλα έχουν ενδιαφέρον αλλά…

Δ. ΚΟΥΦΟΝΤΙΝΑΣ: Έχει ένα σημαντικό ενδιαφέρον.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Για μένα ένα έχει ενδιαφέρον. Να κάνουμε τη δίκη δίκαια. Λοιπόν αυτά τι να τα κάνουμε εμείς; Τι λένε τα κανάλια; Μπορεί να μας αδικήσανε πολύ, μπορεί να μας αδικήσανε λίγο, μπορεί καθόλου.

Δ. ΚΟΥΦΟΝΤΙΝΑΣ: Αυτή η αμφισβήτηση προέρχεται σε ένα μεγάλο βαθμό από το γεγονός ότι γι' αυτήν εδώ τη δίκη υπάρχουν φωτογραφικοί νόμοι και για την τηλεοπτική κάλυψη και για τη σύνθεση του Δικαστηρίου.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Σε αυτό να πείτε. Αυτό έχει σημασία για την υπόθεση.

Δ. ΚΟΥΦΟΝΤΙΝΑΣ: Με αυτή την έννοια ήθελα να το πω.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Καλά κάνατε και το είπατε αυτό.

Δ. ΚΟΥΦΟΝΤΙΝΑΣ: Κι έτσι δημιουργείται μία αμφισβήτηση του Δικαστηρίου σας έξω και μάλιστα στον μεγαλύτερο δικαστή, κατά τη γνώμη μου, τον ελληνικό λαό. Σας είδα πιο πριν και σας έβλεπα και χθες να σημειώνετε με μεγάλη προσοχή τον πυρήνα των επιχειρημάτων της υπεράσπισης.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Και της πολιτικής αγωγής.

Δ. ΚΟΥΦΟΝΤΙΝΑΣ: Εμένα με ενδιαφέρει της υπεράσπισης γιατί έχουν ακουστεί. Δεν είμαι νομικός ευτυχώς. Έχουν ακουστεί όμως…

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Το "ευτυχώς" τι θέση έχει;

Δ. ΚΟΥΦΟΝΤΙΝΑΣ: Ευτυχώς δεν είμαι νομικός, αλλά έχω μια εντύπωση ότι υπάρχουν εδώ, ακούστηκαν δύο ειδών απόψεις σε γενικές γραμμές. Οι απόψεις από τα δεξιά σας που λέει ότι το Δίκαιό σας πρέπει να γίνει πιο αντιδραστικό και η άποψη από τα αριστερά σας, η οποία λέει ότι πρέπει να διατηρηθεί μία φιλελεύθερη κατάκτηση που υπάρχει στο Δίκαιο.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Αυτά.

Δ. ΚΟΥΦΟΝΤΙΝΑΣ: Όχι, έχω να πω κι άλλα. Έχω να πω κι άλλα. … (Εκτός μικροφώνου)

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Σας έδωσα τον λόγο και είπατε δεν έχετε τίποτε άλλο.

Δ. ΚΟΥΦΟΝΤΙΝΑΣ: Μα δεν τελείωσα, κύριε Πρόεδρε.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Μόνον ο κ. κατηγορούμενος. Παρακαλώ, σας δόθηκε ο λόγος και είπατε τελειώσατε. (Εκτός μικροφώνου)

Δ. ΚΟΥΦΟΝΤΙΝΑΣ: Σχετικά γι' αυτό που σας είπα…

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Για τη σύνθεση είπαμε. Μόνο για την ένσταση, τίποτε άλλο δεν έχουμε τώρα.

Δ. ΚΟΥΦΟΝΤΙΝΑΣ: Πάνω στην ένσταση είμαι, ακριβώς πάνω στην ένσταση.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Μόνο για την ένσταση είπε ο κ. Κουφοντίνας θα πει. Αλίμονο!

Δ. ΚΟΥΦΟΝΤΙΝΑΣ: Ναι. Να πω παρενθετικά ότι, παρά το γεγονός ότι σημειώσατε όλα αυτά τα επιχειρήματα, νομίζω ότι θα εφαρμοστεί αυτό που λέμε γενικά, ότι η ένσταση θα απορριφθεί μετά πολλών επαίνων. Προοδευτικά…

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Δεν θα κάνουμε συζήτηση. Εμείς θα κάνουμε αυτό που λέει η συνείδησή μας κ. Κουφοντίνα. Αν πει η συνείδησή μας ότι πρέπει να απορριφθεί, να είστε σίγουρος ότι θα απορριφθεί. Αν πει ότι πρέπει να γίνει δεκτή να είστε σίγουρος ότι θα την κάνουμε δεκτή. Δεν έχουμε εμείς κανέναν κυρίαρχο άλλον από το Σύνταγμα και τους νόμους. Δεν έχουμε επικυρίαρχο εδώ μέσα άλλον. Να σας βγει από το μυαλό αυτό.

Δ. ΚΟΥΦΟΝΤΙΝΑΣ: Να σας πω τότε κάτι ακόμη. Σας είπα ότι δεν θεωρώ ότι είστε προκατειλημμένος, ούτε καν εντολοδόχος, αν πάρετε μια τέτοια απόφαση. Αντίθετα πιστεύω, ότι έχετε επιλέξει για τον εαυτό σας τον δρόμο της αναζήτησης, της καθαρά θεωρητικής γνώσης, της καθαρά θεωρητικής αλήθειας. Βρεθήκατε όμως, έχετε βρεθεί όμως, στην ανάγκη να κινείστε στο επίπεδο της πολιτικής δράσης είτε το θέλετε είτε όχι. Αντικειμενικό είναι αυτό κ. Πρόεδρε.

ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: Διαμαρτύρομαι κύριε Πρόεδρε.

Μιχάλης Μαργαρίτης (πρόεδρος δικαστηρίου)

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Κύριε Κουφοντίνα, εμείς εδώ πέρα είμαστε Ποινικό Δικαστήριο, καταλάβατε;

Δ. ΚΟΥΦΟΝΤΙΝΑΣ: Αυτή είναι η γνώμη μου κ. Πρόεδρε. Νομίζω ότι είστε αναγκασμένος να κινείστε, να ισορροπήσετε πάνω σε αυτά τα δύο επίπεδα.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Δεν είμαι εγώ αναγκασμένος.

Δ. ΚΟΥΦΟΝΤΙΝΑΣ: Παρά τη γνώση που έχετε την βαθιά του Αριστοτέλη νομίζω ότι…

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ακούστε να δείτε, ένα παιδί ξεκίνησα από την ελληνική κοινωνία, έμαθα πέντε γράμματα μέτρια κι αυτά. Δεν είμαι ούτε ο θεωρητικός ο μεγάλος ούτε τίποτα. Δεν ήρθα με τέτοιο profile εδώ μέσα, για να πούμε και μία ξένη λέξη, γιατί εγώ δεν έχω πει εδώ μέσα καμία τέτοια λέξη. Δεν ήρθα με τέτοιο προφίλ.

Δ. ΚΟΥΦΟΝΤΙΝΑΣ: Μπορώ να πω πάντως τις δυσκολίες που έχετε και αυτό είναι από το γεγονός ότι κινείστε σε ένα περιβάλλον τεράστιων πιέσεων από πολλές και ποικίλες πλευρές.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Τις έχω συνειδητοποιήσει τις δυσκολίες μου. Όχι, δεν έχω πιέσεις.

Δ. ΚΟΥΦΟΝΤΙΝΑΣ: Η γνώμη μου είναι αυτή κ. Πρόεδρε.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Κύριε Κουφοντίνα, αυτές είναι απόψεις σας. Μπορείτε να τις κρατήσετε. Εγώ δεν έχω καμία πίεση από κανέναν, ούτε έχει κανένας ποτέ διανοηθεί να με πιέσει.

Δ. ΚΟΥΦΟΝΤΙΝΑΣ: Υπάρχουν πιέσεις κ. Πρόεδρε και υπάρχουν και πολλαπλές εξαρτήσεις για να απαντήσω και σε αυτό που είπε ο κύριος…

"Δεν έχω εξαρτήσεις, είμαι ισόβιος» ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Εγώ τι εξαρτήσεις να έχω ο καημένος; Ισόβιος δεν είμαι από το Σύνταγμα; Τι εξάρτηση να έχω;

Δ. ΚΟΥΦΟΝΤΙΝΑΣ: Δεν θα ήθελα να το κουβεντιάσουμε τώρα αυτό.

ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: Κύριε Πρόεδρε, θα ήθελα τον λόγο.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Όχι κ. Εισαγγελεύ. Αφήστε, τελειώνει ο άνθρωπος. Αφήστε να τελειώσει καλύτερα.

Δ. ΚΟΥΦΟΝΤΙΝΑΣ: Στην περίπτωση αυτή της ένστασης που εξετάζεται, πρόκειται για μία τόσο εξόφθαλμη αντιδραστική θέση του ορισμού στην ουσία Δικαστών με προφανείς επιδιώξεις. Δεν είναι ανάγκη να γνωρίζει κανείς στατιστική για να καταλάβει ότι ο δραστικός θεσμός του χώρου από ένα σύνολο όπου έπρεπε να επιλεγούν με δήθεν κριτήρια, γίνεται στο 1/10 του συνόλου, γίνεται για να διασφαλιστούν τα επιθυμητά χαρακτηριστικά των τελικών ενδεχομένων. Κύριε Πρόεδρε, πιστεύω ότι μετά από όλα αυτά, νομίζω ότι η μόνη συνεπής θέση, η μόνη πρόταση που νομίζω ότι θα έπρεπε να αποδεχθείτε είναι της παραίτησης. Αλλιώς θα τερματίσετε τη δικαστική καριέρα σας σαν ο διορισμένος Πρόεδρος ενός Ειδικού Δικαστηρίου, το οποίο όντας υποχρεωμένο να δικάσει βάσει ενός ειδικού νόμου θα επιβάλει βαρύτατες ποινές με ανύπαρκτα στοιχεία.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Τώρα διορισμένο θα με πεις; Διορισμένος έγινα κατόπιν εξετάσεων. Με διορίσανε μία φορά πριν από 30 χρόνια.

Γ. ΜΑΥΡΟΣ: Εσάς ποιος σας διόρισε να φονεύετε κύριε;

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Τελειώσαμε παρακαλώ και αποσύρεται προς διάσκεψη.

ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Έχουμε αφήσει δύο αποφάσεις τις οποίες τώρα θα απαγγείλουμε. Και πρώτα για την ένσταση της κακής σύνθεσης, η οποία προηγείται. Την απορρίπτει το Δικαστήριο, διότι προέκυψε η σύνθεσή του από κλήρωση σύμφωνα με τη διάταξη του Άρθρου 17 παράγραφος 7α, όπως έχει προστεθεί με τον τελευταίο νόμο. Θεωρεί ότι η εν λόγω διάταξη, αυτά σας τα λέω εν σπέρματι βέβαια, αυτά τα οποία θα γραφούν στο σκεπτικό της απόφασης το οποίο θα έχει πλήρη επιχειρηματολόγηση και θα απαντάει σε όλα όσα έχετε θέσει και μάλιστα και εγγράφως οι πλείστοι εξ υμών. Δεν αντίκειται λοιπόν προς το Άρθρο 8 παρ. 1 και 4 του Συντάγματος, ούτε το Άρθρο 6 παρ. 1 τής ΕΣΔΑ.

Ο νόμος με τον οποίο ορίστηκε ότι ο ορισμός της σύνθεσης θα γίνεται με κλήρωση από 10πλάσιο αριθμό για τους προέδρους και 15πλάσιο για τους εφέτες, δεν παραβαίνει την αρχή του νόμιμου ή φυσικού, όπως αλλιώς λέγεται, δικαστή, διότι θέτει κριτήρια γενικά, αφηρημένα, αντικειμενικά και καθολικής ισχύος για τον τρόπο της επιλογής των δικαστών που θα δικάσουν, καθώς και των εισαγγελέων. Δεύτερον, θέτει κριτήρια, όχι μόνο για την παρούσα δίκη, που βρισκόταν τότε στο στάδιο της ενδιάμεσης διαδικασίας, αλλά ρυθμίζει κάθε σχετική υπόθεση που θέλει κριθεί και στο μέλλον.

Επίσης, αναθέτει την προεπιλογή στο Ανώτερο Δικαστικό Όργανο του Εφετείου, δηλαδή στην Ολομέλειά του, η οποία παρέχει την εγγύηση αντικειμενικότητας και απροσωποληψίας και ουδόλως παρεμβάλλεται κάποιο όργανο της διοίκησης. Τέταρτον, επακολουθεί κλήρωση μεταξύ των επιλεγέντων σε δημόσια συνεδρίαση του Δικαστηρίου, ένα μήνα περίπου πριν από τη δίκη, ώστε να δοθεί η ευκαιρία στους διαδίκους να ερευνήσουν τυχόν υπάρχουσες προσωπικές αιτιάσεις κατά των κληρωθέντων.

Επίσης η εν λόγω ρύθμιση δεν αντίκειται στην αρχή της ισότητας, που θεμελιώνεται στο Άρθρο 4 του Συντάγματος, γιατί η τιθέμενη από τον νόμο ειδοποιός διαφορά της επιλογής των δικαστών του Εφετείου Κακουργημάτων σε σχέση με τις λοιπές υποθέσεις που προαναφέρθηκαν, δικαιολογεί κατά την κρίση του Δικαστηρίου τη διαφοροποίηση στη ρύθμιση, η οποία γίνεται με κριτήριο καθαρώς αντικειμενικό.

Επίσης δεν υπάρχει παραβίαση του Άρθρου 26 παράγραφος 3 του Συντάγματος, δεν ευρίσκει έρεισμα λοιπόν αυτή η αιτίαση στη σχετική διάταξη, αφού ο νόμος απλώς όρισε γενικές και αφηρημένες προϋποθέσεις του ορισμού του νόμιμου δικαστή και δεν υπεισήλθε ο νομοθέτης σε άσκηση έργων της δικαστικής εξουσίας. Το ίδιο δε και για τους εισαγγελείς όπως είπα προηγουμένως.

(Διαλογικές συζητήσεις)

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Αυτό είναι θέμα ειδικοτέρων αιτιολογιών, και έχουμε και άλλες διατάξεις, μου έχετε πει καμιά 10αριά, αυτό βασικά είναι το αιτιολογικό της απόφασης. Είπαμε ότι σε καμία διάταξη δεν παραβιάζεται το Σύνταγμα. Θα απαντήσουμε βέβαια λεπτομερώς σε όλα, τα έχω σημειώσει και τα περισσότερα τα έχετε και εγγράφως απ' ό,τι είχα καταθέσει. Αυτό κρίθηκε, αποφασίστηκε και δημοσιεύθηκε εδώ πέρα. Αλλά περιμένουμε να μας δοθεί ο χρόνος εκτενέστερα να τα διατυπώσουμε.

Για την τηλεοπτική δημοσιότητα

Ως προς την τηλεοπτική δημοσιότητα. Το Δικαστήριο έχει την αντίληψη και άγεται στην απόφαση ότι το Άρθρο 93 παρ. 2 του Συντάγματος και 6 παρ. 1 εδ. Α της ΕΣΔΑ, με τα οποία εισάγεται ο θεσμός της δημοσιότητας, δεν έχουν την έννοια της δημοσιότητας των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, αλλά πρέπει να νοηθεί ως η δυνατότητα προσέλευσης του κοινού στη δικαστική αίθουσα, προς παρακολούθηση της δίκης, η λεγόμενη δημοσιότητα της δικαστικής αίθουσας και όχι η δυνατότητα τηλεοπτικής και ραδιοφωνικής μετάδοσης της δίκης, ώστε να μπορούν να παρακολουθούν οπτικώς ή ακουστικώς την δίκη και οι εκτός του Δικαστηρίου και σε άλλες ακόμα πόλεις ευρισκόμενες σε όλη την επικράτεια και την αλλοδαπή, δηλαδή η δημοσιότητα των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης.

Οι υπερνομοθετικές αυτές διατάξεις ουδόλως θίγουν το δικαίωμα του κοινού νομοθέτη να επιτρέψει ή μη τη ραδιοφωνική ή τηλεοπτική δημοσιότητα της δίκης, διευρύνοντας ή όχι την έννοια της δημοσιότητας πέραν του μέτρου της άμεσης δημοσιότητας με την παρουσία κοινού, όπου επιβάλλουν μόνο αυτές οι δύο διατάξεις. Επίσης το Άρθρο 5α του Συντάγματος, που εισάγει το δικαίωμα στην πληροφόρηση και τη συμμετοχή στη κοινωνία της πληροφορίας, δηλαδή τη διευκόλυνση της πρόσβασης στις πληροφορίες που διακινούνται ηλεκτρονικά, δεν θίγονται, δεν μπορούν να αποτελέσουν κατάλληλο θεμέλιο διεύρυνσης της έννοιας της δημοσιότητας των δικαστικών συνεδριάσεων, αφού η πληροφόρηση του κοινού περί της διεξαγωγής, εξέλιξης και έκβασης μιας δίκης αποτελεί ζήτημα ειδικά ρυθμιζόμενο από τις ανωτέρω διατάξεις που είπαμε, 6.1 της ΕΣΔΑ και 93.2 του Συντάγματος, η ακριβής εφαρμογή των οποίων ουδόλως αποτελεί παρακωλυτικό παράγοντα της ροής της πληροφορίας.

Η διάταξη λοιπόν του Άρθρου 8 παρ. 1 του Ν. 3090, που θέτει αυστηρές προϋποθέσεις, ενώ μπορούσε ο νόμος να μην την επιτρέψει και καθόλου, δεν αντίκειται σ' αυτές τις διατάξεις. Επίσης, κατά το Δικαστήριο, δεν αντιβαίνει ούτε προς την διάταξη του Άρθρου 14 του Συντάγματος, αφού το Άρθρο 15 παρ. 1, οι προστατευτικές για τον Τύπο διατάξεις του Άρθρου εκείνου, δεν εφαρμόζονται στο κινηματογράφο, τη φωνογραφία, τη ραδιοφωνία και την τηλεόραση και κάθε άλλο παρεμφερές μέσο μετάδοσης λόγου ή παράστασης. Ακόμα η διάταξη δεν αντίκειται προς την αρχή της αναλογικότητας, η οποία έχει εισαχθεί με την νεώτερη τροποποίηση της παραγράφου 1 εδάφιο τελευταίο του Άρθρου 25, αφού ο συνταγματικός νομοθέτης νοεί τη δημοσιότητα υπό την άνω έννοια, ουδόλως περιορίζεται ο κοινός νομοθέτης, όπως προεκτέθηκε, να αποκλείσει εντελώς την τηλεοπτική μετάδοση των δικών, εφόσον εν προκειμένου αρκέστηκε να θέσει μόνο προϋποθέσεις για το επιτρεπτό, κατ' ουδένα υπάρχει υπέρβαση των ορίων αυτών.

Ακόμα δεν παραβιάζεται το Άρθρο 20 του Συντάγματος, περί δικαιώματος προσφυγής στο Δικαστήριο, αφού ήδη ετέθη εκ μέρους της υπεράσπισης, ευρέθη δηλαδή το νόμιμο μέσο, να προταθεί αυτή η αντισυνταγματικότητα. Στην προκειμένη περίπτωση οι εισαγγελείς της έδρας και οι εκ των πολιτικώς εναγόντων Μομφερράτος και λοιποί, όπως αναφέρονται στα πρακτικά, δήλωσαν προς το Δικαστήριο ότι δεν συναινούν στην κινηματογράφηση και μαγνητοσκόπηση και ραδιοφωνική και τηλεοπτική μετάδοση της δίκης, εν όλω ή εν μέρει, ασκήσαντες το σχετικό δικαίωμα που τους παρέχει η ανωτέρω διάταξη του 8 παρ. 1 του Ν. 3090/2002.

Καμία κάμερα στο δικαστήριο

Συνεπώς, πρέπει να απορριφθεί το αίτημα το οποίο αναφέρατε. Η αντίθεση σε αυτή των εισαγγελέων και των εν λόγω πολιτικώς εναγόντων, ουδόλως κατά την κρίση του Δικαστηρίου υπερβαίνει τη θεσπισμένη από το Άρθρο 25 παρ. 3 το όριο ασκήσεως του δικαιώματος, δεν αποτελεί δηλαδή κατάχρηση άσκησης των δικαιωμάτων, αφού μια τέτοια κατάχρηση ουδόλως διαπιστώθηκε εν προκειμένω. Εν όψει τούτων το Δικαστήριο απορρίπτει το αίτημα των συνηγόρων της υπεράσπισης να επιτραπεί κινηματογράφηση και μαγνητοσκόπηση της δίκης, καθώς και η ραδιοφωνική και όλων των άλλων που το ζητήσανε φυσικά, καθώς και η ραδιοφωνική και τηλεοπτική μετάδοση τής εν λόγω, εν όλω ή εν μέρει.

Αυτή είναι η απόφαση του Δικαστηρίου. Ο πρόεδρος βέβαια σας λέγει ότι είναι δυνατόν στο μέλλον να δημιουργηθούν κάποιες συνθήκες, κάποιου consensus, μεταξύ των παραγόντων μέσα στα πλαίσια αυτού του νόμου, οπότε το Δικαστήριο επιφυλάσσεται πάλι, διότι αυτές οι αποφάσεις όπως ξέρετε είναι προσωρινής ισχύος και είναι ανακλητές εφόσον βρεθεί κάποιος κοινός παρανομαστής. Αυτό είναι προσωπική άποψη του προέδρου και φυσικά εξαρτάται από την εξέλιξη της διαδικασίας, εφόσον τελικά βέβαια το Δικαστήριο αρχίζει να δικάζει και την υπόθεση. Όποιος θέλει παρακαλώ έχει τον λόγο. Ελάτε παρακαλώ.

Γ. ΑΓΙΟΣΤΡΑΤΙΤΗΣ: Εκπροσωπώ τους κατηγορουμένους, τους αδελφούς Ξηρούς. Υπάρχει ένα πρόβλημα κύριε Πρόεδρε, εν αγνοία του Δικαστηρίου σας, όπως συνέβη και με τον κλωβό, η όλη διαδικασία της δίκης βιντεοσκοπείται.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Έχετε τέτοια πληροφόρηση;

Γ. ΑΓΙΟΣΤΡΑΤΙΤΗΣ: Βεβαίως το έχουμε πληροφορηθεί και εμείς από τα Μέσα. Κανένας επίσημα δεν μας το γνωστοποίησε.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Είναι ποινικό αδίκημα αυτό.

Γ. ΑΓΙΟΣΤΡΑΤΙΤΗΣ: Βιντεοσκοπείται για ιστορικούς λόγους. Επειδή φοβούμεθα ότι θα υπάρξει το φαινόμενο που υπήρξε και κατά τη διάρκεια της προανακρίσεως, δηλαδή κατά τρόπο επιλεκτικό, με ορισμένα μέσα, και ενδεχομένως και με χορηγό, ορισμένα αποσπάσματα αυτής της δίκης θα διαρρεύσουν, οι κατηγορούμενοι ζητούν να διατάξετε με απόφασή σας, δεν μας ενδιαφέρουν οι ιστορικοί λόγοι, εφόσον έτσι έχουν τα πράγματα, ιδιαίτερα γιατί υπάρχει κίνδυνος να καταγραφούν και να δοθούν προς τα Μέσα αυτές οι εικόνες. Θέλουμε λοιπόν με απόφασή σας να διατάξετε να σταματήσει η βιντεοσκόπηση, πλην της μεταδόσεως της δίκης στο video wall το οποίο υπάρχει στον χώρο και για το οποίο δεν έχουμε αντίρρηση.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Καλά, αυτό είναι για την ενημέρωση των δημοσιογράφων, δεν έχει κανένας αντίρρηση γι' αυτό. Αλλά βιντεοσκόπηση πρώτη φορά το πληροφορούμαι. Και φυσικά όταν ο νόμος το απαγορεύει, δεν έχει καμία εξαίρεση για ιστορικούς ή για πολιτιστικούς λόγους, ή για οτιδήποτε άλλο.

Γ. ΑΓΙΟΣΤΡΑΤΙΤΗΣ: Κατ' αρχήν δεν ξέρουμε από ποια υπηρεσία προέρχεται αυτό.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Δεν με ενδιαφέρει οποιοσδήποτε να είναι, να είναι το ίδιο το κράτος, δεν με ενδιαφέρει το κράτος. Εδώ μέσα δεν υπάρχει κύριε συνήγορε τίποτα άλλο.

Εδώ μέσα δεν υπάρχει κύριε συνήγορε τίποτα άλλο. Κύριε συνήγορε, όπως ξέρετε, υπάρχει μόνο το Δικαστήριο. Και υπάρχουν και οι νόμοι της πολιτείας, οι οποίοι απαγορεύουν αν δεν επιδεχθείτε όλοι.

Γ. ΑΓΙΟΣΤΡΑΤΙΤΗΣ: Γι' αυτό ζητάμε να σταματήσει αυτή η βιντεοσκόπηση.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Νομίζω ότι ο κ. Εισαγγελεύς της έδρας θα πρέπει να επιληφθεί αυτού του θέματος, να το ερευνήσει αν πράγματι υπάρχει, είναι θέμα δικό του περισσότερο. Εγώ βέβαια να πω να βγουν οι κάμερες από εδώ, ίσως είναι και οι κάμερες, δεν ξέρω, είναι αυτές που βιντεοσκοπούν ή αυτές που πάνε δίπλα; Οι ίδιες τα κάνουν αυτά; Εν ανάγκη, εάν μου μείνει εμένα η εντύπωση και πεποίθηση ότι γίνεται κάτι τέτοιο, τις πετάω όλες τις κάμερες. Εγώ είμαι υπεύθυνος για την αστυνόμευση του ακροατηρίου, δεν διστάζω σε τίποτα. Θέλω όμως πρώτα να ερευνηθεί νηφάλια, αν πράγματι γίνεται. Όχι να λέμε ότι έχω πληροφορία, ποιος είναι αυτός και εάν γίνεται. Δεν νομίζω τώρα ότι θα πρέπει να ασχοληθούμε άλλο. Θα πληροφορηθούν οι κύριοι Εισαγγελείς και θα μας πουν. Αφήστε το αυτό αιωρούμενο. (…) ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ: Δεν μπορούμε να περάσουμε τη διπλανή πόρτα και να πάμε να ελέγξουμε. Δική σας δουλειά είναι να ελέγξετε και της αστυνομικής δύναμης. Πώς θα ελέγξουμε εμείς οι συνήγοροι εάν βιντεοσκοπείται η δίκη;

(Διαλογικές συζητήσεις)

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Κύριε συνήγορε, εγώ θα διακόψω τώρα λίγο και θα πάω να τους ρωτήσω αυτούς οι οποίοι χειρίζονται τα μηχανήματα εάν γίνεται κάτι τέτοιο, θα τους πω να σταματήσουν και θα σας πω εγώ εάν γίνεται ή όχι. Και εάν συνεχίσουν, θα πω να παρέμβει ο εισαγγελεύς της ποινικής δίωξης ή αυτόφωρο αδίκημα και θα τους δικάσω εδώ πέρα. Αλλά όχι, δεν είναι στην αίθουσα του Δικαστηρίου. Αλίμονο, δηλαδή θα κάνουμε εξαιρέσεις για λόγους ιστορικούς, ποιος σας τα είπε αυτά;

Ι. ΚΟΥΡΤΟΒΙΚ: Νομίζω ότι και χωρίς να πάτε στη διπλανή αίθουσα, με την παρουσία σας εδώ πέρα, μπορείτε να διαπιστώσετε ότι υπάρχει μαγνητοσκόπηση. Ορίστε, έχει γυρίσει η κάμερα και με κοιτάζει και μεταδίδει, αν πάτε στη διπλανή αίθουσα θα δείτε ότι υπάρχει και μετάδοση της εικόνας στη διπλανή αίθουσα. Συγγνώμη κύριε Πρόεδρε, ή ο νόμος εφαρμόζεται ή δεν εφαρμόζεται. Ή απαγορεύει τη μετάδοση από την τηλεόραση, μερική ή ολική, από την τηλεόραση, από το ραδιόφωνο και με οποιονδήποτε άλλο τρόπο και τη μαγνητοσκόπηση της δίκης και θα το απαγορεύσετε αυτό, ή υπάρχουν τρόποι να το επιτρέψουμε και θα το επιτρέψουμε, βγάζοντάς τον αντισυνταγματικό, παρακάμπτοντας κλπ, με τον τρόπο που είπατε.

Υπάρχουν άλλες τέσσερις κάμερες

Να πω ότι εάν το Δικαστήριό σας κατέληξε στην απόφαση που κατέληξε, εγώ δεν μπορώ να δεχθώ, προσβάλλει την προσωπικότητά μου, όπως και τον συνάδελφο που μίλησε πριν, ούτε εκείνη την κάμερα ούτε αυτή που με κοιτάζει εδώ ούτε εκείνη που κοιτάζει εκεί συνεχώς τους κατηγορούμενους και μεταδίδει στη διπλανή αίθουσα εικόνα. Επιπλέον υπάρχουν άλλες τέσσερις κάμερες κύριε Πρόεδρε!

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ακούστε να δείτε, εγώ εδώ πέρα είμαι και υπεύθυνος και για την ασφάλεια εδώ στο ακροατήριο. Είναι μια δίκη η οποία θα έχει μια εξέλιξη μακρά. Τι να κάνω τώρα δηλαδή, να πω εγώ "καταργούμε όλους τους κανόνες ασφαλείας"; Βέβαια τους ανθρώπους εδώ τους προσέβαλαν πραγματικά σαν ανθρώπους και είχαν και κάποιο τεκμήριο, όπως πολύ σωστά είπατε, έδιναν κάποια βαρύτητα, αμέσως τα πετάξαμε εδώ, το Δικαστήριο. Τώρα μου λέτε εμένα να καταργήσω όλους τους κανόνες ασφαλείας; Μήπως πρέπει να διώξω και τους αστυνομικούς από εδώ;

(Διαλογικές συζητήσεις)

Ι. ΚΟΥΡΤΟΒΙΚ: Δεν πρόκειται για κάμερες ασφαλείας. Οι κάμερες ασφαλείας είναι πέντε, είναι δύο εκεί, μία εκεί και είναι και δύο στις δύο γωνίες της αίθουσας. Κανονικά και αυτές που μεταδίδουν μέσα εικόνα σε κάποιο χώρο, τον έχουμε δει στις τηλεοράσεις πάλι, θα έπρεπε να σταματήσουν, είναι μετάδοση.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Δηλαδή, δεν θέλετε τους δημοσιογράφους να έχουν εικόνα; Πείτε το καθαρά.

Ι. ΚΟΥΡΤΟΒΙΚ: Θέλουμε να έχουν οι δημοσιογράφοι την εικόνα που επιτρέπει ο νόμος.

ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ: Άλλο πράγμα κύριε Πρόεδρε η μετάδοση και άλλο η προστασία του χώρου. Εδώ δεν πρόκειται περί μεταδόσεως. Πρόκειται περί προστασίας του χώρου.

ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ: Κύριε Πρόεδρε, εάν μου επιτρέπετε, το Δικαστήριό σας, με την απόφαση που μόλις ανακοίνωσε, ορίζει ως συνταγματικά επιβαλλόμενη τη δημοσιότητα εντός του ακροατηρίου. Οποιαδήποτε λοιπόν εικόνα φεύγει εκτός της αιθούσης, ακόμα και αν είναι μια παράπλευρη αίθουσα, είναι εκτός της αιθούσης του ακροατηρίου. Δεν μπορεί λοιπόν με το ίδιο σκεπτικό να επιτρέψετε κάμερες που προβάλλουν εικόνα, γιατί τότε με την ίδια λογική να προβάλλονται σε όλη την Ελλάδα.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ο κ. Αγιοστρατίτης μας είπε, αν κατάλαβα καλά, ότι τους δημοσιογράφους αφήστε τους. Το κατάλαβα φαντάζομαι. Θέλετε τώρα και αυτοί, να μην μπορούν και εκείνοι να κάνουν τη δουλειά τους;

Β. ΜΑΡΚΗΣ: Κάποιος θα το διαπιστώσει κυρία Κούρτοβικ τελικά. Θα διαπιστωθεί. Αναλαμβάνω εγώ και ο κ. Λάμπρου την ευθύνη να διευκρινίσουμε αυτό το ζήτημα.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Θα το δούμε εντός σήμερον. Τελειώσαμε μ' αυτό. Προχωράμε τη διαδικασία. Είπαμε, ας το αφήσουμε να το δούμε το θέμα. Εάν γίνεται τέτοιο πράγμα πράγματι, είναι ποινικό αδίκημα και πρέπει να διωχθεί ποινικά. Πώς θα κάνουν δηλαδή μαγνητοσκόπηση τα όργανα του κράτους και οποιοσδήποτε που μας λέτε. Αυτά είναι πρωτοφανή.

Μ. ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ: Πήρατε μία απόφαση τώρα κύριε Πρόεδρε με την οποία απαγορεύεται η τηλεοπτική και ραδιοφωνική μετάδοση. Σεβαστή. Ο νόμος είναι συνταγματικός, σύμφωνα με τις θέσεις που ανέπτυξε η Πολιτική Αγωγή. Ήδη υπάρχει μία απόφαση. Έχω την εντύπωση όμως κύριε Πρόεδρε ότι άλλο πράγμα είναι η τηλεοπτική και ραδιοφωνική μετάδοση προς το κοινό, να πληροφορείται η ελληνική κοινή γνώμη, και άλλο πράγμα είναι να υπάρχει μία κάμερα, επειδή δεν μπορούν όλοι οι δημοσιογράφοι να είναι μέσα σ' αυτή την αίθουσα, αλλά εξυπηρετούνται καλύτερα όπως την αναπτύξαμε τις προηγούμενες μέρες, να υπάρχει δηλαδή μία κάμερα μέσα και ένα ραδιόφωνο και να μπορούν όλοι οι δημοσιογράφοι να αντιλαμβάνονται και να πληροφορούνται τι διαμείβεται μέσα σ' αυτή την αίθουσα.

Β. ΜΑΡΚΗΣ: Κύριε Πρόεδρε, αν έχετε την καλοσύνη, τον λόγο για ένα λεπτό. Θα ήθελα, επαναλαμβάνω για μια ακόμη φορά, μέσα σε αυτή τη θέση, κανείς να μην επιδιώξει να παραδώσει μαθήματα στον άλλον. Και θα πρέπει να υπάρχει ένα ελάχιστο όριο σεβασμού μεταξύ μας. Αφού ο κ. Ιπποκράτης Μυλωνάς επιμένει τόσο πολύ στην εφαρμογή του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, θα έλεγα κι εγώ ότι δεν νομιμοποιείται να μιλήσει για το θέμα αυτό. Ο κ. Κουφοντίνας έχει συνήγορο και μάλιστα πολύ καλή συνήγορο και μπορεί να προστατεύσει τα δικονομικά δικαιώματα του πελάτη του.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ο κ. Κουφοντίνας κάτι θέλει να πει.

Δ. ΚΟΥΦΟΝΤΙΝΑΣ: Κύριε Πρόεδρε, μια διευκρίνιση έναντι του Δικαστηρίου σας και των συγκατηγορουμένων. Ο πληθυντικός που χρησιμοποίησα πιο πριν, αναφερόταν σε μένα και στον συγκατηγορούμενο Σάββα Ξηρό.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Εντάξει. Διευκρινιστική ήταν η δήλωση.