Οδηγός ΑΜΠΕΛΑΚΙΑ Συντροφιά στον Κίσσαβο

Ανάμεσα στην κοιλάδα των Τεμπών και στα Αμπελάκια η αντίθεση είναι έντονη. Ο απόηχος της βοής των αυτοκινήτων μοιάζει παρελθόν μέσα σ' ένα μικρό χωριό που ζει σε άλλους ρυθμούς, κοντά στις καστανιές του Κίσσαβου και πολύ μακριά από το ένδοξο παρελθόν του.

Τα Αμπελάκια Θεσσαλίας έχουν γράψει τη δική τους ιστορία και παρά το γεγονός ότι οι εποχές έχουν αλλάξει διατηρούν κομμάτι της γοητείας αλλά και της αίγλης που κάποτε τα έκανε ονομαστά σε όλη την Ελλάδα, αλλά και την Ευρώπη.

Τα Αμπελάκια εμφανίζονται για πρώτη φορά μετά την πτώση της Κωνσταντινούπολης στην τουρκική απογραφή του 1454-5 και ήταν ένα από τα χωριά που υπάγονταν στη διοίκηση των Τρικάλων. Το παλαιό χωριό (Παλαιοχώρι το λένε και σήμερα) ήταν λίγο βορειότερα από το σημερινό, ενώ κάποιοι σύγχρονοι ιστορικοί υποστηρίζουν πως ο πρώτος αυτός οικισμός ανήκε στο μοναστήρι του Αγίου Δημητρίου στο Στόμιο (κοντά στις εκβολές του Πηνειού). Η περιοχή αυτή είχε πολλά αμπέλια (εξ ου και το όνομα Αμπελάκια) και μέχρι τα μέσα του 17ου αιώνα η μικρή κοινότητα ζούσε από την κτηνοτροφική και οινοπαραγωγική δραστηριότητα των κατοίκων της. Άλλη μία εκδοχή του ονόματος του χωριού είναι η λέξη «Αμφιλάκια» (που σημαίνει: ανάμεσα στις κοιλότητες), αφού είναι χτισμένο ανάμεσα σε τέσσερις κοιλότητες της οροσειράς.

Λεπτομέρεια από το τζάκι στο αρχοντικό Σβαρτς που είναι επισκέψιμο. Κάτω, ο φούρνος της οικογένειας Ζαβάρα

Το χωριό όμως έγινε γνωστό σε όλο τον κόσμο όταν στα 1778-80 ιδρύθηκε εκεί ο πρώτος συνεταιρισμός με την ονομασία «Κοινή Συντροφιά και Αδελφότης των Αμπελακίων». Η πρώτη αυτή συνεργατική επιχείρηση που αριθμούσε 6.000 μέλη (!) είχε ως αντικείμενο την παραγωγή, επεξεργασία, βαφή και εμπορία των κόκκινων, άλικων (που δεν ξεβάφουν δηλαδή) νημάτων. Απόλυτα συνδεδεμένο με τον συνεταιρισμό των Αμπελακιωτών είναι το όνομα του Γεωργίου Μαύρου-Σβαρτς. Ο οξυδερκής έμπορος ήταν ο εμπνευστής της «Συντροφιάς» των Αμπελακιωτών και εκείνος που φρόντισε για την τυποποίηση της παραγωγής, τον έλεγχο ποιότητας, αλλά και του κόστους ώστε να είναι ανταγωνιστικές οι τιμές.

Τουλάχιστον 3 πύργους και 17 διατηρητέα αρχοντικά θα συναντήσετε περπατώντας στα Αμπελάκια

Για το σημερινό χωριό θα μπορούσε κανείς να γεμίσει σελίδες ολόκληρες με τις 13 κρήνες, τους 3 πύργους, τα 17 αρχοντικά, τη Μανιάρειο Σχολή, τις εκκλησίες του Αγίου Γεωργίου, της Αγίας Παρασκευής ή του Αγίου Αθανασίου και με την αίσθηση ηρεμίας που αποπνέει. Η βουή της εθνικής οδού μπορεί να μη φθάνει εδώ, ούτε η υπερπροσπάθεια αυτών που μαζεύουν κάθε χρόνο τα κάστανα στον Κίσσαβο ούτε και τα πεταρίσματα των φασιανών που αμολάνε από το κοντινό εκτροφείο για να τα χτυπήσουν οι κυνηγοί του Σαββατοκύριακου. Εκείνο που ακούγεται και φαίνεται, είναι η αγωνία του χωριού να συνεχίσει την πορεία του στον χρόνο.

ΔΙΑΜΟΝΗ

Στις «Εννέα Μούσες» (τηλ. 24950-93405), στα Αμπελάκια, ο κ. Κώστας με την κ. Αλεξάνδρα σάς περιμένουν με τις παντόφλες στο χέρι για να σας φιλοξενήσουν, όπως επίσης και ο Αγροτοτουριστικός Συνεταιρισμός Γυναικών (τηλ. 24950-93495) με 15 δωμάτια. Για όσους θέλουν λούσα και πολυτέλειες, η Λάρισα απέχει μόλις 31 χιλιόμετρα.

ΦΑΓΗΤΟ

Κορυφαίος είναι ο φούρνος «Άσσος» του Κώστα Ζαβάρα, που λειτουργεί ασταμάτητα τα 50 τελευταία χρόνια.

Στην πλατεία των Αμπελακίων υπάρχουν τρεις ταβέρνες-καφενεία και μπορείτε να διαλέξετε είτε τον Δανιήλ είτε τον Τάκη είτε τον Αστέριο. Ο τελευταίος (Ταβέρνα: ο Πλάτανος) είναι ένας από τους έξι που θα συναντήσετε στα Αμπελάκια με αυτό το υπέροχο όνομα. Επειδή το χαίρεται και ο ίδιος και ο εγγονός του κάνει μεγάλη γιορτή προς τιμήν του ονόματός του κάθε 7 Αυγούστου.

Πολύ ικανοποιημένοι θα μείνετε από την κουζίνα στο «Ριζάρι» (εξαιρετικό μαγειρευτό ζυγούρι) που βρίσκεται δίπλα από το ξενοδοχείο «9 Μούσες».

ΔΙΑΔΡΟΜΗ

Από τους χιλιάδες εκδρομείς που έχουν περάσει από την κοιλάδα των Τεμπών, ελάχιστοι δοκίμασαν να καλύψουν τα πέντε χιλιόμετρα που οδηγούν στα Αμπελάκια. Οποιαδήποτε στιγμή και αν θελήσετε μπορείτε να πραγματοποιήσετε την παράκαμψη και να δείτε από κοντά το σημερινό χωριό. Από τη Λάρισα τα Αμπελάκια απέχουν 31 χιλιόμετρα.

Όσοι θα ήθελαν να συνεχίσουν από τα Αμπελάκια προς το κάστρο της Ωριάς η απόσταση είναι μικρή (μόλις 6 χλμ.) και τον χειμώνα χρειάζεστε ψηλό αυτοκίνητο, κατά προτίμηση 4x4 ή εντούρο μοτοσυκλέτα. Ο καλύτερος τρόπος βέβαια για να φθάσεις στα ερείπια του κάστρου είναι το περπάτημα, αφού η απόσταση δεν είναι ούτε μεγάλη ούτε δύσκολη, ενώ η θέα προς τα στενά των Τεμπών αποζημιώνει με το παραπάνω.